Nadwrażliwość węchowa (hiperosmia): definicja i przyczyny

Czy potrafisz sobie wyobrazić, jak to by było odczuwać zapach potu lub obornika intensywniej niż normalnie? To byłby prawdziwy koszmar, prawda? Właśnie z tym muszą mierzyć się codziennie osoby, które cierpią na coś takiego jak nadwrażliwość węchowa. To zaburzenie, które ma związek ze zwiększoną zdolnością odczuwania zapachów, których inni ludzie nawet nie potrafią wyczuć.

Osoby, które charakteryzuje nadwrażliwość węchowa mogą na przykład wykryć zapach kwiatu nawet w stosie śmieci. Mogą też rozpoznać zapach danej osoby z daleka. To nie znaczy, że nagle stają się niczym psy tropiące lub mają nadludzkie zdolności. Oznacza to, że rozwinęli nadwrażliwość charakterystyczną dla ich węchu.

Nadwrażliwość węchowa: zaleta czy zaburzenie?

Wyostrzony zmysł węchu ma dużo zalet. Nie brakuje jednak i nieprzyjemnych konsekwencji dla wszystkich, którzy go posiadają. Niektórzy ludzie postrzegają to jako błogosławieństwo, ale inni widzą w nim źródło niekończącego się cierpienia. Nic dziwnego. Nadwrażliwość węchowa może wzbogacić ale i uprzykrzyć życie. Spójrzmy na kilka przykładów.

Wyobraź sobie, że jesteś u podnóża schodów w swoim budynku mieszkalnym. Nagle dopływa do Ciebie powiew cudownego gulaszu lub ciasta, które robi jeden z Twoich sąsiadów. Co się dzieje? Od razu poczujesz ogromny apetyt. Jesteś taki głodny! Chcesz się natychmiast dorwać do tych potraw! A jeśli masz w pobliżu jedzenie lub znasz swojego sąsiada, to świetna sprawa. Ale jeśli to, co czujesz w tak intensywny sposób i nieustannie, nie jest zbyt apetyczne lub jeśli nie możesz zrobić nic z potrzebą, którą nagle odczuwasz (głód), wszystko wygląda inaczej.

Weźmy inny przykład – spokojnie odpoczywasz w swoim salonie po długim dniu pracy, gdy nagle zaczynasz odczuwać różne zapachy, bez żadnej możliwości ich uniknięcia. Pastę do butów sąsiada na pierwszym piętrze, odświeżacz powietrza w łazience, trochę lakieru od pani na piątym piętrze lub olej z wypalonego garnka. Tak jest każdego dnia, przez cały czas. Jedyne, o czym marzysz, to spędzić cały dzień z klamerką na nosie.

Nadwrażliwość węchowa – co ją powoduje?

Ta choroba pojawia się w tym samym obszarze, chociaż po przeciwnej stronie, co dwa inne rodzaje zaburzeń percepcyjnych związanych z zapachem. Pierwszy to hyposomia, osłabiony węch, a drugi to anosmia, całkowity brak jakiegokolwiek węchu. Są ze sobą w pewien sposób powiązane.

Spośród tych trzech nadwrażliwość węchowa jest najmniej powszechna. Oznacza to, że nie została jeszcze zbyt dobrze zbadana. Faktem jest, że nie ma na świecie zbyt wiele osób, które na nią cierpią, w związku z tym nie jesteśmy pewni, co ją powoduje. Z drugiej strony, wiemy o konkretnych przyczynach lub czynnikach ryzyka związanych z takimi sytuacjami, jak menopauza, choroba Addisona, nadczynność tarczycy lub uszkodzenia nerwowe spowodowane przyjmowaniem amfetaminy lub rzuceniem nałogu.

W niektórych przypadkach nadwrażliwość węchowa kończy się samoistnie. Pojawia się tylko przez jakiś czas a następnie znika. Tylko w skrajnych przypadkach trwa całe życie człowieka.

Nadwrażliwość węchowa – pomocna czy szkodliwa?

Dla twórcy kompozycji zapachowych lub sommeliera posiadanie hiperosmii będzie ogromną zaletą. Tak dzieje się z głównym bohaterem książki i filmem o tej samej nazwie, Pachnidło: Historia mordercy. Nadwrażliwy węch głównego bohatera pomaga mu stać się jednym z najlepszych specjalistów w swojej dziedzinie. Ale dla wszystkich innych może stać się czystą torturą.

