Terapia elektrowstrząsowa – jej charakterystyka i zastosowania

Terapia elektrowstrząsowa wciąż nosi pewne piętno i wzbudza złe skojarzenia, częściowo ze względu na to, jak przedstawia się ją w filmach i telewizji. Jednak z biegiem lat wprowadzono wiele usprawnień w tej procedurze oraz opracowano precyzyjne protokoły i zalecenia dotyczące jej wdrażania.

Dzięki temu dziś terapia elektrowstrząsowa to bezpieczna i dobrze tolerowana technika, która odnosi również dużą skuteczność. Dzięki tej procedurze udało się uzyskać efekty, a nawet remisję objawów w chorobach, które wcześniej nie reagowały na konwencjonalne alternatywy leczenia.

Na czym polega terapia elektrowstrząsowa?

Terapia elektrowstrząsowa (ECT) polega na wysyłaniu małych impulsów elektrycznych przez mózg. Ma to na celu wywołanie krótkiej konwulsji, która może powodować zmiany w mózgu poprawiające niektóre problematyczne objawy.

Zabieg ten wykonuje się w szpitalu i w znieczuleniu ogólnym trwającym przez krótki czas. Na skórze osoby umieszcza się kilka elektrod, przez które rozprowadza się niewielką ilość prądu elektrycznego.

Wywołana konwulsja trwa około 40 sekund, a osoba obudzi się po kilku minutach, nie pamiętając o leczeniu.

Aby uzyskać skuteczność, zabiegi trzeba stosować wielokrotnie, kilka razy w tygodniu, aby osiągnąć ilość od sześciu do 12 sesji. Czasami zaleca się również dodatkowo kontynuowanie podtrzymującej terapii elektrowstrząsowej. W takim wypadku zabiegi są już jednak bardziej rozłożone w czasie.

Jakie zastosowania znajduje dziś terapia elektrowstrząsowa

Depresja

Terapia elektrowstrząsowa wykazała dużą skuteczność w leczeniu depresji. Wskaźniki znacznej poprawy stwierdzono w 80% przypadków. Jej wyniki przewyższają więc rezultaty osiągane w leczeniu farmakologicznym. Jest to również bezpieczna i szybka procedura.

Terapia elektrowstrząsowa jest szczególnie wskazana w przypadkach ciężkiej depresji, gdy pacjent nie reaguje na leczenie farmakologiczne. Jest to również świetna alternatywa w przypadkach depresji z ryzykiem samobójczym, w których ważne jest osiągnięcie szybkiej poprawy. Ponadto daje szczególnie dużą skuteczność w leczeniu depresji geriatrycznej.

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Skuteczność terapii elektrowstrząsowej w tym przypadku jest zbliżona efektów do podawania litu, jednego z najczęściej stosowanych leków w leczeniu tego schorzenia. Ale dodatkowo terapia elektrowstrząsowa powoduje szybszą reakcję. Przypadki, które najczęściej odnoszą korzyść z tej techniki, to te, które wykazują większe pobudzenie ruchowe.

Katatonia

Katatonia to z kolei stan kliniczny, który może wynikać z różnych zaburzeń. W tym stanie osoba może pozostawać nieruchoma, niema i nie reagować na bodźce zewnętrzne. Wskaźniki odpowiedzi w tym zespole wynoszą od 80% do 100%. Dlatego terapia elektrowstrząsowa jest jedną z najlepszych alternatywnych metod leczenia.

Zaburzenia psychotyczne

W leczeniu schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych zaleca się stosowanie terapii elektrowstrząsowej w połączeniu z lekami przeciwpsychotycznymi. W przypadkach, w których to możliwe, poprawa następuje szybciej, jeśli odpowiednio połączy się obydwa rozwiązania.

Skuteczność zwiększa się tym bardziej, im ostrzejszy charakter miał początek epizodu a jednocześnie krótszy czas trwania. Podobnie, przypadki, u których stwierdzono poważne zmiany motoryczne i behawioralne odnoszą większe korzyści z tego leczenia.

Jakie niekorzystne skutki może wywołać terapia elektrowstrząsowa

• Po przejściu leczenia zwykle występuje przejściowa dezorientacja i splątanie.
• Mogą wystąpić trudności w zapamiętywaniu i przypominaniu sobie nowych informacji po terapii elektrowstrząsowej. Ten efekt jest jednak przejściowy i pacjent zwykle wraca do zdrowia w okresie, który trwa średnio około dwóch tygodni.
• Występuje amnezja w odniesieniu do przeszłych wydarzeń. Wpływa to głównie na wspomnienia najbliższe w czasie. Efekty amnezji z czasem jednak znacznie maleją  w okresie sześciu miesięcy po zabiegu, chociaż mogą pozostać pewne trwałe luki w pamięci.
• Znacznie rzadziej mogą wystąpić powikłania sercowe lub oddechowe.

Wskazania do stosowania

Obecnie terapia elektrowstrząsowa jest rutynowo brana pod uwagę jako ostateczna metoda leczenia. Zazwyczaj jest zarezerwowana dla tych przypadków, w których dany pacjent nie reaguje na leki lub jego reakcję ocenia się jako niewystarczającą. Stosuje się ją także w sytuacjach ryzyka, które wymagają szybkiej reakcji lub w przypadku przeciwwskazania do leczenia farmakologicznego.

Jednak wielu badaczy postuluje, że tej metodzie leczenia należy nadać bardziej priorytetowy charakter, ponieważ okazało się, że jest to skuteczna i szybka technika. Jeśli lekarze wykonujący zabieg ściśle przestrzegają protokołów działania to procedura ta jest całkowicie bezpieczna.

Oczywiście należy rozumieć, że każda interwencja lub zmiana wiąże się z ryzykiem. Jednak rozważając jej plusy i minusy lekarze dochodzą do wniosku, że terapia elektrowstrząsowa może być najlepszą opcją w leczeniu wielu chorób.