Możliwe źródło szaleństwa Nietzschego

Twórczość intelektualna Friedricha Nietzschego była ściśle związana z chorobą neurologiczną, na którą cierpiał. Skąd jednak wziął się brak równowagi psychicznej jednego z wielkich myślicieli XIX wieku?
Możliwe źródło szaleństwa Nietzschego

Ostatnia aktualizacja: 18 lutego, 2023

Na przestrzeni lat opublikowano wiele artykułów naukowych, próbujących znaleźć klucz do choroby, na którą cierpiał Fryderyk Nietzsche. Wielki filozof i myśliciel niemieckiego pochodzenia zmarł w wieku 56 lat. Cierpiał na objawy, których medycyna w tamtym czasie nie potrafiła wyjaśnić. Do niedawna źródło szaleństwa Nietzschego pozostawało tajemnicą.

Diagnoza, jaką otrzymał w tym czasie, była podobna do diagnozy wielu innych artystów cierpiących na syfilis. Nietzsche doznał ogólnego paraliżu. Było to spowodowane lues, formą kiły nerwowej. Jednak nowsze badania sugerują, że bardziej odpowiednią diagnozą jego choroby byłoby otępienie czołowo-skroniowe.

„Prawdziwy świat jest znacznie mniejszy niż ten wyimaginowany”.

-Fryderyk Nietzsche-

mózg
Według Kliniki Mayo, otępienie czołowo-skroniowe zostało powiązane ze stwardnieniem zanikowym bocznym na poziomie genetycznym.

Symptomy

Nietzsche cierpiał z powodu postępującej i niszczącej degradacji. Objawy zaczęły się u niego pojawiać w wieku 24 lat, kiedy zaczął uczyć filologii. Na początku choroby symptomy obejmowały silne bóle głowy i problemy z widzeniem w prawym polu.

Objawy choroby Nietzschego były tak intensywne, że musiał porzucić stanowisko profesora i osiedlić się w Turynie we Włoszech. Marcelo Miranda twierdzi, że to tam zaburzenie psychiczne Nietzschego stało się niemożliwe do opanowania. W związku z tym musiał poddać się hospitalizacji, najpierw w Bazylei, a później w Jenie.

Wśród symptomów szaleństwa Nietzschego były:

  • Zachowania hiperoralne. Oznacza to kompulsywną potrzebę wkładania do ust zarówno jadalnych, jak i niejadalnych przedmiotów. Towarzyszy mu ssanie, żucie, gryzienie i inne.
  • Dziwne i niedbałe zachowanie w zakresie dbania o własne ciało.
  • Hiperfagia lub żarłoczny apetyt.
  • Ataki gniewu.
  • Agresywne zachowania.
  • Koprofagia. Zjadanie własnych odchodów.
  • Megalomania lub urojenia wielkości.
  • Dramatyczne zmiany osobowości.

„Nietzsche podpisywał swoje listy „Feniks”, „Antychryst” i „Dionizos” i wysyłał lekceważące listy do cesarza i Bismarcka. Nazywał siebie „odkupicielem wszystkich tysiącleci”.

-Marcelo Miranda-

Źródło szaleństwa Nietzschego – otępienie czołowo-skroniowe

Niektóre badania potwierdzają fakt, że szaleństwo Nietzschego można obecnie wytłumaczyć jako otępienie czołowo-skroniowe.

Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (APA) demencja ta charakteryzuje się podstępnym początkiem i stopniowym (ani szybkim, ani wolnym) postępem. Ponadto występują objawy podobne do objawów Nietzschego:

  • Zmiany w zachowaniu. Na przykład rozhamowanie, apatia, inercja, brak empatii oraz istnienie obsesji i kompulsji. Wspomniana hiperfagia i hiperoralność również byłyby tutaj uwzględnione. Ponadto zachodzą zmiany w poznaniu społecznym. Oznacza to, że sposób, w jaki osoba cierpiąca przetwarza informacje z kontekstu interpersonalnego, ulega intensywnym zmianom.
  • Zmiany w języku. Są one związane z odbiorem, przetwarzaniem i wyrażaniem informacji przez chorą osobę.

