Smutek i psychoza: jak są ze sobą powiązane?

Strata może generować objawy psychotyczne, a psychoza często wyzwala proces żałoby. Dowiedz się, jak te dwa warunki są powiązane.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Smutek jest zjawiskiem, z którym każdy z nas musi się zmierzyć w pewnym momencie swojego życia. Dlatego zapewne wiesz mniej więcej, jak wygląda i jak go rozpoznać. Z drugiej strony psychoza jest prawdopodobnie czymś, co postrzegasz jako coś raczej odległego i tylko teoretycznego. Bez wątpienia nie jest to choroba, której można by się spodziewać. Jednak smutek i psychoza są ze sobą powiązane na kilku poziomach.

Generalnie mamy tendencję do grupowania i różnicowania zaburzeń psychicznych na kategorie. Ma to na celu zarówno poprawę zrozumienia ich, jak i uszczegółowienie interwencji. Nie powinniśmy jednak zapominać, że zdrowie psychiczne ma charakter globalny i często występują choroby współistniejące.

Dlatego niektóre zaburzenia mogą prowadzić do pojawienia się innych. Ważne jest, aby rozpoznać każde z nich, aby chory mógł odzyskać jakość życia. Jest to konieczne, gdy smutek i psychoza pojawiają się razem.

Smutek i psychoza

Zanim zajmiemy się tym, w jaki sposób smutek i psychoza są ze sobą powiązane, krótko opiszemy każde z tych zaburzeń. Czasami wyobrażenia, które mamy na ich temat, są oparte na mitach i błędnych przekonaniach.

Żal możemy zdefiniować jako reakcję emocjonalną, która następuje po znaczącej stracie. Jest to psychologiczny proces rozwoju pewnych emocji, który pozwala osobie przystosować się do nowej sytuacji. Smutek zwykle wiąże się na przykład ze śmiercią bliskiej osoby lub rozpadem małżeństwa. Jednak może pojawić się po każdej stracie. Może to być także przejście z jednego ważnego etapu do drugiego, przegapiona szansa na zdobycie pracy, a nawet utrata jednej z własnych umiejętności.

Z drugiej strony psychoza obejmuje szereg zaburzeń psychicznych, które charakteryzują się utratą kontaktu z rzeczywistością. Wpływa na myśli, emocje i zachowania. Ponadto obejmuje objawy takie, jak halucynacje, urojenia, zdezorientowane myślenie i zdezorganizowane zachowanie.

Należy zauważyć, że psychoza sama w sobie nie jest chorobą. Ten zestaw objawów może wystąpić przy różnych schorzeniach. Na przykład występuje w schizofrenii, w depresji psychotycznej, a nawet w izolowanych wybuchach psychotycznych spowodowanych używaniem substancji lub silnym źródłem stresu.

W jaki sposób smutek i psychoza są ze sobą powiązane?

Na pierwszy rzut oka smutek i psychoza mogą wydawać się zupełnie różnymi i odrębnymi bytami. Mimo że nie są takie same, mogą być blisko spokrewnione na różne sposoby.

Psychoza w ramach procesu żałoby

Jest to jedno z najczęstszych doświadczeń i może dotknąć wiele osób, które przeżyły żałobę. Czasami w procesie przechodzenia przez stratę objawy psychotyczne mogą pojawiać się w sposób izolowany i przejściowy.

Na przykład osoba cierpiąca może widzieć, słyszeć lub czuć obecność zmarłego. Zdarza się to bardzo często. Na tyle często, że szacuje się, iż od 30 do 60 procent wdów doświadczyło tego typu halucynacji po śmierci współmałżonka.

Z drugiej strony smutek może wywołać pierwszy epizod psychotyczny. W tym przypadku nie jest on tymczasowy, ale zwykle jest początkiem choroby, która była uśpiona i pojawiła się w związku z sytuacją.

Smutek w dzieciństwie i ryzyko psychozy w wieku dorosłym

British Medical Journal opublikował artykuł dotyczący związku między tymi dwoma zaburzeniami. Badania te wykazały, że doświadczenie śmierci członka rodziny w dzieciństwie znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na pewien rodzaj psychozy w wieku dorosłym.

Prawdopodobieństwo to jest większe, jeśli zmarła osoba była częścią rodziny nuklearnej. Ponadto im młodsze było dziecko w momencie straty, tym większe jest jego prawdopodobieństwo zachorowania na późniejszą psychozę.

Strata w chorobie

Psychoza sama w sobie może być główną przyczyną straty, zarówno dla osoby, która na nią cierpi, jak i dla jej bliskich. Po wystąpieniu choroby zdolności i możliwości jednostki są ograniczone. Co więcej, w wielu przypadkach zagrożona jest ich jakość życia, a także sposób, w jaki odnoszą się do świata. Straty te mogą być niezwykle znaczące, a ich wpływ emocjonalny jest równie intensywny.

W wielu przypadkach rozpoczyna się zjawisko, które nazywamy procesami częściowej żałoby. W takich przypadkach osoba jest nadal fizycznie obecna, nawet jeśli na poziomie psychologicznym jest nieobecna lub inna. Jednak strata nie jest całkowita ani nieodwracalna. Tak naprawdę to szansa na wyzdrowienie może utrudnić społeczne uzasadnienie i akceptację żalu przez osoby zaangażowane.

Ponadto, biorąc pod uwagę ewolucję zaburzenia według epizodów, smutek powraca i nigdy się nie kończy. Z tego powodu ważne jest, aby pacjent i jego otoczenie otrzymywali uwagę stron trzecich. Pacjent potrzebuje pomocy w przetwarzaniu i zarządzaniu swoimi emocjami, od momentu diagnozy i później. W przeciwnym razie źle zarządzany żal pogorszy sytuację.

Wspólne porozumienie

Krótko mówiąc, istnieją różne scenariusze, w których smutek i psychoza mogą pojawić się razem. We wszystkich z nich rozpoznanie obecności obu zaburzeń jest niezbędne przy planowaniu jakiejkolwiek interwencji. Jak wspomnieliśmy wcześniej, zdrowie psychiczne ma charakter globalny. Z tego powodu wszystkie zmiany i postępy poczynione w pewnym sensie będą miały ogólnie pozytywny wpływ.

Wręcz przeciwnie, ignorowanie jednego z czynników i skupianie się na tym najistotniejszym, tylko utrudni i wydłuży proces zdrowienia pacjenta. Należy pamiętać, że sytuacja każdego człowieka jest zarówno wyjątkowa, jak i złożona. Konieczne jest uwzględnienie tego faktu przy planowaniu jakiejkolwiek interwencji.