Uzależnienia behawioralne: czym właściwie są?

Chociaż uzależnienia behawioralne nie wynikają z zażywania substancji uzależniających, mogą być bardzo niebezpieczne i szkodliwe. W tym artykule porozmawiamy o najczęstszych z nich.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Isabel Monzonís Hinarejos.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Uzależnienia behawioralne nie wiążą się z przyjmowaniem narkotyków czy innych substancji uzależniających. Ludzie, którzy na nie cierpią, doświadczają znacznego pogorszenia we wszystkich dziedzinach życia. Pod wieloma względami uzależnienia behawioralne są bardzo podobne do narkomanii i innych uzależnień od substancji pod względem cech i konsekwencji.

Według badania przeprowadzonego przez José de Soli Gutiérreza (2014), wspólne cechy uzależnień behawioralnych i uzależnień od substancji są następujące:

• Uzależnienie się od działań lub czynności, które w jakiś sposób pocieszają lub satysfakcjonują.
• Nadmierne zainteresowanie działaniami, które dają jakieś pozytywne korzyści.
• Tymczasowa satysfakcja.
• Utrata kontroli, gdy częstotliwość zachowań lub działań stale wzrasta.
• Trudności w powstrzymaniu się od tych działań lub uniknięcia ich, pomimo poważnych negatywnych konsekwencji.

Uzależniony wchodzi w pętlę „działanie/zachowanie – abstynencja – pragnienie”, w której narkotyk lub, w przypadku uzależnień behawioralnych, działanie staje się centrum jego życia. W rezultacie praktycznie wszystkie jego zachowania i działania skupiają się wokół czynności, od której jest uzależniony.

Czy różnią się uzależnienia behawioralne i uzależnienia od substancji

Jak już wspomnieliśmy, oba typy uzależnień mają wiele cech wspólnych. Zarówno uzależnienia od substancji, jak i uzależnienia behawioralne wywołują uzależnienie, zespół odstawienia i tolerancji. Jednak rozważając leczenie, musimy wziąć pod uwagę główne różnice.

Pierwsza różnica est widoczna w zespole odstawienia. W uzależnieniu od narkotyków fizjologiczny charakter substancji oznacza, że ​​po spożyciu substancji zespół odstawienia znika. Niekoniecznie dzieje się tak w przypadku uzależnień behawioralnych. Zespół odstawienia często nie znika, nawet jeśli dana osoba podejmuje działanie, od którego jest uzależniona.

Druga różnica dotyczy współwystępowania substancji lub źródeł uzależnienia. W uzależnieniu od narkotyków spożywanie kilku rodzajów narkotyków jest bardzo powszechne. W przypadku uzależnień behawioralnych jednoczesne uzależnienie od kilku zachowań nie zdarza się zbyt często. Na przykład rzadko spotyka się osobę uzależnioną od hazardu i od pracy.

Najczęstsze uzależnienia behawioralne

Hazard

Początek tego uzależniania na ogół jest zawsze taki sam: osoba zaczyna grać i stopniowo gra coraz częściej i więcej. Łącząc wynikające z tego straty finansowe i sam nałóg, uzależnienie może sprawić, że osoba popadnie w długi. Może stwarzać problemy finansowe, zawodowe, rodzinne, a nawet prawne.

W związku z tym krewni lub najbliżsi przyjaciele osoby często muszą przejąć inicjatywę i zmusić ją do poszukania pomocy. Nowe gry hazardowe online ułatwiają ludziom rozpoczęcie i kontynuowanie tego nałogu. Pokoje gier online i zakłady online zwiększyły liczbę przypadków i utrudniły leczenie tego uzależnienia.

Uzależnienie od zakupów

Uzależnienie to charakteryzuje się kompulsywnym i impulsywnym kupowaniem produktów bez powodu i potrzeby. Mimo że zwykle nie są to drogie produkty, osoby uzależnione na ogół dokonują wielu mniejszych zakupów, co ostatecznie sprawia im kłopoty finansowe.

