Twoje jelita są domem dla ogromnego ekosystemu stworzonego nie tylko z bakterii. Znajdują się tam również setki milionów neuronów. Takie neurony jelitowe wykonują kluczowe funkcje i nawiązują bezpośrednie połączenia z mózgiem.
Czasami to, co dzieje się w ludzkim ciele jest nawet bardziej fascynujące niż działanie wszechświata. Na przykład mózg nadal pod wieloma względami pozostaje tajemnicą dla naukowców. Kolejny nieskończenie złożony system to układ trawienny i neurony jelitowe, które robią wszystko, od wpływania na Twój nastrój po chronienie Twojego zdrowia.
Jeśli chcesz zrozumieć znaczenie tego “drugiego mózgu”, weź pod uwagę niniejsze dane. W układzie nerwowym mieszczącym się w Twoich jelitach znajduje się do pięciu razy więcej neuronów niż w Twoim rdzeniu kręgowym. Ta niezwykle złożona sieć neuronowa mieści setki milionów neuronów.
Co więcej, Twoje jelita znajdują się w ciągłej łączności z mózgiem, pośrednicząc w takich ważnych funkcjach jak produkcja serotoniny. W połączeniu umysł-jelita istnieje jeszcze jeden znaczący gracz: mikrobiom. Odgrywa on kluczową rolę w tajemniczej rozmowie między Twoim żołądkiem a Twoim mózgiem.
Dzięki odkryciom dzisiejszej nauki znamy odpowiedzi na niektóre z pytań dotyczących połączenia jelit z mózgiem. Czas dowiedzieć się więcej na ten temat!
Twoje neurony jelitowe wpływają na Twoje samopoczucie i Twoje zdrowie
Neurony jelitowe odgrywają ważną rolę w działaniu układu pokarmowego, hormonalnego, odpornościowego i przemiany materii. Są również kluczowe dla zdrowia psychologicznego. W ostatnich latach naukowcy odkryli związek między niektórymi zaburzeniami depresyjnymi a zmianami w ogromnym ekosystemie mieszczącym się w naszych jelitach.
Badania takie jak to z Uniwersytetu Üsküdar w Istambule (dostępne w języku angielskim) wykazały, że sieć neuronowa i mikroorganizmy znajdujące się w Twoich jelitach odgrywają kluczową rolę w produkcji i dystrybucji substancji neuroaktywnych takich jak serotonina i kwas y-aminomasłowy.
Jakikolwiek problem w tych układach może wywierać wpływ na Twój nastrój.
Naukowcy coraz częściej koncentrują swoje mikroskopy na tych ukrytych światach, dzięki czemu odkrywają niesamowite kwestie związane z ciałem. Na przykład każdy z nas ma złożoną sieć neuronową w jelitach, która działa w połączeniu z mózgiem. Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.
Dlaczego masz neurony w całym trzewnym systemie nerwowym?
Trzewny system nerwowy obejmuje przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, itp. Wiemy, że w układzie trawiennym i w jelitach znajduje się sieć neuronowa o szerokim zasięgu. Badaniom takim jak to z Uniwersytetu Harvarda (dostępne w języku angielskim), które opublikowano w magazynie Nature, udało się zmapować te neurony u ludzi i zwierząt.
- Naukowcy dość długo uważali, że komórki trzewnego systemu nerwowego z którymi się rodzimy są takie same jak te z którymi umieramy. Jednak dzisiaj wiemy już, że nie do końca tak jest. Niektóre z komórek w jelitach są w stanie się regenerować.
- Warto również nadmienić, że trzewny system nerwowy ma różne rodzaje neuronów.
Być może zastanawiasz się dlaczego ludzie mają tak bardzo zróżnicowane komórki nerwowe. Odpowiedź jest prosta. Komórki w Twoich jelitach współpracują z mózgiem, aby chronić Cię przed chorobami, wykonywać odpowiednie zadania trawienne, tworzyć właściwe warunki przemiany materii, rozwiązywać problemy hormonalne i regulować emocje.
Co robią neurony jelitowe?
Sam fakt, że w Twoich jelitach mieści się ponad 100 milionów neuronów sprawia, że urastają one praktycznie do rangi drugiego mózgu. Jednak powinnaś zrozumieć pewien istotny aspekt. Układ nerwowy w jelitach nie myśli, nie rozumuje, nie rozwiązuje problemów ani nie pisze poematów. Mimo tego reguluje Twój stan emocjonalny.
W jelicie znajdują się neurony ruchowe i neurony czuciowe. Zbierają się w dwóch miejscach: w splocie Meissnera i w splocie Auerbacha.
