Wielki rzymski poeta Owidiusz powiedział kiedyś, że noc jest smutniejsza niż dzień. Wygląda na to, że się nie mylił. Jego stwierdzenie wydaje się szczególnie prawdziwe z punktu widzenia osób pracujących w nocy – w rzeczywistości praca na nocne zmiany może je stopniowo zabijać.
A przynajmniej tak wykazały badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Surrey przy współpracy z innymi instytucjami. Praca na nocne zmiany w bezpośredni sposób wpływa na jakość życia. Co ciekawe, godziny nocne, które kojarzymy z miłością i romantyzmem w rzeczywistości mogą być da nas bardzo szkodliwe. Chociaż oczywiście praca na nocne zmiany to nie to samo co przebywanie z ukochaną osobą, prawda?
„Noc jest piękna, naga. Nie nakłada ograniczeń ani barier”.
-José Hierro-
Jakie skutki ma praca na nocne zmiany
Dotychczas przeprowadzono liczne badania, które wykazały, że praca na nocne zmiany jest bardzo niezdrowa.
Najnowsze badanie ma związek z pielęgniarkami w Korei Południowej. Poprzednie dotyczyło emerytowanych pracowników w Chinach, którzy wcześniej pracowali na nocne zmiany w przemyśle motoryzacyjnym, a jeszcze wcześniejsze badanie skupiało się na pracownikach we Francji.
Główny problem związany z pracą na nocne zmiany to brak snu lub zaburzenia harmonogramu snu czy też cyklu dzień-noc. Życie w społeczeństwie bazuje na funkcjonowaniu w ciągu dnia, kiedy jest wystarczająca światła dziennego.
Stąd, osoby pracujące na nocne zmiany muszą całkowicie dostosować swoje życie do harmonogramu, który jest sprzeczny z tą fundamentalną zasadą. Jeśli tego nie zrobią, dopadnie ich wyczerpanie i zmęczenie, z których bardzo trudno się wyleczyć.
Wszystkie badania przeprowadzone na ten temat wykazują, że zaburzenie cyklu dzień-noc ma bezpośredni wpływ na zdrowie. Co więcej, naukowcy odkryli również oznaki wielu innych negatywnych skutków. Na przykład:
- Grupa koreańskich pielęgniarek, które pracowały na nocne zmiany charakteryzowała się niepokojącym wskaźnikiem otyłości.
- U emerytowanych chińskich pracowników naukowcy odnotowali wysokie wskaźniki cukrzycy i bardzo wysokiego ciśnienia krwi.
- Pracownicy we Francji przejawiali znaczące pogorszenie funkcji poznawczych. W rzeczywistości ich wyniki wykazały spadek funkcji poznawczych na poziomie tego, który normalnie miałby miejsce za 5 lub 10 lat.
Praca na nocne zmiany zaburza sen
Jak wspomnieliśmy wcześniej, praca na nocne zmiany bezpośrednio zaburza harmonogram snu. Praca na nocne zmiany bez odpowiedniego dostosowania harmonogramu dnia do pracy całkowicie zaburza rytm biologiczny.
Mechanizmy wewnętrzne odpowiedzialne za cykl snu i czuwania zostają wytrącone z równowagi, co prowadzi do poważnych problemów ze zdrowiem. Na przykład osoby pracujące w nocy jedzą, gdy nie odczuwają głodu i próbują spać nawet, gdy nie czują zmęczenia.
W efekcie cała ta nierównowaga prowadzi do niedoboru snu. Praca na nocne zmiany często wiąże się z niewystarczającą ilością snu, co obniża jakość pracy, ponieważ osoby pracujące w nocy odczuwają większe zmęczenie niż pracownicy z dziennych zmian.
Pracownicy nocni zaczynają odczuwać także inne trudności, takie jak problemy z odżywaniem. Nie tylko jedzą w nieodpowiednich porach, ale także mają większe trudności w przestrzeganiu zdrowej i zbilansowanej diety. Wielu z nich decyduje się na jedzenie typu fast food, przez które ich zdolności poznawcze i fizyczne spadają jeszcze szybciej.
Co zrobić, jeśli pracujesz na nocne zmiany?
Nie ma łatwego rozwiązania dla osób, które muszą pracować w nocy. Jak już powiedzieliśmy, idealnym rozwiązaniem jest całkowite dostosowanie życia do harmonogramu pracy. Niestety w takim przypadku problemem stają się weekendy, ponieważ w wolne dnia trudno zachować odwrócony cykl dnia i nocy. Taki brak spójności w biologicznym rytmie sprawia, że organizm szaleje.
Ponadto wiele osób pracuje na różne zmiany. Czasami pracują w ciągu dnia, a czasem pracują w nocy. Jest to bardzo szkodliwe dla organizmu, który nie może funkcjonować według jednego harmonogramu.
Zdaniem ekspertów jedna z niewielu grup pracowników, które przystosowały się do harmonogramu nocnego to robotnicy na platformach wiertniczych. Te osoby nie mają wolnych weekendów i śpią w pomieszczeniach bez okien, więc nie mają tego samego problemu, co ludzie mieszkający w miastach.
„Cóż, jeśli dziś wieczorem znajdziesz nutę, która brzmi dobrze, graj tę samą cholerną nutę każdej nocy!”
-Count Basie-
Oczywiście ludzie muszą pracować, aby żyć. Jeśli ktoś jest zmuszony pracować na różnych zmianach, dostosowuje się do swojego trybu pracy. Z drugiej strony oczywisty jest szkodliwy wpływ pracy zmianowej na zdrowie i funkcje poznawcze.
Niestety nie istnieje proste rozwiązanie tego problemu, ale przynajmniej właśnie zrobiliśmy pierwszy krok, uświadamiając sobie jego negatywne skutki. Następnym krokiem powinno być zrobienie wszystkiego w celu utrzymania spójnego harmonogramu i zapewnienia sobie minimalnej ilości odpoczynku na każde 24 godziny.