Role społeczne - na czym polega ich teoria?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Adriana Díez.

Ostatnia aktualizacja: 25 maja, 2023

Możemy zdefiniować role społeczne jako role odgrywane przez nas w społeczeństwie. Role społeczne wyszczególniają i określają, jakich działań lub zachowań oczekują od nas ludzie w danym środowisku społecznym.

Kim są ci ludzie, którzy określają, w jaki sposób powinniśmy się zachowywać? Czy nasze role zostały już nam przypisane przez kogoś, czy to my je tworzymy? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

Role społeczne istnieją w każdej grupie. Łatwo można to dostrzec w zespole sportowym. Na przykład, obrońca lub napastnik, kapitan lub rozgrywający itp. Role istnieją również w rodzinach: matka, ojciec lub brat.

Znajdziesz je też w pracy: reżyser, sekretarz, kolega lub asystent. Jedna osoba, w zależności od kontekstu, może odgrywać kilka ról. Możesz być kolegą w pracy, synem w rodzinie lub dowcipnisiem w grupie przyjaciół.

Możemy tworzyć własne role społeczne lub dostosowywać się do wcześniej istniejących. Inni członkowie grupy mogą już na początku określić rodzaj zachowania, którego od Ciebie oczekują.

Oczywiście, oczekiwania te są uogólnione i każda osoba będzie musiała ostatecznie zaakceptować Twoje osobiste cechy.

Czynniki stresowe związane z rolami

Problemy wynikające z naszych ról mogą mieć różne źródła:

• Dwuznaczność. W tym przypadku ktoś oczekuje od nas dostosowania się do roli, której tak naprawdę nie rozumiemy. Nie wiemy, czego od nas chcą inni, ani jaki wkład w grupę jest od nas wymagany.
• Sprzeczne role społeczne. Tu chodzi o dwa pomysły. Pierwszy z nich polega na konflikcie w granicach tej samej roli. Dzieje się to, gdy określona rola nie pasuje do wybranej osoby. Z jakiegoś powodu nie jesteśmy w stanie dostosować się do tego, o co nas proszono, gdyż ich prośby przekraczają nasze możliwości. Ich oczekiwania mogą również być sprzeczne z naszymi wartościami, co oznacza, że ​​nie będziemy się czuli komfortowo, spełniając te życzenia.

Wewnętrzny konflikt a role społeczne

Innym rodzajem problemu jest sytuacja, w której dochodzi do konfliktu dwóch różnych ról. Na przykład, możemy jednocześnie mieć dwie różne role społeczne w ramach jednej grupy, takie jak bycie naukowcem i kontynuować edukację albo bycie rodzicem mając pracę. Taka sytuacja może powodować stres, ponieważ bardzo trudno jest spełnić oczekiwania, z którymi wiążą się obie role.

• Role przyznawane. Jest to problem, który wynika z konieczności dostosowania się do roli zdefiniowanej dla nas przez ludzi. W takich sytuacjach nie ma miejsca, aby rozbudować lub rozwinąć rolę w celu uczynienia jej wyjątkową dla nas. Dobrym przykładem tego rodzaju stresu są role płciowe. Jeżeli jesteś kobietą, czasem możesz czuć się tak, jakbyś musiała postępować w określony sposób, tylko dlatego, że jesteś kobietą, nawet jeśli nie wcale nie lubisz tego robić.
• Role przeciążone. Możemy czuć się przytłoczeni, jeżeli ludzie oczekują od nas zbyt wiele. Rola ta może pochłaniać za dużo energii, przez co przekraczamy naszą zdolność adaptacji. To z kolei generuje stres.
• Słabe role. Ten problem jest przeciwieństwem przeciążonych ról. W przeciwieństwie do tego, posiadanie słabej roli oznacza uczucie, że nie wykorzystujemy maksymalnie swojego potencjału. Wiemy, że możemy dać z siebie więcej, ale nasza rola nie pozwala tego zrobić.

Budowanie roli

Nasze role społeczne lub grupowe są dynamiczne i stale ewoluują. W wielu przypadkach podczas tej transformacji jesteśmy wysoce odpowiedzialni za sposób, w jaki się zmieniają. W związku z tym, gdy jesteśmy zagubieni i niepewni siebie, zwykle pojawiają się problemy.

Dzieje się tak, gdy staramy się przejąć rolę wykraczającą poza granice naszych możliwości lub zbyt szybko narażamy się na zbyt dużą zmianę. Reagując na radykalne zmiany, nasze ciała i umysły doświadczają problemów.

Koniec końców, nasze role społeczne powinny być niepowtarzalne i niemożliwe do przeniesienia na innych. Oczywiście, mogą istnieć rzeczy, do których musimy się dostosować, gdy wkraczamy do nowej grupy.

Nowe role społeczne prawdopodobnie idą wraz z zestawem ogólnych wytycznych, ale to one powinny się do nas dostosowywać, a nie na odwrót.

Budowanie swojej roli wymaga czasu i inteligencji. W końcu, Twoja rola to okazja, by pokazać światu, do czego jesteś zdolny.