Osobowość niedojrzała to osobowość jakby niedokończona. Osobowość, która – składając się z sumy wykazywanych zachowań – okazuje się być nie do końca zdefiniowana, wręcz nieco negatywna.
Jeżeli to sobie uświadomimy, zdamy sobie sprawę z faktu, że osobowość niedojrzała pozostawia mnóstwo miejsca na niekompletność, na swoiste niedokończenie. Okazuje się jednak, że można to zmienić, można sprawić, że czyjaś osobowość zdefiniuje się i stanie się silniejsza.
Trzeba przyznać, że termin “niedojrzała osobowość”, w oczach wielu brzmi pejoratywnie i ujmuje godności człowieka, uszczuplając przy tym jego wolność. Wcale jednak tak nie jest. Z pomocą wykwalifikowanego psychoterapeuty można odnaleźć punkty zaczepienia potrzebne do tego, by nasza osobowość nabrała zdefiniowanych kształtów i dojrzała.
Enrique Rojas, profesor psychiatrii na Uniwersytecie w Estremadura w Hiszpanii, opisał 10 cech charakterystycznych, które w dominujący sposób pojawiają się u osób niedojrzałych emocjonalnie. Postawy te i zachowania osoby zajmujące się zdrowiem psychicznym napotykają praktycznie codziennie w swoim życiu profesjonalnym.
Przedstawimy Ci teraz punkt widzenia profesora Enrique Rojas’a i pokrótce omówimy 10 cech charakterystycznych świadczących o niedojrzałej osobowości. Poczynimy odniesienia do naszego życia stawiając nas w roli “nosicieli” tych zachowań, jak również ich ofiar.
1. Osobowość niedojrzała: różnica między wiekiem fizycznym a mentalnym
Jest to jeden z najbardziej przykuwających uwagę aspektów, który rzuca się w oczy już przy pierwszym kontakcie. Często spotykamy osoby, które wykazują swoisty lęk przed tym, żeby dorosnąć. Są to ludzie, którzy celowo ignorują swoje zobowiązania i otaczającą ich rzeczywistość.
Jest to cecha charakteru napiętnowana przez otoczenie. Na osobę bowiem wywiera się presję, by podjęła się w końcu swoich obowiązków i narzuconych jej ról społecznych.
2. Brak znajomości samego siebie
Dogłębne samopoznanie to jedna z najważniejszych oznak dojrzałości. Jest to również jeden z najistotniejszych elementów życia człowieka.
Dlatego też należy dobrze wiedzieć, jakie są nasze własne słabości, silne strony, jaki mamy stosunek do danych kwestii i kim tak naprawdę jesteśmy. Tylko w ten sposób będziemy w stanie odpowiednio pokierować swoimi krokami.
Osoba, u której dominuje osobowość niedojrzała nie rozwinęła tej umiejętności. Przez to nie jest w stanie robić innych kroków ku rozwojowi, co automatycznie zatrzymuje samoświadomość i kształtowanie osobowości. To działa jak zamknięte koło.
3. Niestabilność emocjonalna
Ciągłe zmiany w stanie emocjonalnym danego człowieka mogą wskazywać na to, że ma on osobowość niedojrzałą. Jeżeli bardzo łatwo jest komuś przejść z euforii ku głębokiej melancholii, z dobrego humoru do złego humoru – a trwa to zaledwie chwilę, wskazuje to na niestabilność.
Gwałtowne zmiany nastroju wyraźnie wskazują, że czegoś bardzo ważnego brakuje w osobowości danego człowieka. Jeżeli nic, co czujemy, nie jest stałe, jeżeli nasze emocje przypominają wahadłowe drzwi lub huśtawkę sprawiają, że nigdy nie wiemy, czego się po sobie spodziewać.
Przypomina to trochę kolejkę górską – zmiany są tak gwałtowne i występują tak często, że bardzo często wyrządzają szkodę osobie, u której występuje niedojrzała osobowość. Nie chodzi o to, że człowiek chce szkodzić sobie czy innym w jego otoczeniu. To się dzieje automatycznie, jako efekt wspomnianych zachwiań emocjonalnych.
4. Niewielkie lub żadne poczucie odpowiedzialności
Jak wszystko związane z naszą psychiką, niedojrzałość można podzielić na pewne stopnie. Być świadomym swojej rzeczywistości oznacza znać siebie samego i to, co nas otacza. Oznacza też ponieść odpowiedzialność za nasze cechy, możliwości i wymagania stawiane innym, nie uważając się przy tym za ważniejszego od nikogo.
5. Niewielka lub żadna spostrzegawczość co do rzeczywistości
Jeżeli nie stać nas na zdrowy osąd rzeczywistości w kwestii nas samych i otaczającego nas świata, bardzo łatwo wpadniemy w pułapkę braku harmonii z samym sobą i z tymi, którzy nas otaczają.
Dlatego też to takie ważne, by się nauczyć dobrze odmierzać odległość i bliskość, oceniając każdy aspekt pod kątem tego, co chcemy i co powinniśmy zrobić.
