Prawo psychologicznej wzajemności: na czym ono polega?

Daj, aby otrzymać. Pomóż, aby uzyskać pomoc. Doceniaj, aby być docenianym... Prawo wzajemności przypomina nam, że fakt zrobienia czegoś dobrego dla kogoś, prędzej czy później zmusza go do zrobienia tego samego dla nas.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Prawo psychologicznej wzajemności jest spoiwem społecznym, które wzbogaca nasze relacje. Składa się z czegoś tak prostego – i jednocześnie złożonego – jak zrobienie czegoś miłego dla kogoś, aby poczuł się zmotywowany i zrobił to samo dla nas.

To bezinteresowny gest „daję Ci, daj mi”. Ale ma na celu zasianie w naszych środowiskach społecznych szlachetnych wartości.

Jeśli spojrzymy wstecz, na pewno przypomnimy sobie podobne doświadczenie. Takie, kiedy nagle przypominamy sobie, jak konkretna osoba zrobiła dla nas coś szlachetnego. Zawsze nadchodzi dzień, w którym znajdujemy możliwość odwzajemnienia komuś tego pięknego gestu.

Powtarzamy więc to altruistyczne i szczere zachowanie, które przynosi korzyść nie tylko dla drugiej osoby. Nam również sprawia to przyjemność. To pokazuje, że prawo psychologicznej wzajemności działa.

Wzajemność bowiem, chociaż może nas zaskakiwać, jest zasadą, która od niepamiętnych czasów kierowała naszym zachowaniem. Mózg zna jej zalety, dlatego pojawia się ona w naszym rozwoju i historii od niepamiętnych czasów. Kojarzy się  z czymś, na co zwraca uwagę słynny archeolog Richard Leakey.

Mówi on, że „jesteśmy ludźmi, ponieważ nasi przodkowie nauczyli się dzielić swoim jedzeniem i umiejętnościami w uczciwej sieci zobowiązań…”

Na czym polega prawo psychologicznej wzajemności?

Prawo psychologicznej wzajemności można również określić jako „przeświadczenie” wzajemności. W tym akcie wpisuje się niejako próba skuszenia kogoś do zrobienia czegoś miłego, żeby zbliżyć się drugiego człowieka.

Często doświadczamy tego wymiaru, gdy ktoś robi nam prezent i wiemy, że prędzej czy później będziemy chcieli się czymś odwdzięczyć.

Czy to oznacza, że ​​podłoże wzajemności zaczyna się od „zobowiązania”? Nie całkiem. Pewne badania przeprowadzone na Uniwersytecie we Fryburgu (Niemcy), mówią raczej o wpływie społecznym. Na istoty ludzkie mają wpływ emocje i społeczne gesty innych.

Te zaś, zamiast nas zmuszać, inspirują nas lub zachęcają do zrobienia tego samego.

Działanie z wzajemności polega na tym, że zrobienie dla kogoś czegoś miłego sprawi, że poczuję się dobrze. Nie ma presji, nie ma żadnego wymagania. To całkowicie wolny i autentyczny impuls, pobudzający do pozytywnego i wzbogacającego wpływu na innych. Zanurzmy się nieco głębiej w ten temat.

Intencja, empatia i wiarygodność

Prawo psychologicznej wzajemności opiera się na trzech potężnych korzeniach: intencji, empatii i wiarygodności. Zastanówmy się: aby życzliwy, dobry i pożyteczny gest był wiarygodny, trzeba dostrzec, że istnieje wyraźna intencja czynienia dobra. Nie powinno się dostrzegać ukrytej interesowności.

Podobnie empatia musi być namacalna i odczuwalna, tylko w ten sposób buduje się podstawę wzajemnych aktów.

Ponadto, wzajemność, daleka od bycia fałszywym i narzuconym zachowaniem, wywiera wpływ na innych, ponieważ cechuje ją wiarygodność. Bez tych trzech czynników pobudki wzajemności nie miałyby żadnego znaczenia ani sensu.

Prawo psychologicznej wzajemności w relacjach osobistych

Istnieje pewien niezaprzeczalny fakt: przyjaźń, związki, koleżeństwo, a także relacje rodzinne opierają się na prawie wzajemności. To kamień węgielny wszelkich więzi społecznych, stanowi także fundamenty samej kultury ludzkiej. Ten twist skonfigurowany między aktem dawania i otrzymywania sprawia, że ​​nasze relacje dają nam więcej satysfakcji.

Gdy tylko spostrzegamy, że wszystko, co robimy dla innych, pozostaje bez odzewu, pojawia się cierpienie. Kiedy inwestujemy miłość, intencje i działania mające na celu dostarczenie dobrego samopoczucia otaczającym nas ludziom, zawsze robimy to z serca.

Z pełną autentycznością. I czasami nawet nie oczekujemy, że natychmiast dostaniemy coś w zamian. To prawda. Jednak zawsze oczekujemy szacunku, troski i tego samego poziomu uczucia.

Wzajemność w biznesie i marketingu

Mówiliśmy o emocjonalnym wpływie prawa wzajemności w relacjach osobistych. Jednak dziedzina biznesu i marketingu również korzysta z tej strategii. Jest znane, znany jest wpływ, jej spoiwo społeczne i dlatego często stosuje ją w celu pozyskania klientów.

W tym przypadku kryje się już za tym interes ekonomiczny, ale mimo to warto poznać ten proces. Aby to zrozumieć, podamy przykład, który wszyscy dobrze znamy. Nasza firma telefoniczna dzwoni do nas z informacją, że jeśli będziemy dalej korzystać ich usług, dostaniemy nielimitowane dane i miesięczną zniżkę na rachunek.

Kiedy słuchamy tej propozycji, zwracamy uwagę nie tylko na rabat. W wielu przypadkach słysząc słowa „prezent” lub „gratis za bycie naszym klientem” czujemy się zobowiązani również pozytywnie zareagować na ten gest.

To znowu ta zasada: ty mi dajesz, ja ci daję. Ale w tym przypadku kryją się za tym interesy ekonomiczne, a słowo gratis nigdy nie oddaje prawdy.

Dawanie aby otrzymywać pozwala nam lepiej przetrwać

Wiemy, że wzajemność jest mechanizmem, który ułatwił ludzki rozwój. Dzielenie się zasobami, promowanie zachowań prospołecznych i udzielanie pomocy pozwoliło nam awansować jako gatunek. Obecnie prace badawcze przeprowadzone na Uniwersytecie St Andrews (Szkocja) idą jeszcze dalej w swoich obserwacjach.

Mówią, że prawo psychologicznej wzajemności jest mechanizmem adaptacyjnym obecnym również u dużej części gatunków zwierząt.

Nie jesteśmy więc jedyni. Wiele zwierząt ma również ten instynkt, dzięki któremu wie, że czasami pomaganie przynosi więcej korzyści niż kosztów. Dlaczego więc nie nadać priorytetu temu zachowaniu?

Dopóki jest to zgodne z dobrymi intencjami, będzie miało bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie emocjonalne, społeczne i kulturowe. Miejmy to na uwadze.