Psychoanaliza to fascynująca dziedzina: jej teorie i hipotezy są po prostu urzekające. Jednak prawdą jest, że niektóre książki o psychoanalizie, szczególnie niektórych autorów, mogą być na początku nieco skomplikowane dla każdego, kto nie jest zaznajomiony z tą dziedziną.
Na ogół książki o psychoanalizie należy czytać bardzo ostrożnie. Przeanalizowanie ich w pełni może zająć trochę czasu. Innymi słowy, nie są to książki, które Cię rozbudzą, jeśli czujesz senność.
Co więcej, niektóre akapity prawdopodobnie będzie trzeba przeczytać kilka razy, aby dobrze zrozumieć ich sens. Innym razem można po prostu czytać dalej i mieć nadzieję, że późniejsze fragmenty wyjaśnią dotychczasowe wątpliwości. Prawdopodobnie doznasz pewnego rodzaju objawienia. W psychologii nazywa się to „insight”, czyli wgląd, zrozumienie istoty zagadnienia.
Ale istnieją książki o psychoanalizie, które naprawdę warte są wysiłku. Niezależnie od tego, ile streszczeń lub opisów można znaleźć w internecie, należy pamiętać, że oryginalna wersja zawsze ma do zaoferowania coś wyjątkowego. Dlatego dzisiaj przedstawimy książki o psychoanalizie, które wywarły największy wpływ na tę dziedzinę i które uważamy za najlepsze.
Książki o psychoanalizie: początki
Studia nad histerią (1895)
Jest to krótka książka autorstwa Josefa Breuera i Zygmunta Freuda. Autorzy opisują tutaj leczenie pięciu młodych kobiet z histerią za pomocą innowacyjnego rodzaju terapii. Autorzy zdołali wywoływać zapomniane lub wyparte z pamięci traumatyczne wspomnienia za pomocą hipnozy.
Jednym z nich był słynny przypadek Anny O. Była jedną z pacjentek Breuera i pierwszą leczoną „metodą katharsis”. Był to krok poprzedzający podstawową technikę psychoanalityczną zwaną wolnymi skojarzeniami (opracowaną przez Freuda). Z czasem stało się to ikoną wczesnej psychoanalizy.
Ta książka przedstawia dwa różne punkty widzenia na temat przyczyn histerii. Jeden z nich mówi, że przyczyny są neurofizjologiczne, natomiast drugi punkt widzenia obstaje za przyczynami psychologicznymi. Pierwsza z koncepcji została wysnuta przez Breuera, druga przez Freuda. Ale książka nie została dobrze przyjęta przez europejskich lekarzy, ponieważ zerwała z ówczesnymi konwencjami.
Objaśnianie marzeń sennych (1900)
Objaśnianie marzeń sennych to jedna z najbardziej znanych książek Zygmunta Freuda. To tutaj po raz pierwszy opowiedział on o swojej teorii analizowania snów. Postrzegał je jako „halucynacyjne” spełnienie pragnień, dlatego uważał sny za „królewską drogą do poznania nieświadomych czynności umysłu”.
W tej książce można znaleźć metodę analizy snów za pomocą wolnych skojarzeń do najważniejszych symboli występujących w każdym śnie. Znajdziesz tu również szczegółowe wyjaśnienie systemu psychologicznego, który stał się głównym tematem dla Freuda.
Dziwną rzeczą w tej książce jest to, że w pierwszych latach jej sukces był niezbyt udany. Dopiero po nowej, rozszerzonej edycji przedstawiającej uniwersalne symbole ludzie zaczęli zwracać uwagę na tę pracę.
Ale ta rozszerzona wersja wywołała również pewne kontrowersje i została skrytykowana przez innych psychoanalityków. Uważali, że sny są ekstremalnie subiektywne i nie można ich analizować z ogólnego punktu widzenia.
Większość materiału zawartego w tej książce pochodzi z analizy snów dokonanej przez samego Freuda. Wykorzystał on bowiem przeprowadzone przez siebie badania jako podstawę swojej teorii. Narzędziem, które opracował, by ułatwić to zadanie były wolne skojarzenia. Zastosował je do interpretacji najważniejszych symboli we śnie.
