Istnieje wiele błędnych przekonań, z którymi się wiąże leczenie depresji. Wcześniej takie idee rozpowszechniały się ustnie. Lecz teraz te przekonania pochodzą nawet z rzekomo dokładnych źródeł w internecie. Należy pamiętać, iż leczenie depresji to długi i skomplikowany proces.
Za to częściowo są odpowiedzialne interesy przemysłu farmaceutycznego. Rozprzestrzeniają pomysły, polegając na ignorancji społeczeństwa. Ludzie traktują te idee jako prawdę, nie kwestionując wiadomości z niektórych źródeł.
W tej sytuacji błędne idee oraz argumenty niepoparte dowodami naukowymi są szkodliwe. Z powodu tych nieporozumień ludzie nie zwracają uwagi na możliwość terapii psychologicznej.
Stwarza to również sytuacje, w której lekarze i psychiatrzy nie oferują leczenia. Nie kierują swoich pacjentów do zdolnych i wyszkolonych psychologów.
Spójrzmy na 3 główne błędne przekonania w takiej kwestii, jak leczenie depresji.
3 błędne przekonania odnośnie leczenia depresji
1. Za pomocą psychoterapii nie można wyleczyć depresji
Strona internetowa DMedicine, która jest częścią gazety El Mundo, mówi (cytat przetłumaczony), “nie istnieją badań, które by wskazywały, że techniki psychologiczne są w stanie wyleczyć poważną depresję. […] W przypadku poważnej depresji terapia farmakologiczna jest jedyną skuteczną metodą”.
Ciekawe, że po małej analizie znaleźliśmy wiele poważnych, dokładnych badań, które przeczą poprzedniemu stwierdzeniu.
Co więcej, nie chodzi po prostu o indywidualne badania. Mówimy o metaanalizie. Jest to analiza, która uogólnia dane zawarte w wielu różnych badaniach indywidualnych. Następnie, za pomocą technik statystycznych analizują się wyniki tego porównania.
Metaanaliza i leczenie depresji
Tego typu badania są bardzo cenne dla wyciągania ogólnych wniosków. Obejmują one wiele różnych podprób zamiast robienia dużej ale tylko jednej próby.
Przykłady takiej metaanalizy, demonstrującej skuteczność psychoterapii w leczeniu depresji, można znaleźć w pracy Cuijpersa, Berkinga i in. (2013) lub w nowszym badaniu Johnsena i Friborga (2015).
W tym póżniejszym badaniu zostały przeanalizowane ponad 43 różnych badań. Okazało się, że po ukończeniu kursu poznawczej terapii behawioralnej 57% pacjentów można uznać za “wyleczonych” z depresji.
To prawda, że poznawcza terapia behawioralna jest najbardziej powszechna. Jest to również rodzaj leczenia, który został badany przez naukowców najczęściej. Oto dlaczego ma taką dużą wagę w metaanalizach.
Niemniej jednak, badania pokazują, iż inne terapie są również skuteczne w leczeniu depresji. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne potwierdza, że następujące sposoby leczenia mogą być efektywne:
- Aktywna teraia behawioralna (lub terapia behawioralna)
- Poznawcza terapia behawioralna
- Terapia rozwiązywania problemów
- Poznawczo-behawioralny system analizy psychoterpaii McCulloug
- Terapia w oparciu o samokontrolę (Rehm)
Leczenie depresji: stopień ciężkości
Kolejnym powszechnym błędnym przekonaniem w leczeniu depresji jest myślenie, że psychoterapia jest skuteczna tylko w przypadku łagodnej lub umiarkowanej depresji. Nie jest odpowiednia dla poważnej depresji.
Jednak naukowcy Driessen, Cuijpers, Hollon i Dekler (2010) odrzucają tą ideę w swojej analizie 132 badań. Nie znależli potwierdzenia tego, że stopień powagi depresji wpływał na różnice między osobami, które zostały poddane terapii a tymi, które znajdowały w grupie kontrolnej.
Innymi słowy, stopień ciężkości choroby oraz uzyskanych z psychoterapii korzyści nie różnił się znacząco od zera.