Aby postawić diagnozę otępienia czołowo-skroniowego, należy wykluczyć inne możliwe przyczyny, takie jak udar, guz lub choroba tarczycy, a także niektóre inne choroby psychiczne.

Etiologia otępienia czołowo-skroniowego pozostaje nieznana. Istnieje jednak kilka znanych faktów, o których wspominamy poniżej.

„Potrzebuję towarzyszy, żywych, a nie martwych towarzyszy i trupów, które niosę ze sobą, gdzie chcę”.

-Fryderyk Nietzsche-

Przyczyny otępienia czołowo-skroniowego

Pomimo ignorancji przyczynowo-skutkowej w odniesieniu do tego konkretnego typu demencji, rozważane są różne hipotezy, niektóre z większym powodzeniem. Dzięki procedurom neuroobrazowania u tych pacjentów można zaobserwować pewną atrofię. Innymi słowy, to kurczenie się pewnych obszarów kory mózgowej, szczególnie w korze skroniowej i czołowej.

„Jest to bardzo rzadki i heterogenny rodzaj demencji o ogólnie nieznanej etiologii (w 50 procentach przypadków nie jest znana).”

-Amparo Belloch-

Badanie MRI otępienia czołowo-skroniowego
Obraz otępienia czołowo-skroniowego za pomocą rezonansu magnetycznego.

Według profesora psychopatologii Amparo Bellocha zidentyfikowano kilka genów, które mogą być zaangażowane:

  • Gen kodujący białko tau. Znajduje się na chromosomach 3 i 17.
  • Gwiązany z mikrotubulami MAPT.
  • Białko zawierające valozynę C9ORF72.
  • Gen związany z granuliną GRN (gen progranuliny).

W otępieniu czołowo-skroniowym objawy zwykle pojawiają się w wieku od 40 do 65 lat. Mogą jednak wystąpić przypadki, tak jak w sytuacji Nietzschego, w których objawiają się one wcześniej. Raz ujawniona choroba zwykle powoduje śmierć osoby w trzy do czterech lat po postawieniu diagnozy.

Ten rodzaj demencji obejmuje około 20 procent wszystkich zarejestrowanych przypadków. Jeśli w Twojej rodzinie występuje historia tego typu schorzenia, wskazana może być wizyta u lekarza. Możesz być w stanie dowiedzieć się, czy istnieją jakieś zidentyfikowane czynniki ryzyka, w przypadku których możesz interweniować.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Campohermoso Rodríguez, O. F. (2008). De la Genialidad a la Locura Friedrich Nietzsche. Cuadernos Hospital de Clínicas, 53(2), 91-96.
  • Miranda, M. (2016). LA DEMENCIA DE FRIEDRICH NIETZSCHE O¿ CÓMO PUEDE MODIFICAR LA CREATIVIDAD UNA DEMENCIA?. Revista Médica Clínica Las Condes, 27(3), 413-415.
  • Miranda, M., & Navarrete, L. (2007). ¿ Qué causó la demencia de Friedrich Nietzsche?. Revista médica de Chile, 135(10), 1355-1357.
  • American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, Text Revision (Dsm-5-Tr(tm)) (5.a ed.). American Psychiatric Association Publishing.
  • Condor, S., & Antaki, C. (2000). Cognición social y discurso. El discurso como estructura y proceso. Barcelona: Gedisa, 453-489.
  • Martínez Valdés, H. (2021). Revisión sistemática: Diagnóstico diferencial entre Enfermedad de Alzheimer y LATE en pacientes con deterioro cognitivo.
  • Belloch, A. (2022a). Manual de psicopatología, vol II.
  • Demencia frontotemporal – Síntomas y causas – Mayo Clinic. (2021, 16 noviembre). https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/frontotemporal-dementia/symptoms-causes/syc-20354737
  • Biologia, A. (2022, 20 julio). Analisis-del-gen-GRN-en-pacientes-con-demencia-frontotemporal-DFT-y-del-gen-C9ORF72-en-pacientes-con-DFT-y-esclerosis-lateral-amiotrofica-ELA. Passei Direto. https://www.passeidireto.com/arquivo/111101587/analisis-del-gen-grn-en-pacientes-con-demencia-frontotemporal-dft-y-del-gen-c-9-/4

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.