1. Splot Meissnera – stymulacja hormonów i enzymów
Ta sieć komórek nerwowych rozciąga się od przełyku po odbyt. Odpowiada za wspieranie wydzielania hormonów, wydzielania enzymów oraz wszystkich innych substancji, które odgrywają kluczową rolę w procesach trawiennych. Ta pierwsza sieć wykonuje praktycznie działania pobudzające.
2. Splot Auerbacha lub splot mięśniówkowy – laboratorium chemiczne mózgu
Splot Auerbacha odgrywa najważniejszą rolę w tym układzie ponieważ ta grupa neuronów jelitowych posiada najbardziej bezpośrednie połączenie z ośrodkowym układem nerwowym. W konsekwencji w obszarze tym znajdują się neurony aferentne lub czuciowe, interneurony i neurony ruchowe.
Pełnią następujące funkcje:
- Regulują ruchy żołądkowo-jelitowe.
- Łączą się z pęcherzykiem żółciowym, trzustką, a nawet węzłami chłonnymi układu krążenia.
- Neurony jelitowe to prawdziwe laboratoria chemiczne. Stymulują produkcję serotoniny, dopaminy, opiatów zmniejszających ból, itp.
- Ta sieć nerwowa jest również w stanie wykrywać obecność bakterii i pobudzać procesy mające na celu ich eliminację, na przykład biegunkę. Podejmuje takie decyzje bez konieczności otrzymywania instrukcji od mózgu.
- 70 procent Twoich komórek odpornościowych żyje w jelitach.
- Wiemy, że neurony jelitowe są w stanie reagować na stan zapalny tkanki jelitowej aktywując komórki immunologiczne.
Połączenie mózgu z neuronami jelitowymi
Komunikacja między komórkami mózgowymi i jelitowymi jest dwukierunkowa. Innymi słowy, istnieje bezpośrednia i stała wymiana danych za pomocą specjalnej sieci neuronowej. Oznacza to, że wiadomości docierają praktycznie natychmiast.
W badaniu przeprowadzonym niedawno przez dr Diego Bohordeza naukowcy odkryli, że taka komunikacja odbywa się za pomocą nerwu błędnego, który łączy się z pniem encefalicznym. Glutaminian, neuroprzekaźnik, wspomaga ten proces optymalizując komunikację między jelitami a mózgiem.
Oprócz tego naukowcy odkryli, że te wiadomości podróżują z prędkością 100 milisekund, szybciej niż jedno mrugnięcie. Dzięki takiej supersieci komunikacyjnej mózg jest w stanie regulować procesy trawienne, przemiany materii i hormonalne.
Komórki jelitowe wysyłają do 90% więcej informacji do mózgu niż mózg wysyła do jelit. Sugeruje to, że trzewny system nerwowy podejmuje wiele niezależnych decyzji. Neurony jelitowe wraz z mikrobiomem odgrywają kluczową funkcję w zapewnianiu nam ochrony przed chorobami i regulowaniu naszego nastroju za pomocą produkcji serotoniny.
Podsumowując, nadal musimy jeszcze poszerzyć naszą wiedzę na temat połączenia jelita-mózg. Nie posiadamy rozstrzygających dowodów na przykład odnośnie tego w jaki sposób mikrobiom określa nasze zachowanie. Mimo tego każdego dnia dowiadujemy się coraz to nowszych rzeczy, które pomogą nam dbać lepiej o nas samych i siebie nawzajem.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Calvani, R., Picca, A., Lo Monaco, M. R., Landi, F., Bernabei, R., & Marzetti, E. (2018, March 1). Of microbes and minds: A narrative review on the second brain aging. Frontiers in Medicine. Frontiers Media S.A. https://doi.org/10.3389/fmed.2018.00053
- Ridaura, V., & Belkaid, Y. (2015, April 9). Gut microbiota: The link to your second brain. Cell. Cell Press. https://doi.org/10.1016/j.cell.2015.03.033
- Muller, P. A., Schneeberger, M., Matheis, F., Wang, P., Kerner, Z., Ilanges, A., … Mucida, D. (2020). Microbiota modulate sympathetic neurons via a gut–brain circuit. Nature, 583(7816), 441–446. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2474-7
- A gut-brain neural circuit for nutrient sensory transduction. Melanie Maya Kaelberer et al. Science 21 Sep 2018: Vol. 361, Issue 6408, eaat5236. DOI: 10.1126/science.aat5236
- Whalley, K. (2020). Mapping gut neurons. Nature Reviews Neuroscience, 21(11), 593. https://doi.org/10.1038/s41583-020-00386-9