Miguel de Unamuno: pięć ponadczasowych powiedzeń

Miguel de Unamuno był hiszpańskim pisarzem i filozofem, który należał do tak zwanego pokolenia ’98. W swoich pracach czerpał inspiracje ze wszystkich istniejących gatunków literackich, takich jak powieści, eseje, poezja i teatr. Jednak najbardziej charakterystycznym aspektem prac tego autora jest dominujący temat widoczny w całej jego twórczości: egzystencjalizm.

W tym artykule zebraliśmy kilka stwierdzeń, które pozostawił nam Miguel de Unamuno. W szczególny sposób odzwierciedlają one wiele filozoficznych problemów widocznych w jego dziełach.

Jednak zanim przejdziemy do cytatów Miguela de Unamuno, warto wspomnieć, że egzystencjalizm obecny w jego życiu był wynikiem doświadczeń, które przeżyło Pokolenie 98.

Kryzys polityczny, społeczny, gospodarczy i moralny tamtych czasów był ich źródłem inspiracji. W rezultacie udręka tamtych czasów znajduje odzwierciedlenie w pracy pisarzy z tamtego okresu.

Spójrzmy teraz na niektóre z najciekawszych stwierdzeń, którymi podzielił się ze światem Miguel de Unamuno.

Miguel de Unamuno – wybrane stwierdzenia

1. Miłość pozwala nam wierzyć

„Miłość pozwala nam wierzyć w Boga, w którym mamy nadzieję na przyszłe życie; ta miłość pozwala nam wierzyć w to, co tworzy w nas sen nadziei”.

W pracach Unamuno widoczne są odniesienia do Boga. Artykuł „Desire of God in Miguel de Unamuno’s work” (tł. Pragnienie Boga w dziełach Miguela de Unamuno) mówi, że Unamuno szukał „Osobistego Boga, który gwarantuje nieśmiertelność i wytrzymałość […] i nadaje sens jego istnieniu”.

Tymi słowami Unamuno przybliża nas do paradoksu, w którym się znalazł. Z jednej strony mamy nadzieję, która jest tak potrzebna i tak ludzka. Natomiast z drugiej strony cierpimy z powodu tej nadziei i tego, co pisarz nazywa „zadumą” lub „snem”.

Ta sprzeczność została dostrzeżona również w innych badaniach przeprowadzonych na dziełach tego pisarza. Badacze wciąż nie zgadzają się, czy Miguel de Unamuno był ateistą, agnostykiem czy osobą religijną.

2. Korzyści z czytania

„Im mniej czytamy, tym bardziej szkodliwe staje się to, co czytamy”.

To drugie powiedzenie Miguela de Unamuno odnosi się do rozrywki, która, choć mająca wielkie znaczenie, jest obecnie coraz mniej praktykowana: czytania.

Jak dowodzi artykuł „The Importance and Impact of Reading, Writing, and Critical Thinking in Higher Education” (tł. Znaczenie i wpływ czytania, pisania i krytycznego myślenia w szkolnictwie wyższym), Miguel de Unamuno, nawet w swoich czasach, wiedział już, jak bardzo podatni na zranienie są ludzie, którzy nie czytają.

Osoba, która nie czyt dość często, jest bardziej prawdopodobne, że przestanie być krytyczna, aby nie uwierzyć we wszystko, co wpadnie w jej ręce. Wiele z tego, co napisano, próbuje nas przekonać lub wmówić nam rzeczy, w które w naszym codziennym życiu nie powinniśmy wierzyć. Czytanie to sposób na uniknięcie manipulacji słowami.

3. Nauka uczy nas zadawać pytania

„Prawdziwa nauka uczy nas przede wszystkim wątpić i być ignorantem”.

To trzecie powiedzenie jest ściśle związane z poprzednim. W ten sam sposób, w jaki brak czytania może sprawić, że wszystko, co wpadnie w nasze ręce, będzie się nam wydawać prawdą, nauka uczy nas czegoś równie istotnego: sztuki zadawania pytań i wątpliwości.

Kiedy zadajemy pytania lub mamy wątpliwości, pomaga nam to znaleźć właściwe odpowiedzi i prowadzi nas do lepszego zrozumienia i bardziej wnikliwej wiedzy. Jest to bardzo ważne w świecie nauki i nie tylko.

Jeśli czujemy się ignorantami, inspiruje nas to do dalszego uczenia się i dokonywania odkryć. Przychodzą tu na myśl słowa znanego filozofa Sokratesa: „Wiem tylko, że nic nie wiem”.

4. Jedyna zaleta braku szczęścia

„Jedną z zalet braku szczęścia jest to, że można życzyć sobie szczęścia”.

Ze wszystkich różnych refleksji Unamuno, idea bycia szczęśliwym była jedną z tych bardziej zaakcentowanych. To poszukiwanie, z którym wszyscy możemy się identyfikować. Wydaje się to jednak nieosiągalnym celem, ponieważ człowiek nigdy nie czuje, że jest w stanie osiągnąć całkowite szczęście.

To powiedzenie Miguela de Unamuno odnosi się do jedynej korzyści braku bycia szczęśliwym, a jest nim pragnienie, a może i nadzieja (jak widzieliśmy w pierwszej z przedstawionych tu jego wypowiedzi), że tak nie pozostanie. To jednak marzenie, które nigdy się nie spełnia.

5. Smutno jest, gdy nie czujesz się kochanym

„Smutne jest nie czuć się kochanym, ale smutniej jest nie móc kochać”.

Ostatnie powiedzenie, które wzięliśmy Miguela de Unamuno zaprasza do zastanowienia nam miłością. Wiele osób chce czuć się kochanym, gdy nie kochają siebie. Praca nad samooceną może pomóc nam czuć się kochanym, a tym samym – pomóc osiągnąć szczęście, którego tak bardzo pragniemy.

Religia, miłość, szczęście i wątpliwości to tematy, które Miguel de Unamuno porusza w większości swoich prac. Jego słowa, które zachęcają do refleksji. Nie wydają się nam dziwne, ale mogą nas przenieść do introspekcji, w której Unamuno często się zanurzał.

Miguel de Unamuno pozostawił nam liczne, wartościowe referencje. W jego przemyśleniach znajdujemy odzwierciedlenie czasów, w których żył – i widać to w powiedzeniach, które dziś przytoczyliśmy.

Prace Unamuno przekraczają doczesną wszechobecność jego życia i wiążą się z wydarzeniami historycznymi, nawet do czasów współczesnych, gdzie nadal rozbrzmiewają jasnością.