Thomas Szasz - rewolucyjny psychiatra
Thomas Szasz budzi bardzo sprzeczne uczucia w świecie psychiatrii. Jest kochany i znienawidzony. Czczony i kwestionowany. Jego postulaty stały się prawdziwą rewolucją w latach 60.
Thomas Szasz urodził się w Budapeszcie (Węgry) w 1920 roku. Gdy miał 18 lat, jego rodzina przeniosła się do Nowego Jorku (Stany Zjednoczone), ponieważ byli Żydami i zmuszeni byli uciekać przed nazistowskimi prześladowaniami. Zawsze był wybitnym uczniem. Najpierw uzyskał stopień naukowy w dziedzinie fizyki, a następnie ukończył jako lekarz uniwersyt w Cincinnati.
“Plagą ludzkości jest strach i odrzucenie różnorodności: monoteizm, monarchia, monogamia. Przekonanie, że istnieje tylko jeden prawidłowy sposób na życie, jeden sposób regulacji prawa religijnego, politycznego, seksualnego jest podstawową przyczyną największego zagrożenia dla człowieka: członków własnego gatunku, zdeterminowanych, by zapewnić im zbawienie, bezpieczeństwo i zdrowie psychiczne”.
-Thomas Szasz-
W wieku 30 lat Thomas Szasz uzyskał także dyplom psychoanalityka. Został mu on przyznany przez Instytut Psychoanalizy w Chicago. Później został profesorem psychiatrii na Uniwersytecie w Syracuse (Nowy Jork). Został także mianowany dożywotnie członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Thomas Szasz i mit choroby psychicznej
Katapultą Thomasa Szasza do międzynarodowej sławy w dziedzinie nauk behawioralnych była publikacja jego książki Mit choroby psychicznej. Odkąd została ona wydana stała się przedmiotem głębokiej kontrowersji, która nadal jest żywa.
Thomas Szasz rozpoczął od krytykowania tego, co uważane jest za biblię psychiatrii, czyli DSM. Jest to podręcznik, w którym są opisane wszystkie choroby psychiczne zgodnie z koncepcją Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Ponadto klasyfikuje on, definiuje i wskazuje sposoby leczenia tych zaburzeń.
W DSM można było znaleźć “choroby” takie, jak homoseksualizm, rozwód, przestępczość i wiele innych, które mogą wywołać śmiech gdyby nie fakt, że przez ten podręcznik poddano leczeniu miliony ludzi na całym świecie. Thomas Szasz stanowczo skrytykował ten podręcznik. W rzeczywistości stwierdził nawet, że nie ma on żadnej podstawy naukowej.
Psychiatria jako sposób na kontrolę społeczeństwa
Najbardziej kontrowersyjną tezą Thomasa Szasza jest uznanie psychiatrii nie za naukę, ale za środek do kontrolowania społeczeństwa. W swojej najważniejszej pracy i przez całe życie wielokrotnie powtarzał ten postulat. Twierdził, że sma choroba psychiczna jako taka nie istnieje.
Twierdził, że umysł nie jest czymś fizycznym, dlatego nie choruje. To co się dzieje to fakt, że istnieją pewne zachowania, których społeczeństwo nie toleruje. Te zachowania nazywane są “chorobami”. Następnie wkłada się wiele wysiłku, aby jednostka nie zachowywała się w oryginalny sposób, ale jak robi to większość. To nazywa się “normalnym” zachowaniem.
Thomas Szasz stwierdził również dosadnie, że psychiatria nie diagnozuje, ale stygmatyzuje. Był gorliwym krytykiem “wynalazku” chorób wieku dziecięcego, takich jak słynny deficyt uwagi lub nadpobudliwość.
Rewolucja w psychiatrii i polityce
Jednym z głównych tematów, które kwestionował Thomas Szasz była polityka narkotykowa. Wskazał, że państwo wskazuje społeczeństwu, które leki psychoaktywne można przyjmować, a które nie. W ten sposób legalizuje leki psychiatryczne i zabrania takich substancji, jak marihuana. Wszystko to, mimo że naukowo udowodniono, że używanie i nadużywanie leków psychiatrycznych ma gorsze konsekwencje niż stosowanie niektórych substancji zabronionych.
W ten sposób Tomasz Szasz dołączył do ruchu znanego jako “antypsychiatria”. Został on stworzony pod koniec lat 50-tych przez Davida Coopera i Ronalda Lainga. Do jego zwolenników zaliczali się również wielcy intelektualiści, tacy jak Michel Foucault, Franco Basaglia i Ramón García. Niewątpliwie jednak Tomasz Szasz nadał mu znacznie więcej rozgłosu.
Tomasz Szasz stał się niezwykłym obrońcą wolności indywidualnej. Również praw obywatelskich, które często są ograniczone dla tych, którzy są określani jako “chorzy psychicznie“. Te osoby na przestrzeni lat były wykluczane i oczerniane przez społeczeństwo po to by doporwadzić ich do “normalnego” stanu.
Myśl Thomasa Szasza jest wciąż aktualna. DSM został przymusowo wprowadzony na całym świecie. Jednak metody psychiatrii biologicznej są nadal zbyt ograniczone, aby poradzić sobie z zaburzeniami, które opisuje DSM. Bez względu na to, czy Szasz miał rację, czy nie, nie powinno się ignorować jego argumentów.