Patologiczne poczucie winy i jego dusząca sieć

Poczucie winy to w zasadzie zdrowe uczucie. Chociaż generuje dyskomfort, jest to mechanizm związany z samokrytycyzmem. Nieuniknione jest to, że czasami działamy błędnie a co za tym idzie krzywdzimy innych.

W takich przypadkach poczucie winy ostrzega nas, że musimy dokonać naprawy. Istnieją jednak okoliczności, w których samokrytycyzm przekracza granicę rozsądku i staje się patologiczną winą.

Poczucie winy pociąga za sobą apel do sumienia. Pojawia się, gdy zasada została naruszona lub gdy wartość nie została wzięta pod uwagę. Poczucie winy jest uczuciem silnie związanym z ideologią.

“Przejście od niewinności do winnego trwa jedną sekundę. Czas działa w ten sposób, gołębie, które śpiewają na zmęczonym drzewie.”

-Juan Gelman-

Pod względem psychologicznym praktycznie niemożliwe jest ustalenie czy zachowanie jest “dobre” czy “złe”. Nawet ci, którzy celowo ranią innych, mogą być zmotywowani przez zniekształcenie swoich myśli lub emocji spowodowanych zmienionym, chorym lub dysfunkcyjnym środowiskiem.

Jednak każda osoba dokonuje porównania między tym co jest poprawne i nieprawidłowe. Kiedy ludzie czują, że pominęli swój system wierzeń lub moralność, odczuwają żal. Gdzie jest granica między normalnym a patologicznym poczuciem winy? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Normalne i patologiczne poczucie winy

Różnica między rodzajem poczucia winy, które można uznać za “normalne” lub patologiczne nie zawsze jest jasna. Pierwszą wskazówką aby to rozszyfrować jest ocena jego częstotliwości i intensywności. Problem z patologicznym poczuciem winy istnieje, gdy jest ono doświadczane często i jest bardzo inwazyjne.

Istnieją zaburzenia psychiczne, w których występuje poczucie winy. Jednym z najczęstszych jest depresja. Zwykle w tym stanie dana osoba ulega samokrytycyzmowi. W gruncie rzeczy osoby z depresją zaczynają czuć się winne, że nie mogą się z tego wydostać.

Patologiczne poczucie winy występuje również w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, fobiach i uzależnieniach. W takich przypadkach poczucie winy staje się częścią problemu. To nie jest zdrowy rodzaj winy, który pomaga naprawić lub przekierować określone zachowanie. Działa bardziej jako czynnik ciągłej kary emocjonalnej, co ogólnie pogarsza sytuację.

Różne oblicza poczucia winy

Czasami poczucie winy może okazać się zakamuflowane. W tych przypadkach różni się od typowych wyrzutów sumienia, kiedy robisz lub mówisz coś, co jest robieniem wyrzutów sumienia. Istnieje na przykład rodzaj patologicznego poczucia winy zwany traumatycznym poczuciem winy.

Ten mechanizm działa w następujący sposób. Osoba jest ofiarą wykorzystywania lub ma wypadek. W takich przypadkach wpływ emocjonalny jest ekstremalny. Dlatego “trauma” jest obecna w życiu tej osoby. Chociaż ta osoba jest ofiarą, rozwija poczucie winy w związku z traumatyczną sytuacją. To właśnie jeden z głównych skutków traumy. W tym przypadku istnieje patologiczne poczucie winy.

Podobnie, zdarzają się przypadki, gdy osoba zaczyna czuć się winna po prostu za myślenie o zrobieniu jakiejś krzywdy, chociaż nigdy by tego nie zrobili. Nie powinno być poczucia winy, ponieważ nie wyrządzono żadnej krzywdy. Jeśli jednak moralność tej osoby lub superego jest wysoce restrykcyjne, postrzegają swoje myśli jako szkodliwe.

Pokonywanie patologicznego poczucia winy

Patologiczne poczucie winy może być bardzo inwazyjne. Krok po kroku, robi dziurę i zaczyna wpływać na różne życiowe decyzje. Pogarsza to samoocenę, choć jest także produktem niedoceniania samego siebie. Na przykład ktoś, kto nie ma miłości do samego siebie, ciągle próbuje być lubiany przez innych. Kiedy im się nie uda, czują się winni, że nie osiągnęli tego nierealistycznego celu.

W tych przypadkach wymagane jest otwieranie umysłu, aby móc patrzeć na rzeczy z różnych punktów widzenia. Ważne jest aby zastanowić się nad swoimi normami lub przekonaniami, zwłaszcza przy ocenie rozumowania i logiki. Zwykle te przekonania są nadmiernie surowe, co nie prowadzi do tego, że stajemy się lepszą osobą lub lepszym członkiem społeczeństwa. Ich jedyną rolą jest dręczenie.

Pomoc psychoterapeuty jest niezbędna w wielu przypadkach. Poczucie winy mogło mieć głębokie korzenie, które mogłyby utrudniać radzenie sobie z tym problemem bez żadnego wsparcia. Warto podjąć dodatkowy wysiłek, aby uwolnić się od patologicznego poczucia winy. To niszcząca siła, która może zrujnować nasze życie.