Wypalenie zawodowe wśród pracowników służby zdrowia

Pracownicy służby zdrowia są nieustannie narażeni na stresujące sytuacje. Praca mająca na celu dbanie o zdrowie innych, często nie licząc się z czasem, a czasem bez wystarczających środków, może generować duży stres w pracy.
Wypalenie zawodowe wśród pracowników służby zdrowia
Isabel Monzonís Hinarejos

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Isabel Monzonís Hinarejos.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Praca w dziedzinie zdrowia to złożone, niejednokrotnie bardzo skomplikowane zadanie. Specjaliści w tej dziedzinie pracują przecież nad utrzymaniem i poprawą zdrowia innych ludzi, a to może być bardzo stresujące. Niestety, obecnie wśród pracowników służby zdrowia bardzo często występuje wypalenie zawodowe.

Już w 1943 roku Abraham Maslow postawił zdrowie u podstawy opracowanej przez niego piramidy potrzeb, obok fizjologicznych, takich jak sen, jedzenie, oddychanie itp. Ponadto dodał również fizyczne bezpieczeństwo na drugim szczeblu swojej piramidy, w grupie potrzeb dotyczących bezpieczeństwa.

Dlatego zdrowie ludzi ma tak olbrzymie znaczenie. Zatem jego brak – lub poczucie braku – wywołuje w człowieku niepokój, brak bezpieczeństwa, poczucie zagrożenia.

Lekarz z wypaleniem

Skąd się bierze wypalenie zawodowe u pracowników służby zdrowia?

Środowisko szpitalne to przestrzeń, w której występują sytuacje o dużym ciężarze emocjonalnym. Zarówno pacjenci, jak i członkowie ich rodzin mogą doświadczać intensywnych reakcji emocjonalnych, w które będzie lub może być zaangażowany lekarz.

W tym kontekście, badania analizujące stresory u pracowników służby zdrowia wskazują, że głównie dotyczą one następujących czynników:

  • Harmonogramy pracy.
  • Opieka nad osobami chorymi, które w pewnym momencie przechodzą kryzys.
  • Uczucia wywoływane przez śmierć pacjentów.
  • Żądania osób niezadowolonych z otrzymanych usług.

Ponadto, w wypowiedziach lekarzy, zwracają również uwagę na następujące kwestie:

  • Przekazywanie złych wieści ludziom, którzy już znajdują się w bardzo „delikatnym” momencie pod względem fizycznym i emocjonalnym.
  • Wysokie oczekiwania pacjentów wobec służby zdrowia i opieki zdrowotnej
  • Praca w nadgodzinach w stresujących sytuacjach.
  • Przeciążenie pracą.
  • Brak środków na optymalną opiekę nad pacjentem.

Ale to jeszcze nie wszystko. Warto wspomnieć również o czynnikach interpersonalnych, które dotyczą nie tylko pracowników służby zdrowia. Najbardziej powszechne i znane to zachowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym lub relacje między samymi specjalistami.

Do tego wszystkiego konieczne są strategie łagodzenia stresu, który utrudnia pracę lekarzy, pielęgniarek, pracowników pogotowia i innych specjalistów.

Jak zmniejszyć wypalenie zawodowe pracowników służby zdrowia

Zespół wypalenia zawodowego u pracowników służby zdrowia generuje:

  • Niezadowolenie z pracy.
  • Pogorszenie środowiska pracy.
  • Obniżona jakość pracy.
  • Nieobecność w pracy.
  • Porzucenie zawodu.
  • Przyjmowanie postaw bierno-agresywnych wobec pacjentów.

Aby rozwiązać te problemy, należy wprowadzić zmiany w strategiach, strukturach pracy, metodologiach itp. Jednak każdy specjalista może również rozwinąć pewne osobiste umiejętności, aby zmniejszyć stres w pracy. Najważniejsze z nich zostaną wyjaśnione poniżej.

Umiejętności komunikacyjne

Niedawne badanie dotyczące wypalenia zawodowego pracowników służby zdrowia miało na celu ustalenie, jaki wpływ na ten stan miały umiejętności komunikacyjne. Odkrycia wskazują, że lekarze z lepszymi umiejętnościami komunikacyjnymi cierpią dużo mniej z powodu wyczerpania emocjonalnego.

