Zasady Gestalt: jak organizujemy to, co widzimy

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Francisco Pérez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Zasady Gestalt są zasadami, które wyjaśniają, w jaki sposób nasz mózg organizuje bodźce. Pomagają nam zrozumieć, dlaczego postrzegamy rzeczy w taki sposób, jak to robimy. Zasady Gestalt obracają się wokół idei, że całość jest czymś więcej niż tylko sumą jej części.

Kilku psychologów ustanowiło te zasady, w tym naukowcy z Gestalt Therapy Institute w Kolonii, tacy jak Max Wertheimer, Wolfgang Kohler i Kurt Koffka. Ci psychologowie pracowali w laboratorium, aby zademonstrować, w jaki sposób ludzki mózg organizuje informacje i obrazy, które widzi w ciągu dnia.

Tak więc te nowe zasady Gestalt zastąpiły ideę, że wrażenia są wynikiem prostej sumy pojedynczych elementów lub obrazów. Jak już powiedzieliśmy, zasady te pokazują, że całość jest czymś więcej niż sumą jej części.

Upraszczanie naszego świata

Fakt, że możemy interpretować obrazy w kategoriach znaczących jednostek ilustruje jeden z głównych procesów percepcji. Jego zadaniem jest upraszczanie złożonych bodźców, które przedstawia nam środowisko.

Gdyby nasz mózg nie redukował tych złożonych bodźców do czegoś bardziej zrozumiałego, świat byłby dla nas zbyt dużym wyzwaniem, abyśmy mogli odpowiednio wykonywać nasze zadania. Jak na ironię, psychologowie odkryli, że proces upraszczania świata wymaga znacznych wysiłków percepcyjnych ze strony mózgu.

Percepcja nadaje sens światu

Rzućmy okiem na następujące obrazy:

Większość z nas powiedziałaby, że widzimy niepełny obraz na powyższym obrazku.

Można również powiedzieć, że na powyższym obrazku można znaleźć cztery tuby.

Na tym rysunku widzimy kwadrat lub diament wewnątrz dwóch linii.

Czy są to jedyne interpretacje, które możemy wymyślić? Jedna osoba, ze wszystkimi swoimi myślami i pomysłami, mogłaby argumentować, że na pierwszej figurze są trzy kąty. W drugim znajduje się osiem pionowych linii, a “W” nad “M” w trzecim.

Idea percepcji Gestalt podkreśla, jak interpretujemy poszczególne elementy sceny jako kompletną i zunifikowaną całość. Ta koncepcja opiera się na założeniu, że zorganizowana całość jest nieco inna i w rzeczywistości większa niż suma poszczególnych jej części.

Zasady grupowania Gestalt

Podstawowe procesy percepcyjne działają zgodnie z szeregiem zasad. Zasady te opisują, w jaki sposób porządkujemy fragmenty i porcje informacji w znaczące jednostki.

Procesy te nazywane są zasadami grupowania Gestalt. Grupa niemieckich psychologów zajmujących się badaniem wzorców wprowadziła te zasady na początku XX wieku. Udało im się odkryć ważne zasady dla bodźców wzrokowych i słuchowych. Oto te zasady:

Zamknięcie

Zasada ta nakazuje, że zwykle grupujemy pod względem figur zamkniętych lub całkowitych, a nie figur otwartych. Oznacza to, że mamy tendencję do ignorowania nieciągłości i koncentrowania się na ogólnych kształtach.

Bliskość

Mamy tendencję do grupowania elementów, które są blisko siebie. W rezultacie mamy tendencję do dostrzegania liter zamiast pojedynczych kropek, tak jak na poniższym obrazku:

Podobieństwo

Mamy tendencję do grupowania elementów, które mają podobny wygląd. Właśnie dlatego widzimy rzędy identycznych jabłek zamiast kolumn różnych figur na poniższym obrazie.

Prostota

W sensie ogólnym dominującą zasadą Gestalt jest prawo prostoty. Kiedy obserwujemy wzór, postrzegamy go w najbardziej podstawowy i bezpośredni sposób.

Na poniższym obrazku możemy zobaczyć wskazówki zegarka jako Y. Dzieje się to zgodnie z zasadą prostoty, w której mózg “ustawia” to, co łatwiej zrozumieć.

Kiedy otaczamy się obrazem innych liter, nasz mózg mówi nam, że wskazówki tworzą literę Y. Jednakże prawo bliskości również działa, ponieważ elementy tworzące litery Y są wśród innych liter. Możemy również myśleć o zasadzie podobieństwa, ponieważ kolory na obrazie są takie same i nie ma zakrzywionych linii.

Jak widać, te zasady Gestalt są niezwykle ważne, jeśli chcemy zrozumieć, jak postrzegamy obrazy. Organizujemy bodźce w taki sposób, aby nadać obrazom znaczenie zgodnie z tymi różnymi zasadami. To wyjaśnienie opiera się na tym, że mózg musi uprościć to, co postrzega, aby uczynić to bardziej zrozumiałym.