Trzy rozprawy z teorii seksualnej (1905)
Ta książka wraz z poprzednią są uznawane za najważniejsze książki o psychoanalizie napisane przez Freuda. Tutaj Freud przedstawia swoją teorię ludzkiej seksualności, która koncentruje się przede wszystkim na dzieciństwie. To jest książka, w której znajdziesz jego słynną, kontrowersyjną wypowiedź: „dzieci mogą stać się polimorficznie perwersyjne”.
Dzięki tej książce Freud chciał objaśnić swoje przekonanie, że perwersja istnieje nawet u zdrowych ludzi. Powiedział, że droga do dojrzałej i normalnej postawy seksualnej zaczyna się w dzieciństwie, a nie w okresie dojrzewania.
Freud zagłębia się w swoich dywagacjach w rozwój psychoseksualny człowieka, mówiąc o rzeczach takich jak zazdrość o członek, lęk przed kastracją i kompleks Edypa. Tak więc, jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć ewolucję psychoanalizy.
Humanistyczne książki o psychoanalizie
Na scenie humanistycznej psychoanalizy jest wielu różnych autorów. Ale to Erich Fromm był osobą, która wymyśliła tę koncepcję. Zrodziła się ona z jego studiów nad freudowską psychoanalizą, a także zawierała idee z buddyzmu i marksizmu. Teraz przedstawimy niektóre z jego najważniejszych książek.
Ucieczka od wolności (1941)
W tej książce autor podjął próbę wyjaśnienia niektórych części współczesnego kryzysu, który szczególnie silnie dało się odczuć w zachodniej cywilizacji. Miało to związek z wolnością. Fromm wskazuje tu na dwa różne zjawiska.
- Jednym z nich był faszyzm, jako forma politycznej ekspresji.
- Drugim było rosnące podobieństwo jednostek w społeczeństwach rozwiniętych jako rodzaj ekspresji obyczajowo-społecznej.
Fromm użył tych dwóch pojęć, aby wyjaśnić różne sposoby manifestacji kryzysu. Określił, że te dwa różne sposoby były po prostu kolektywnymi sposobami unikania rzeczywistości.
Miały jednak ogromne konsekwencje dla ludzi żyjących w ówczesnym społeczeństwie przemysłowym. Oznaczało to, że ludzie zdawali sobie sprawę z własnej nieistotności, czuli moralną pustkę i wierzyli, że nie mają innego wyboru, jak tylko poświęcić własne ciało dla zewnętrznych, niewidzialnych mocy.
O sztuce miłości (1957)
To kolejna książka Ericha Fromma, której nie możesz przegapić. Mimo że zalicza się do kategorii prac o psychoanalizie, to tak naprawdę lekka lektura. Nie oznacza to jednak, że nie przedstawia głębokiego spojrzenia na ludzką naturę. Fromm opisał w niej także teoretyczne ideały, które zaczął rozwijać w Ucieczce od Wolności.
W tej książce Fromm mówi, że miłość może narodzić się z teoretycznego spojrzenia na coś. To dlatego, że podnosi ją to do poziomu sztuki. A sztuka wiąże się z teoriami i praktykami, które trzeba opanować.
Tak więc jednym z najważniejszych przekazów tej książki jest to, że miłość jest odpowiedzią na problem ludzkiej egzystencji. To dlatego, im większa miłość rozwija się między dwojgiem ludzi, tym mniej ich dzieli, ale żaden z nich nie traci swojej indywidualności.
Autor podsumowuje również badania nad różnymi rodzajami miłości. Istnieje miłość braterska, macierzyńska i ojcowska, miłość własna, miłość erotyczna i miłość do Boga. Następnie mówi o tym, jak troska, odpowiedzialność, szacunek i znajomość są niezbędne dla rozwinięcia dojrzałego rodzaju miłości.
Książki o psychoanalizie Jacques’a Lacana
Jacques Lacan był francuskim psychoanalitykiem opierającym się na przekonaniach Freuda. Znany jest z teorii podążających śladami Freuda, ale jego książki są z początku dość trudne do zrozumienia. Za pierwszym razem trudno jest dojść do sedna jego teorii. Może się to wydawać skomplikowane lub pozbawione sensu.