6. Brak planu na życie: nie da się go improwizować
Życie to nie coś, co da się efektywnie zaimprowizować. Dlatego niezbędne jest zastosowanie względem niego jakiegoś planu, który pomoże nam zaplanować efektywnie naszą przyszłość.
Jedyną gwarancją dobrego samopoczucia i szczęścia jest osiągnięcie w naszym życiu równowagi między miłością, pracą, pasją i kulturą. Według profesora Rojas’a, miłość powinna być w naszym życiu najważniejsza, gdyż daje życie i siłę nam samym oraz tym, którzy nas otaczają.
Jeżeli zadbamy o to, cała reszta przyjdzie harmonijnie, zapewniając nam wewnętrzną spójność i umożliwiając rozwój osobowości.
7. Brak dojrzałości uczuciowej
Zrozumienie, czym jest nasza sentymentalność, na czym polega i z czego się składa, jest czynnikiem kluczowym, jeśli zależy nam na tym, by być ludźmi dojrzałymi emocjonalnie.
Życie ma sens dzięki miłości, ale nie ma miłości bez konfliktów. Jednocześnie, nikt nie może być całym światem dla drugiej osoby. To z kolei prowadzi do wniosku, że zależność emocjonalna i najszlachetniejsza w swojej formie miłość po prostu nie mogą iść ze sobą w parze, ponieważ wzajemnie się wykluczają.
Dlatego też to takie ważne, by pamiętać, że miłość nie może na stałe zaistnieć w naszym życiu, jeśli się nad nią nie pracuje i nie pobudza jej do życia dzień w dzień. Nie chodzi o słodkie uczucia, lecz o małe szczegóły, które robią różnicę i nadają sens naszemu życiu na tym świecie.
8. Brak dojrzałości intelektualnej
Połączona ze zdrową uczuciowością inteligencja to kolejne wielkie narzędzie psychologii. Owszem, istnieje wiele rodzajów inteligencji.
Trzeba jednak pamiętać, że brak wizji przyszłości, brak odpowiedniego planowania teraźniejszości, zbytnie skupianie się na tym, co tu i teraz i impulsywność mogą nam zaszkodzić. Mogą bowiem całkowicie zakłócić naszą zdolność do autoanalizy i rozwoju.
Jeżeli nie analizujemy czynów (naszych i cudzych), trudno jest określić, w którą stronę chcemy pokierować swoim życiem.
9. Słabo wypracowana wola
Wola ludzka to prawdziwy klejnot osobowości, który zdobi osobę dojrzałą. Gdy jesteśmy niestali, a nasza wola – krucha, nie jesteśmy w stanie wytyczyć sobie konkretnych celów. To z kolei ograbia nas z możliwości robienia postępów i rozwijania się jako osoba.
Jeżeli nie potrafimy powiedzieć: “Nie”, zapieramy się samych siebie. Depczemy to, kim naprawdę jesteśmy. Dlatego koniecznie musimy się nauczyć nie poddawać się presji naszych chwilowych impulsów.
Jeżeli zmienimy się w osoby o lekkich poglądach i niestabilne, nasze życie stanie się frywolne. Jedyne, co nas czeka to głębokie uczucie frustracji, które pomniejsza naszą umiejętność panowania nad sobą i stawiania czoła trudnościom życia.
Jeżeli zamiast pracować nad silną wolą, uciekamy do własnego, wyimaginowanego świata fantazji, oddalamy się od rzeczywistości. Przekreślamy również swoje szanse na dojrzałość, która jest niezbędna, byśmy byli szczęśliwi.
10. Niestabilne normy moralne i etyczne
Moralność jest sztuką życia z godnością. Jeżeli w niewłaściwy sposób korzystamy z naszej wolności, oznacza praktykowanie czegoś, co nie jest dobre ani pozytywne dla nikogo.
Osoba, która posiada osobowość niedojrzałą, składa płótno swojego życia w całość za pomocą przysłowiowych szpilek. Dlatego przy każdym większym zawirowaniu w życiu, wszystko się rozpada i trzeba to składać w całość od nowa. Bez żadnego konkretnego wzoru ani uporządkowanego planu.
Taka postawa nie służy niczemu dobremu. Dlatego należy zdecydowanie odsunąć się od pobłażliwości, od kwestionowania wszelkich norm oraz ich naginania. Zdrowo jest wyrobić w sobie krytyczny punkt widzenia i dbać o utrzymywanie czystego sumienia.
Jak rzekłby profesor Enrique Rojas, dojrzałość jest jednym z mostów zwodzonych, które wzmacnia uczucie szczęścia. Jest ona efektem ciężkiej pracy. Pracy poważnej i cierpliwej.
Stąd też nie ma dojrzałości bez świadomości i pełnego zaangażowania w rozwój samego siebie. Warto o tym pamiętać i przyjrzeć się sobie pod tym kątem.