Jest to bardzo powszechne w krajach uprzemysłowionych. Problem pogarsza łatwość dokonywania płatności kartą kredytową, które zastąpiło konieczność fizycznego przekazywania gotówki.

Uzależnienie od pracy

Zwykle eksperci określają to uzależnienie na podstawie liczby godzin, które dana osoba poświęca na pracę, bez rzeczywistej potrzeby finansowej lub innej. Priorytetem tej osoby jest jej życie zawodowe, które stawia ona ponad wszystkimi innymi dziedzinami życia. Może nawet narażać własne życie na niebezpieczeństwo.

Pracoholicy nie biorą wakacji ani dni wolnych. Kiedy uzależniony nie jest w pracy, wykazuje wszystkie typowe objawy odstawienia. Pracoholizm jest zwykle powszechniejszy w krajach uprzemysłowionych.

Uzależnienie od seksu

To uzależnienie jest kontrowersyjne, ponieważ należy rozróżnić uzależnienie i zachowanie. Uzależnienie od seksu można potwierdzić, jeśli dana osoba wpisuje się w kryteria wymienione w pierwszej części artykułu.

Ludzie, u których wypracowało się to uzależnienie, naprawdę cierpią. Powodem tego jest to, że wykonywanie czynności seksualnych nie zaspokaja ich pożądania, lecz skłania do ich powtórzenia.

Uzależnienie od ekranu

Jest to jedno z tak zwanych „nowych uzależnień”, które często występuje wśród młodzieży i dzieci. Przez długi czas eksperci dyskutowali, czy należy zaklasyfikować to zachowanie jako uzależnienie behawioralne. Wreszcie zdołali jednak jasno uzasadnić jego włączenie.

O uzależnieniu od ekranu mówi się, gdy nadużywane są:

• Gry wideo
• Telewizja
• Portale społecznościowe
• Internet
• Komputery
• Telefony komórkowe

Wpływ przemysłu konsumenckiego na uzależnienia behawioralne

Długo trwało, zanim specjaliści rozpoznali uzależnienia behawioralne jako poważną sprawę i sklasyfikowali je jako prawdziwe uzależnienia. Mimo tego obecnie nadal jest to temat kontrowersyjny, ponieważ nie zawsze jest jasne, co jest uzależnieniem, a co nie.

Powoduje to wytworzenie „próżni moralnej” w społeczeństwie, które nie zdaje sobie sprawy z problemu związanego z nałogami, które nie wiążą się z zażywaniem substancjami, a w rezultacie tylko pogłębia to cierpienie.

Dziś czynności, od których się uzależniamy bardzo łatwo wykonywać codziennie, a nawet kilka razy dziennie. Jesteśmy otoczeni sklepami i automatami do gier w kawiarniach i barach. Instagram to tylko jedno kliknięcie, a nasz telewizor zawsze patrzy nam prosto w twarz.

To jednak tylko zwiększa konsumpcjonizm i przynosi korzyści firmom i całemu przemysłowi rozrywkowemu. Ludzie z branży doskonale zdają sobie z tego sprawę, w związku z czym jawnie zachęcają nas do wykonywania tych działań ciągłymi kampaniami reklamowymi. Do działań, które z czasem mogą stać się coraz trudniejsze do leczenia.

Zgodnie z prawem firmy reklamowe muszą uświadomić nam niebezpieczeństwa i negatywne skutki spożywania alkoholu i tytoniu. Oprócz tego opakowania leków, a nawet niektórych przetworzonych produktów spożywczych, zawierają ostrzeżenia o potencjalnych skutkach ubocznych i problemach.

Także w świecie zakładów firmy muszą również ostrzegać swoich klientów, aby mądrze stawiali zakłady. Jest to zatem pierwszy krok, który można następnie rozszerzyć na wszystkie inne obszary uzależnienia behawioralnego, aby zwiększyć świadomość tego rosnącego problemu.