Czym są uprzedzenia? To skłonność mózgu do przetwarzania i podkreślania przewagi niektórych typów informacji nad innymi. To może być trudne do zrozumienia, ale w tym artykule postaramy w prosty i zrozumiały sposób wyjaśnić, jak uprzedzenia wpływają na nasze emocje.
Zwróćmy uwagę na różnicę pomiędzy normalnymi a negatywnymi uprzedzeniami. Ten ostatni zwiększa uczucie cierpienia. Więc aby uniknąć ich niepożądanych działań, niezbędna jest wiedza o tym, jak powstają i jak wpływają na nasze procesy myślowe.
“Prawda jest tym, czym jest. I nadal będzie prawdą, nawet jeśli myślimy inaczej.”
-Antonio Machado-
Czym są uprzedzenia poznawcze?
Każdego dnia mamy do czynienia z ogromną ilością informacji, która nadchodzi zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz nas. Gdyby mózg musiał to wszystko przetwarzać, nie miałby wystarczająco czasu na nic innego. Nie byłby w stanie wykonywać pozostałych zadań, za które jest odpowiedzialny.
Oto dlaczego podczas interpretacji otrzymywanej informacji umysł odbiera tylko jej skróty. Te skróty są uprzedzeniami poznawczymi. Każdy z nas ma tendencję do zwracania uwagi, interpretowania i zapamiętywania pewnej informacji przez analizę innej informacji. Rozpatrzmy trzy rodzaje błędów poznawczych:
- Uprzedzenie w uwadze: skłonność do zwracania większej uwagi tylko na jeden z bodźców prezentowanych w tym samym czasie.
- Błąd interpretacji: skłonność do interpretowania sytuacji w określony sposób.
- Błąd pamięci: skłonność do zapamiętywania pewnych zdarzeń i wykorzastania ich w celu pewnej interpretacji obecnej sytuacji.
Uprzedzenie w uwadze
Wychodząc z założenia, iż uprzedzenia to normalna, niezbędna i korzystna rzecz, nasz mózg oszczędza dużo zasobów umysłowych. Jak już wspomnieliśmy, oszczędzają jego czas i energię w momencie przetwarzania informacji i pozwala mu sfokusować się również na pozostałych zadaniach.
Kiedy więc stają się szkodliwe? W odniesieniu do błędów w uwadze, zaczynają wywierać szkodliwy wpływ w momencie, gdy zostają skierowane na impulsy negatywne.
Oznacza to, że osoba zaczyna koncentrować się na informacjach, które mogą stanowić zagrożenie lub być szkodliwe bardziej niż na neutralnych lub korzystnych.
Na przykład negatywne uprzedzenia w uwadze występowałoby w przypadku osób mówiących publicznie i które zwracałyby swoją uwagę na osobę marszcząc brwi zamiast patrzeć na osobę, która słucha ich ze skupieniem.
Przykładem kogoś o szkodliwym uprzedzeniu w uwadze byłaby ta osoba, która skupia się na innych aspektach, podobnie jak słuchacz, który miał taki sam komputer jak one.
W tej sytuacji osoba z negatywnym uprzedzeniem czuje, że ludzie robią dziwne twarze w odpowiedź na jej występ, co prowadzi do pojawienia się u niej negatywnych emocji.
Negatywne uprzedzenia w uwadze mogą również występować jako konsekwencje błędu potwierdzającego: uprzedzenie, w którym osoba aktywnie poszukuje informacje, które potwierdzałyby jej poprzednie przekonania.
W powyższym przypadku dana osoba próbowałaby potwierdzić, że ludzie nie są wystarczająco przygotowane podczas prezentacji.
Zatem zwracali poszczególną uwagę na informacje, które były zgodne z ich przekonaniami i zignorowały informacje, które się z tym nie zgadzały. Albo też te, które mogły wskazywać na ich własny brak zdolności do występów publicznych.
Takie osoby również mogą pomyśleć, że ludzie, którzy byli zadowoleni lub klaskali w dłonie, zrobili to z uprzejmości, a nie z powodu prawdziwego zadowolenia z występu. To prowadzi do błędów interpretacyjnych, które zostaną omówione dalej.
“Umysł to elastyczne lustro. Dostosuj go, by zobaczyć lepszy świat.”
-Amit Ray-
Czym są błędy interpretacyjne
Podobnie wygląda sprawa z dwoma innymi uprzedzeniami, o których wspomnieliśmy. Błędy interpretacyjne są szkodliwe w przypadku postrzegania nami sytuacji jako niebezpiecznej lub groźnej, gdy w rzeczywistości jest neutralna albo co najmniej niejednoznaczna.
Jako przykład działania tego uprzedzenia może służyć wyżej wspomniana sytuacja. Osoba o normalnym nastawieniu nie ma powodów myśleć, że ludziom się nie podoba jej występ. Może zinterpretować ich reakcje jako po prostu pewne małe wątpliwości albo jako myślenie o czymś zupełnie obcym.
Ale osoba z negatywnym uprzedzeniem zinterpertuje to jako dowód na to, że nie ma zdolności oratorskich, że nikogo nie obchodzi to, co ona mówi, że publika po prostu się śmieje z jej głupoty, itd.
Jak działają błędy pamięci
Uprzedzenia w pamięci mogą być problematyczne jeśli staramy się pamiętać negatywne wydarzenia w czasie przetwarzania sytuacji obecnej, zamiast wzywać do wspomnień neutralnych lub pozytywnych.
Po raz kolejny użyjemy poprzedniego przykładu. Często trzymamy w pamięci swoją katastrofalną prezentację, która została zrobiona kilka lat temu. Często oceniamy pod tym względem chwilę obecną. Trzymając się tego, mówca będzie gotów pomyśleć, że obecny występ również jest kiepski.
Natomiast, wyrzucając z pamięci złe doświadczenia oratorskie i skupiając się całkowicie tylko na tych dobrych, obecny występ nie zostanie zaatakowany przez nasze negatywne emocje. Ponieważ wywołują je tylko nasze już ujarzmione złe wspomnienia.
Przeprowadzono wiele badań, które udowodniły związek negatywnych uprzedzeń poznawczych z wieloma zaburzeniami psychicznymi. Duża liczba badań dyskutuje również o ludziach, które nie mają żadnych zaburzeń, ale dla których uprzedzenia negatywne to ogromne żródło złych emocji.
Można nawet powiedzieć, że my wszyscy w ciągu całego naszego życia w jakimś sensie wpadamy w sieci uprzedzeń poznawczych.
Dobrze wiedzieć jak funkcjonują, a także co zrobić, by zredukować siłę ich działania. Mamy nadzieję, że ten artykuł pomoże Ci zidentyfikować własne uprzedzenia i szybko je pokonać, by w jak najmniejszym stopniu wpływały na Twoje myśli i emocje.
Obrazko wstawione dzięki uprzejmości Ryana McGuire’a.