Toksyczne środowisko pracy – jak możesz je rozpoznać?

Toksyczne środowisko pracy praktycznie zawsze stanowi przyczynę złego samopoczucia i spadku produktywności. Powoduje frustrację zmęczenie i niezwykle silnie odbiera motywację do działania.

Toksyczne środowisko pracy często sprawia, że nie mamy ochoty nawet iść do pracy, niezależnie od tego czy to z powodu współpracownika, kierownika czy szefa. Niezależnie od osoby, która zatruwa środowisko pracy, jego wpływ może się na nas odbić niezwykle negatywnie.

Niezależnie od miejsca, w którym pracujemy, zawsze będziemy mięli do czynienia z różnicą zdań, a czasem z konfliktami. Problemem nie jest jednak pojawianie się różnic, ale sposób ich rozwiązywania. Z tego względu toksyczne środowisko pracy charakteryzuje się czynnikami takimi, jak obraźliwe, a nawet agresywne traktowanie, postawa świadcząca o rywalizacji, a także manipulacja.

Warto więc podjąć działania pozwalające wykrywać toksyczne środowisko pracy. Dzięki temu będziesz w stanie skutecznie bronić się przed jego wpływem. O tym jak to zrobić możesz przeczytać w dalszej części tego artykułu.

1. Toksyczne środowisko pracy – nieobecność

To zupełnie normalne, że ludzie czasem chorują, mają umówioną wizytę u lekarza, czy też przytrafiają im się inne okazjonalne wydarzenia sprawiające, że nie mogą być w tym czasie w pracy. Gdy takie zachowanie stanie się jednak zwyczajem i dana osoba coraz częściej unika udawania się na swoje stanowisko pracy, staje się to wyraźnym znakiem ostrzegawczym.

Nieobecność w pracy co najmniej trzy lub cztery razy w miesiącu oraz proszenie o wolne ze względu na wizytę lekarską i tym podobne wydarzenia, stanowią jej najczęstszą formę. Jeśli w rzeczywistości nie ma uzasadnionych powodów, by pracownik nie przychodził do pracy, może to oznaczać, że istnieje toksyczne środowisko pracy.

Inną formą nieobecności jest nieobecność mentalna. Oznacza to, że w miejscu pracy dana osoba przez większość czasu zajmuje się czynnościami z nią niezwiązanymi. Zachowania tego rodzaju można oczywiście skorygować, zwłaszcza jeśli istnieje lider odpowiedzialny za zwiększanie motywacji pracowników.

2. Nadużycia ze strony przełożonych

Innym czynnikiem wskazującym na toksyczne środowisko pracy jest brak szacunku ze strony przełożonych widoczny w sposobie zwracania się do pracowników. W tym przypadku często dochodzi również do bezkrytycznego posługiwania się cynizmem i sarkazmem.

Zdarza się również, że pracodawcy stają się mistrzami nieuzasadnionej krytyki, stosują porównania z innymi pracownikami lub stosują obraźliwe komentarze. Zamiast propagować sukces wynikający z pracy grupowej opartej na partnerstwie, wprowadzają ducha rywalizacji i konkurencji, który znacznie pogarsza jakość i warunki pracy.

3. Brak odpowiedniej komunikacji

Problemy związane z komunikacją odnoszą się najczęściej do sytuacji, w której jest ona niewystarczająca, występują niedopowiedzenia, albo opiera się ona na nieprawdziwych informacjach. Problem ten powoduje uczucie braku pewności oraz prowadzi do licznych nieporozumień. To z kolei stanowi pożywkę dla sytuacji, w których z łatwością można zrzucać na innych winę z powodu powstających w ten sposób niedociągnięć.

Często zdarza się, że szefowie nie określają jasno jak ma być wykonane dane zadanie. Spodziewają się, że pracownicy odgadną ich intencje i życzenia, że domyślą się o co im chodziło. Sytuacja taka siłą rzeczy prowadzi do frustracji, niepewności i do pojawienia się zniechęcenia i braku motywacji.

4. Brak dbałości o interesy pracowników

Sytuacja taka ma miejsce, gdy szefowie szukają dobra przedsiębiorstwa kosztem praw pracowników. W rezultacie pracownik nie ma możliwości awansu, nie prowadzi się żadnych szkoleń, nie istnieje dla niego możliwość rozwijania kariery. Również wewnętrzne zasady działania firmy nie są do końca jasne i często ulegają zmianom bez uprzedzenia. Wszystkie te czynniki razem wzięte bez wątpienia wskazują na toksyczne środowisko pracy.

5. Dyktatura

To sposób działania, w którym lider podejmuje wszystkie decyzje bez uwzględniania opinii zespołu pracowników. Nie chce poznać opinii innych być może ze względu na lęk przed niepożądanymi pytaniami. To często ludzie nieufni. Wierzą, że jeśli coś ma być dobrze zrobione, muszą się tym zająć osobiście. Uważają, że nikt nie dysponuje taką wiedzą, jak oni sami.

Nieufność ta najczęściej wynika jednak z faktu, że są oni poddani swojej własnej wewnętrznej niepewności. Sytuacja taka daje się we znaki całemu zespołowi szczególnie wtedy, gdy jeden z pracowników wydaje się być o wiele inteligentniejszy i bardziej bystry od innych. Największy problem polega na tym, ze pracownicy nie mogą wtedy liczyć na lidera jako na kogoś kto rzeczywiście mógłby służyć wsparciem w realizacji projektu.

6. Problemy z określeniem funkcji

Chociaż jedna osoba w przedsiębiorstwie może spełniać niesamowicie złożoną funkcję, konieczne jest, by jej rola była konkretnie określona. W przeciwnym wypadku nie będzie do końca rozumieć na czym polega jej zadanie i nie będzie w stanie się z niego wywiązywać. To pociąga za sobą brak satysfakcji i wiele innych konsekwencji. 

Może nawet brać się za wykonywanie zadań, które do niej nie należą. Może to doprowadzić również do sytuacji, w której będzie musiała stawiać czoła zbyt wysokim wymaganiom. Nie będzie dobrze wykonywać swojej pracy, a to bez wątpienia negatywnie odbije się na pracy całego zespołu.

7. Mobbing

Prześladowanie w pracy to chyba najbardziej rzucający się czynnik świadczący o tym, że istnieje toksyczne środowisko pracy. Polega ono na utrudnianiu innym wykonywania pracy poprzez stosowanie wymierzonych przeciw pracownikowi działań. Działania te nie ograniczają się jednak wyłącznie do dziedziny profesjonalnej, ale dotykają również sfery prywatnej. Konsekwencje takiego postępowania są opłakane. Złe relacje ze współpracownikami mogą stanowić przyczynę ogromnego stresu.

Jak łatwo zauważyć, omówione przez nas problemy nie tylko wpływają na pracowników negatywnie pod względem fizycznym, ale przede wszystkim psychicznym. Dotkliwie wpływają one na samopoczucie osoby, która musi znosić trudności wywoływane przez toksyczne środowisko pracy.