Ale na ogół logika jego koncepcji staje się zrozumiała, kiedy pozwolisz, by jego słowa przez chwilę rozbrzmiewały w Twoich myślach. Po pewnym czasie wszystko zaczyna nabierać sensu. Jeśli naprawdę uważnie przeczytasz jego książki, na pewno odkryjesz zaskakujące idee.
Seminarium III Psychozy (1955-1956)
To doprawdy fascynująca książka. Lacan rozwija w niej teorię na temat psychozy. Jego pomysły są rewolucyjne i innowacyjne. Chodzi o to, że przedstawia zupełnie inną wizję od naszej zwykłej idei psychozy. Przechodzi od czynników, które powodują psychozę aż po sposób, w jaki ją traktujemy.
Skupia się też na książce„Pamiętniki nerwowo chorego”, autobiografii Daniela Paula Schrebera. Był sędzią w niemieckim sądzie apelacyjnym, u którego rozwinęła się schizofrenia paranoidalna. To książka, którą bardzo interesował się Freud, Lacan natomiast rozwinął w swojej pracy całe jej teoretyczne zrozumienie. To fascynujące podejście do sprawy Schrebera, z którym warto się zaznajomić.
La Cause des enfants, Françoise Dolto (1986)
Książka francuskiej pisarki Françoise Dolto. Pomimo tego, że znajduje się na naszej liście książek o psychoanalizie, jest dość łatwa w odbiorze i niewiarygodnie realistyczna. To obie najważniejsze cechy jej twórczości. Ta książka także wyłamuje się z formy poprzez zmianę perspektywy: pokazuje świat z punktu widzenia dzieci i skupia się na tym, czego chcą dzieci.
Françoise Dolto mówi nie tylko o słuchaniu dzieci i zrozumieniu ich poprzez ich własny język. Mówi także, że ważne jest, aby rozmawiać z nimi w naszym własnym języku, nie naciskając na nie. To cenna, czytelna książka, która nie zawodzi. Z pewnością Cię poruszy, jeśli jeszcze jej nie znasz.
Język psychoanalizy, Lapanche i Pontalis (1967)
Ostatnia pozycja na naszej liście pomoże Ci zrozumieć terminologię dziedziny. Jest to niezwykle przydatne dla każdego, kto dopiero zaczyna czytać książki o psychoanalizie.
Zawiera bardzo jasne wyjaśnienia i porównania między autorami. Dlatego tak dobrze jest mieć pod ręką tę pozycję, jeśli chcesz zrozumieć niektóre z podstawowych problemów opisanych w innych książkach. Ta książka to narzędzie, które pozwala naprawdę zanurzyć się w psychoanalizę.
Każda koncepcja w niej zawarta ma definicję i odpowiedni komentarz, i zawsze są one bardzo zrozumiale napisane. Na początku każdego artykułu zamieszczono wszystkie synonimy dla danego terminu w języku niemieckim, francuskim, angielskim, włoskim i portugalskim.
Podsumowując, jest to bardzo przydatne narzędzie do studiowania dziedziny psychoanalizy. Można nawet powiedzieć, że jest to absolutnie konieczne narzędzie dla rozwoju psychoanalizy i przekazania jej najważniejszych terminów i pojęć nowym czytelnikom.
Nie jest to jednak alfabetyczny słownik pojęć. W tej książce istnieje również wspaniała struktura odniesień między artykułami, które pomogą Ci zrozumieć różne koncepcje i zorientować się w ogromnej sieci skojarzeń języka psychoanalizy.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Freud, S., & Breuer, J. (1895). Studies on hysteria. SE, 2. London: Hogarth.
- Freud, S. (1899). Die Traumdeutung. In In Sigmund Freud Gesammelte Werke (18 voll.).
- Fromm, E. (1943). The Fear of Freedom. Nature. https://doi.org/10.1038/151597a0
- Fromm, E. (1995). The Art of Loving. Studies in Spirituality. https://doi.org/10.2143/SIS.5.0.2004163
- Pelt, T. Van, Lacan, J., Miller, J.-A., & Grigg, R. (1994). The Seminar of Jacques Lacan, Book III, The Psychoses, 1955-1956. Rocky Mountain Review of Language and Literature. https://doi.org/10.2307/1347895
- La Cause des enfants, (1985), Francoise Dolto, éd. Robert Laffont, Paris