Ponadto w pracy bardziej doświadczają poczucia osobistego spełnienia.

Ponadto umiejętności komunikacyjne przynoszą korzyści nie tylko samym specjalistom w dziedzinie służby zdrowia. Mają również pozytywny wpływ na pacjenta. W rzeczywistości komunikacja z pacjentem jest istotną częścią procesu opieki zdrowotnej. Daje poczucie bezpieczeństwo, a tym samym poprawia jakość praktyki klinicznej.

Lekarka i pacjentka


Relacja terapeutyczna

Badania wskazują, że lepsze wyniki kliniczne rosną wraz z poprawą relacji terapeutycznej, czyli relacji między lekarzem a pacjentem. Ten fakt można wyjaśnić następującymi przyczynami:

  • Lepsze możliwości diagnostyczne dzięki znajomości zmiennych psychospołecznych pacjenta.
  • Zwiększony efekt placebo.
  • Lepsze przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i diagnostycznych przez pacjenta.
  • Bardziej realistyczny wybór oparty na udziale pacjenta w podejmowaniu decyzji.

Inteligencja emocjonalna

Istnieje odwrotnie proporcjonalny związek między inteligencją emocjonalną a stresem zawodowym. Większość badań koncentruje się w tej dziedzinie na pielęgniarstwie. Mimo to wyniki można ekstrapolować na inne placówki opieki zdrowotnej.

Wskazują one, że im więcej treningu inteligencji emocjonalnej, tym mniej stresu. W konsekwencji rzadziej występuje wypalenie zawodowe.

Jednym ze sposobów na zwiększenie inteligencji emocjonalnej jest rozwinięcie regulacji emocjonalnej. Dzieje się tak, ponieważ w psychologii regulowanie emocji uważa się za podstawowy proces inteligencji emocjonalnej. Dlatego, dzięki regulacji emocjonalnej będziemy w stanie kontrolować i zarządzać emocjami w sytuacjach stresowych.

Krótko mówiąc, nie można zaprzeczyć, że pracownicy służby zdrowia często narażeni są na stresujące sytuacje. W wielu przypadkach specjalista nie ma żadnego indywidualnego wpływu na czynniki zewnętrzne.

Z drugiej strony na tym poziomie może pracować jednak z wymienionymi wyżej zmiennymi wewnętrznymi, które również działają jako modulatory stresu.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Muñoz, M. D., & de la Fuente, F. V. (2010). La Pirámide de Necesidades de Abraham Maslow. Obtenido de HYPERLINK” http://coebioetica. salud-oaxaca. gob. mx/wp-content/uploads/2018/libros/ceboax-0530. pdf” http://coebioetica. salud-oaxaca. gob. mx/wp-content/uploads/2018/libros/ceboax-0530. pdf.
  • Turienzo, R. (2016). El pequeño libro de la motivación. Alienta.
  • Bianchini Matamoros, M. (1997). El Síndrome del Burnout en personal profesional de la salud. Medicina Legal de Costa Rica, 13(2-1-2), 189-192.
  • Fernández, B. P. (2010). Inteligencia emocional para médicos del siglo XXI. El médico, 22-25.
  • Leal-Costa, C., Díaz-Agea, J. L., Tirado-González, S., Rodríguez-Marín, J., & Van-der Hofstadt, C. J. (2015, August). Las habilidades de comunicación como factor preventivo del síndrome de Burnout en los profesionales de la salud. In Anales del Sistema Sanitario de Navarra (Vol. 38, No. 2, pp. 213-223).
  • Martínez, M. Á. M., & Ibañez, L. M. (2012). La habilidad de comunicar: caminando hacia el paciente. Revista Española de Comunicación en Salud, 3(2), 158-166.
  • Bajo Gallego, Y., & González Hervías, R. (2014). La salud emocional y el desarrollo del bienestar enfermero. Metas de Enfermería, 17(10), 12-16.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.