Nastolatki – 7 porad dla rodziców zbuntowanych dzieci

Nastolatki są na ważnym etapie życia, który jest szczególnie istotny dla rozwoju osobistego. To właśnie wtedy stawiane są filary pod naszą osobowość. Wiele rodziców nie akceptuje – lub robi to bardzo niechętnie – tego procesu, kiedy to nastolatki stają się bardziej niezależne. Nadal traktują oni swoje pociechy jak małe dzieci. 

Jednak młodzi ludzie zwykle uważają się za zdolnych oraz posiadających inicjatywę. Zaczynają “odwracać” się od rodziny. To nieunikniony przystanek na drodze do autonomii oraz samodzielności. Czasami droga ta usiana jest kamieniami, a pragnienie niezależności przeradza się w bunt.

Większość konfliktów między nastoletnimi dziećmi a swoimi rodzicami zaczyna się właśnie w powyższym kontekście. W tych latach nastolatki często oskarżają o swoje problemy innych członków rodziny. Stają się sfrustrowani oraz miewają trudności z rozsądną komunikacją z innymi osobami.

To dlatego tak ważne jest, by rodzina pomogła młodemu człowiekowi odnaleźć swoje miejsce w życiu. Powinna ona wskazać nastolatkowi skuteczne strategie, które pozwolą mu poprawić relacje ze światem zewnętrznym. Czasami dorośli zapominają, że nastolatki zachowują w sobie wiele dziecinnych cech, kiedy starają się wchodzić w interakcje w dość skomplikowanych kontekstach. Mimo to, nie możemy traktować ich jak dzieci i właśnie w tym leży nasz problem.

Towarzysz swojemu dziecku

Zainteresowanie samodzielnym odkrywaniem strategii prowadzi do tego, że nastolatek w naszym mniemaniu zaczyna zachowywać się dziwnie. Nastolatki krok po kroku starają się odnaleźć własne miejsce w świecie, który się na nich otwiera. Nie zapominaj, że w tym wieku nadal brakuje im wiedzy jak komunikować się z otaczającym ich środowiskiem. Często czują się zagubieni, jednak nie poproszą o pomoc, ponieważ oznaczałoby to pójście na kompromis oraz oddanie części niezależności, o którą tak zawzięcie walczą.

Dzieci mogą zaadaptować nawyki rodzinne i stać się “dobrze wychowanymi” nastolatkami, mogą też nagle odciąć się od wszystkiego, czego się nauczyli oraz poszukiwać własnej osobowości. Towarzyszenie im w tym procesie jest niezbędne, by byli w stanie podjąć odpowiednie kroki, które zaprowadzą ich od dzieciństwa do dorosłości. Jeśli rodzina nie jest skłonna do tego, by uczestniczyć w tym procesie, nie upłynie wiele czasu, zanim nastolatki zaczną się buntować.

“Nie ma problematycznych nastolatków; są po prostu dziećmi, które dorastały w cierpieniu.”

Struktura rodziny a okres dojrzewania

Aby zademonstrować wpływ struktury rodzinnej na początek oraz trwanie problemów w okresie dojrzewania, często stosujemy opis zbuntowanych nastolatków Fishmana. Niesforny nastolatek dojrzewa w strukturze rodzinnej charakteryzującej się nieprzejrzystymi ograniczeniami. Jest to ewidentne u rodziny, której członkowie są połączeni silną więzią.

W takiej rodzinie każdy zna każdego. Nieokreślone osobiste granice oznaczają, że rodziny te podążają za radami z zewnątrz. Niska hierarchia cechująca rodziny tego typu tylko pogarsza ten problem, a dzieci stają się silnymi członkami rodziny.

Czasami nastolatki reagują na frustracje z przesadnym gniewem, a relacje, które nawiązują ze swoimi rówieśnikami czy partnerami są pełne namiętności, zazdrości oraz rozstań. Ta nietolerancja frustracji może sprowokować zbuntowanych młodzieńców.

Z kilku teorii nauczania, szczególnie behawioralnego, możemy dowiedzieć się, że najlepszym sposobem na wychowanie zdrowego i funkcjonalnego nastolatka jest zapewnienie dzieciństwa pełnego osiągnięć, ale i wyzwań. Jeśli nigdy nie pozwolimy, aby nasze dzieci były sfrustrowane niemożnością osiągnięcia celu, będziemy wychowywać samolubnych tyranów. Będą wierzyć, że mają prawo do wszystkiego, tylko poprzez fakt, że są kim są. To może czasami sprawić, że wyrosną na zbuntowanych młodych ludzi.