Zaburzenie to powoduje bardzo poważne problemy w otoczeniu społecznym. Dzieje się tak z powodu nieprzyjemności lub obrzydzenia, które osoby na nie cierpiące mogą zacząć odczuwać w niektórych sprawach. Mogą, na przykład, zacząć postrzegać swoje ulubione jedzenie jako obrzydliwe lub preferowane perfumy jako zapach nie do zniesienia. Zaburzenie to może nawet skończyć się omdleniem, jeśli osoba ta utknie w bardzo zatłoczonym miejscu lub znajdzie się w otoczeniu dużej grupy ludzi, np. w metrze lub autobusie.

Co sprawia, że ​​hiperosmia ustępuje?

Ponieważ nie jesteśmy pewni, co ją powoduje, nasze metody leczenia i sposoby radzenia sobie z hiperosmią dają sprzeczne wyniki. Lekarze próbują stosować leki przeciwpsychotyczne będące antagonistami dopaminy w celu leczenia tego zaburzenia. Hamując neuroprzekaźniki, są w stanie ograniczyć ilość zapachów, które trafiają do waszych neuronów węchowych

Dzięki opiniom osób, które cierpią na nadwrażliwość węchową, wiemy, że palenie to także sposób na zmniejszenie zmysłu węchu. Ale bądź ostrożny! Trzeba to przyjmować z przymrużeniem oka, ponieważ jeśli istnieje jedna rzecz, na którą istnieje naprawdę wiele dowodów naukowych, to taka, że palenie nie jest dobre dla Twojego zdrowia.

Dlatego pierwszą rzeczą, jaką powinni zrobić ludzie z tym zaburzeniem oraz osoby z ich towarzystwa, jest unikanie lub usuwanie silnych zapachów, które mogą być naprawdę niemożliwe do zniesienia dla tych osób. Są to rzeczy takie jak ryby, mięso, niektóre sosy lub kawa. Ponieważ na hipersomię nie ma leków, jedyną rzeczą, jaką mogą zrobić Ci ludzie, jest próba ograniczenia swojej ekspozycji na niektóre zapachy.

Kobiety w ciąży i hiperosmia

Dziwne jest to, że wiele kobiet, które przechodzą przez tego rodzaju “przejściowe” zaburzenia, jest w ciąży. Na początku i na końcu ciąży będą charakteryzowały się nadwrażliwym węchem, głównie dlatego, że w ich krwi występuje wówczas wyższe stężenie estrogenu i progesteronu.

Kobiety te będą miały wyostrzony węch. Mogą zacząć nie lubić zapachów, które kiedyś im odpowiadały lub na odwrót. Może to nawet sprawić, że będą wymiotować częściej, gdy wyczują naprawdę odrażające zapachy. W przypadku niektórych kobiet w ciąży zmiana ta zanika lub znika po pierwszym trymestrze ciąży. Ale u innych kobiet pozostaje przez cały czas ciąży i zanika stopniowo po porodzie.

Ta fizjologiczna zmiana może być czymś, co otrzymaliśmy od naszych przodków, aby matki mogły rozpoznać zapach swojego dziecka, kiedy się rodzi.

Inne dziwne zaburzenia związane z zapachem

Dysosmia to zaburzenie neurologiczne, które powoduje zmianę w węchu. Może objawiać się jako anosmia (wspomnieliśmy o tym wcześniej), parosmia lub halucynacje węchowe.

• Parosmia ma związek z pogorszeniem zmysłu węchu, co powoduje, że Twój mózg nie może prawidłowo wykryć naturalnego lub nieodłącznego zapachu. Na przykład, ktoś może uznać zapach róży za nieprzyjemny, mimo że zwykle jest on przyjemny
• Fantosmia to rodzaj halucynacji węchowych. Oznacza to, że ktoś cierpiący na to zaburzenie może wyczuć zapachy, które nie istnieją lub w rzeczywistości ich nie ma. Ten nieistniejący zapach sprawia, że ​​ludzie myślą, iż wyczuwają gaz ziemny lub jakiś wyciek i uważają, że znajdują się w niebezpiecznej sytuacji. Naprawdę mają silne przeczucie, że czują coś, czego nie ma.

Zapach czegoś smażonego, bez względu na to, ile tłuszczu zawiera, nie zaspokoi Twojego apetytu sam w sobie. Musimy przeprowadzić więcej badań na temat tego rodzaju zaburzeń, szczególnie tych związanych z nadwrażliwością węchową. Musimy dowiedzieć się, dlaczego się pojawia, aby zmniejszyć jej wpływ na życie ludzi, którzy na nią cierpią.