Teorie dotyczące rozwoju człowieka - 6 najważniejszych

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Alejandro Sanfeliciano.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Teorie dotyczące rozwoju człowieka opisują ludzi na wszystkich etapach ich życia. Opisują jak z czasem rozwija się rozumowanie i jak zmienia się zachowanie. Jest to interesująca dziedzina, która wzbogaca wiedzę z zakresu psychologii stosowanej. Teorie dotyczące rozwoju człowieka pomogą nam lepiej zrozumieć naszą własną naturę.

Wyjaśnienie informacji, które obecnie posiadamy dzięki psychologii rozwoju, wymaga omówienia niektórych pomysłów, które do tego czasu stały się przestarzałe. Jednak ważne jest, żeby o nich wspomnieć, ponieważ zrozumienie ma fundamentalne znaczenie dla wyjaśnienia postępów, jakie naukowcy dokonali w dziedzinie psychologii w ciągu ostatnich kilku dekad.

Tych sześć teorii rozwoju, które omówimy z perspektywy ewolucyjnej, to: psychologia postaci, psychoanaliza, behawioryzm, psychologia poznawcza oraz teorie jakie wysnuli Piaget i Wygotski.

Teorie dotyczące rozwoju człowieka

Psychologia postaci

Psychologia postaci była jednym z pierwszych naukowych trendów, które pojawiły się w psychologii. Dziś jej idee nie mają już znaczenia, ale jej podejście do percepcji nauki było niewątpliwie rewolucyjne. I choć psychologowie, którzy podpisali się pod tą teorią, nie są tak dobrze znani w badaniach nad rozwojem, również wyróżniają się w obszarze badań.

Psychologia postaci mówi, że istoty ludzkie wykorzystują szereg struktur w celu zdobycia i utrzymania znaczących spostrzeżeń na temat świata. Struktury te mają fizyczną podstawę i narzucają ich zalety związane z naszym rozwojem. Moglibyśmy również zdefiniować je jako kompleksowe sumy, produkty rozkładu złożonych jednostek. Niejasne? Zobaczmy, czy możemy wyjaśnić to trochę lepiej.

To, co psychologia postaci stara się powiedzieć o rozwoju, polega na tym, że opiera się na strukturze pochodzenia biologicznego. Uczymy się korzystać z tej struktury, gdy dorastamy. W rezultacie nie ma “rozwoju” w sensie genezy i etapów ewolucyjnych. Jest tylko stopniowe odkrywanie zdolności mózgu. Aktualne badania pokazują, że to nie jest prawda. Naprawdę istnieje geneza i ewolucja procesów poznawczych.

Psychoanaliza

Ojciec psychoanalizy jest łatwy do wskazania. Był to oczywiście Sigmund Freud. Ta idea podkreśla wpływ podświadomych impulsów na nasze zachowanie. Ta gałąź psychologii posługiwała się raczej nienaukową metodą, a jej teorie są nieco pospieszone. Jednakże, miało to znaczący wpływ na badanie rozwoju człowieka. Jego teorie spowodowały rewolucję w psychologii idei dotyczących dzieciństwa i dorastania.

Psychoanaliza utrzymuje, że rozwój ma miejsce, ponieważ dziecko musi zaspokoić szereg potrzeb na każdym etapie życia. W związku z tym definiuje rozwój jako serię etapów zdefiniowanych przez to, w jaki sposób zaspokajają te potrzeby. Psychoanaliza również mocno podkreślała znaczenie seksualności na wszystkich etapach naszego rozwoju, w tym na tych najwcześniejszych.

Behawioryzm

Teoria ta zrodziła się w odpowiedzi na raczej nienaukową postawę psychoanalizy. Jest bardzo pozytywistyczna. Behawioryści twierdzą, że wszystko, co nie może być bezpośrednio ocenione, wykracza poza obszar psychologii. W związku z tym badają jedynie związek między postrzeganymi bodźcami a zachowaniem, jakie wywołały. Zignorowali skutecznie każdą pośrednią zmienną, której nie mogli ocenić.

Behawioryści uważają, że możemy zrozumieć rozwój tylko z różnymi rodzajami wiedzy, które są rozważane w tym kontekście. Dzieci rodzą się z serią wrodzonych odpowiedzi, które kojarzą z innymi bodźcami poprzez doświadczenie. Dzięki bardzo prostym procesom tworzą różnorodne złożone zachowania. Problem z tą teorią rozwoju polega na tym, że błąka się po stronie zbytniego redukcjonizmu.

Psychologia poznawcza

Psychologia poznawcza powstała jako odpowiedź na behawioryzm. Zajmuje się badaniem procesów wewnętrznych, które łączą bodźce i zachowania. Psychologia poznawcza dała początek obliczeniowej i spójnej perspektywie dotyczącej ludzkiego mózgu. Dziś psychologia poznawcza jest jedną z najbardziej popularnych teorii, szczególnie w Europie.

Pod względem teorii rozwoju, psychologia poznawcza sugeruje, że podmiot wytwarza informacje, które budują wewnętrzne reprezentacje świata. Jej propozycja odzwierciedla Piageta i Wygotskiego z powodu tej konstruktywistycznej zasady. Ponieważ jednak definiuje procesy jako asocjacyjne, ma ona charakter bliski naturze behawioryzmu.

Teorie rozwoju człowieka: Jean Piaget

Piaget jest jednym z najważniejszych myślicieli w teorii rozwoju człowieka. Psycholodzy uważają go za jednego z ojców konstruktywizmu. Opiera się ona na założeniu, że dzieci budują swój świat w oparciu o problemy, które napotykają. Teoria Piageta o rozwoju koncentruje się na kształtowaniu wiedzy.

Wykorzystując tę konstruktywistyczną perspektywę, Piaget opracował teorię, która dzieli rozwój na etapy. Etapy te są uniwersalne. Wszyscy badani przejdą te etapy w mniej więcej tym samym wieku. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o teorii Piageta i etapach rozwoju, kliknij tutaj.

Teorie rozwoju człowieka: Lew Wygotski

Inną ważną postacią w postaci rozwoju jest Lew Wygotski. Podobnie jak Piaget, zaproponował on teorię rozwoju z perspektywy konstruktywistycznej. Mimo podobnej perspektywy skupili swoją uwagę na innych aspektach. Piaget skupił się na tym, jak jednostka wchodzi w interakcję ze swoim otoczeniem. Z kolei Wygotski skupił się na wpływie skutków kulturowych i społecznych na rozwój.

Dla Wygotskiego rozwój był nierozerwalnie związany ze środowiskiem społecznym jednostki. Dzieje się tak, ponieważ kultura i społeczeństwo przekazują formy zachowań i organizację wiedzy. Tak naprawdę nie jest to proces kopiowania i wklejania. Każde dziecko konstruuje swoją rzeczywistość na podstawie tego, co mówi społeczeństwo. Nazywamy tę teorię społecznym konstruktywizmem.

To interesujący przykład z wieloma możliwościami. Wiele osób uważa, że ​​teorie Wygotskiego i Piageta są ze sobą w bezpośredniej sprzeczności. Różnice jednak można łatwo pogodzić. Aby dostrzec podobieństwa, musimy poszerzyć naszą perspektywę i rozważyć inne poziomy i metody badań.