Więcej nie znaczy lepiej

Ten styl rodzicielstwa jest częściej spotykany w nuklearnej, małej rodzinie. Myślimy, że jeśli pozwolimy naszym dzieciom na wszystko, będziemy lepszymi rodzicami. Nic bardziej mylnego. Jeśli wychowujemy dzieci w poczucie, że jesteśmy w stanie wszystko dla nich zrobić, kiedy sięgną one etapu dojrzewania, nie będą mogły zrozumieć dlaczego dajemy im nowe obowiązki. Może to doprowadzić do młodzieńczej rebelii.

“Młodzi ludzie zawsze mieli ten sam problem; jak być zbuntowanymi, a jednocześnie iść na ustępstwa.”

-Quentin Crisp-

Nawiązywanie więzi z dzieckiem

Celem tej części artykułu, wraz z 7 wskazówkami, którymi zamierzamy się podzielić, nie jest zaoferowanie “eksperckiej porady”. Chodzi raczej o zachęcenie rodziców, by nawiązali kontakt ze swoimi dziećmi oraz znaleźli sposób na tworzenie z nimi więzi. Nie wszystkie wskazówki nadają się do wszystkich rodzin i nastolatków. Dlatego powinieneś dobrze się zastanowić, co najlepiej zadziała w Twoim przypadku.

Po pierwsze, jeśli mamy ze swoim dorastającym dzieckiem pozytywną relację, będzie nam łatwiej na nie wpłynąć. Wpływ ten może też być negatywny, jeśli nie zadziałamy w prawidłowy sposób. Pamiętaj też, że jeśli Wasza relacja nie jest najlepsza, nigdy nie jest za późno, aby o nią zadbać i ją poprawić. Aby to zrobić, istotne jest, aby znać charakter oraz zainteresowania naszego dziecka. To właśnie w ten sposób jesteśmy w stanie znaleźć z nim wspólny język. Ujmując to prościej, będziemy musieli wcielić się w jego życie, by zrozumieć jak wygląda świat widziany oczami nastolatka.

Zbuntowane nastolatki oraz 7 porad jak sobie z nimi radzić

Przyjrzyjmy się bliżej tym 7 ogólnym zasadom, które pomogą nam radzić sobie ze zbuntowanymi nastolatkami:

• Wyznacz granice. Wspólne życie w rodzinie wymaga pewnych zasad, które muszą być przestrzegane. Ważne jest również, aby nasze dziecko znało konsekwencje sprzeciwiana się tym regułom.
• Inwestowanie czasu i energii, by poprawić jakość wychowywania naszych dzieci. Jeśli to zrobimy, szanse na rozwiązanie problematycznych sytuacji znacząco się zwiększą.
• Bądź stanowczy w swoich decyzjach i upewnij się, że sam stosujesz się do tych zasad. Musimy dawać przykład oraz możliwość kroczenia naszymi śladami.
• Unikaj porównań. Stałe porównywanie dziecka do rodzeństwa czy rówieśników może naruszyć jego pewność siebie oraz doprowadzić do nieposłuszeństwa.
• Unikaj niepotrzebnej presji. Nastolatki powinny mieć swoje własne cele. Dorośli muszą towarzyszyć im w ich wyborach, a nie naciskać ich, by podążali za czymś, czego nam nie udało się uzyskać w naszej młodości.
• Zaakceptuj, że Twoje dzieci nie są idealne. Jeśli Twoje dziecko popełni błąd, powinno zaakceptować jego konsekwencje, nawet jeśli nas to zrani oraz będziemy odczuwać obowiązek chronienia go.
• Bądź z nimi szczery. Szczerość to narzędzie, po które nie sięgamy za często podczas wychowywania dzieci. Relacje rodzinne są tak zhierarchizowane, że czasami ignorujemy najbardziej efektywne techniki radzenia sobie z nastolatkami.

Po prostu przebywaj ze swoim nastolatkiem

Podsumowując, nastolatki są jednocześnie naiwne i nieufne, apatyczne i pełne entuzjazmu, zamknięte i komunikatywne, ostrożne i bezmyślne. Wielu z nich to chodzące przeciwieństwa z bogatymi niuansami – to dlatego tak często wprowadzają w naszym życiu zamęt.

Większość z nich martwi się swoim wizerunkiem wśród znajomych. Albo okazują to bezpośrednio albo udają, że nie dbają o to, co myślą inni. Doceniają nasza pomoc, jednak to, co cenią sobie najbardziej, to nasze zaufanie oraz możliwość popełniania błędów. Branie tego wszystkiego pod uwagę, rozumienie ich lub martwienie się o nich nie jest tak ważne, jak po prostu spędzanie z nimi czasu.

“W okresie dojrzewania dzieci wydają się tak oporne na naukę, jednak jeśli zrobisz to właściwie, Twoje lekcje zostaną zapamiętane na całe życie.”