W świetle powyższych wyników możemy stwierdzić, że postrzeganie skuteczności psychoterapii w takiej dziedzinie jak leczenie depresji jest często błędne. Idea, że w przypadku poważnej depresji psychoterapia jest bezużyteczna, również jest błędny.
Leczenie depresji też jest związane z kwestią użyteczności leków. Mogą być przydatne w przypadku poważnej depresji. Mogą pomóc pacjentowi unormować swój stan, aby móc rozpocząć terapię.
2. Psychoterapia jest mniej skuteczna niż leki
Wspomniane już badanie Cuijpersa, Berkinga i in. (2013) zawiera jeszcze mnóstwo innych informacji. Ich metaanaliza obejmuje co najmniej 20 badań, które porównują skuteczność różnych metod leczenia depresji. Porównują leki z terapią poznawczo-behawioralną.
Okazało się, że różnica w skuteczności była prawie zerowa (g = 0,03). Należy też zaznaczyć, iż ten wynik w żaden sposób nie zależał od procedury oceny i stosowanego leku (interakcje między czynnikami nie różniły się znacząco od zera).
Ważne jest, aby wytłumaczyć tę kwestię do końca. Badania porównujące wyniki terapii interpersonalnej z terapią lekową wykazały różnicę. Ta ostatnia okazała się być nieco skuteczniejsza niż terapia interpersonalna.
W każdym razie, musimy traktować te badania z przymrużeniem oka, ponieważ badań odnośnie skutków terapii interpersonalnej zostało przeprowadzono znacznie mniej niż odnośnie terapii poznawczo-behawioralnej.
Przekonanie, że psychoterapia jest mniej skuteczna niż terapia lekowa, jest błędne.
3. Leczenie depresji zabiera dużo czasu
Zacznijmy od tego, że kwestie “dużo” lub “mało” zależą od tego, gdzie naszym zdaniem znajduje środek. W chwili obecnej wspomniane wcześniej rodzaje terapii wymagają średnio 16-20 sesji w ciągu 3-4 miesięcy. Oczywiście, zawsze może się zdarzyć, że będzie to wymagało mniej lub więcej czasu.
Tak czy inaczej, leczenie depresji, jak również żadna z terapii, o których wspomnieliśmy, nie trwa dłużej niż 6 miesięcy. Jeśli przez ten czas pacjent nie osiągnie swego celu, terapeuta powinien ponownie ocenić sytuację. Nie każdy rodzaj psychoterapii działa dla każdego pacjenta w ten sam sposób.
Z drugiej strony, nie wszyscy psychologowie są sobie równi. Podobnie jak chirurdzy, nie wszyscy posiadają te same zdolności. Nie bęgą za każdym razem leczyć chorobę w ten sam sposób.
Bez względu na to, badania mówią nam, że średni czas trwania skutecznej terapii poznawczo-behawioralnej wynosi 15 sesji (Cuijpers, Berking i in.).
Lecz należy rozgraniczać nawroty od przypadków poważnych dolegliwości. Nawroty mogą się wydarzyć z wielu powodów, które nie zawsze wymagają interwencji psychoterapeutycznej. Do takich przyczyn odnoszą:
– wydarzenia traumatyczne;
– dezadaptacyjna dynamika w rodzinie;
– nawyki, które prowadzą do izolacji i marginalizacji społecznej.
Istnieje wiele innych błędnych przekonań odnośnie takiej kwestii jak leczenie depresji, niż wspomnieliśmy tutaj. Psychologowie znają się na badaniu i opracowywaniu skutecznych terapii.
Lecz nie jesteśmy w stanie w poprawny sposób wyjaśnić ich ogółowi społeczeństwa. Nadal mamy sporo do zrobienia w tym kierunku.
Bibliografia
Cuijpers, P, Berking, M. et al. (2013). A meta-analysis of cognitive behavior therapy of adult depression, alone and in comparison with other treatments. Candian Journal of Psychiatry.
Cuijpers, P., Hollon, S.D. et al. (2013). Does cognitive behavior therapy have an enduring effect that is superior to keeping patients on continuing pharmacotherapy? A meta-analysis. BMU OPen, 3.
Sanz, J. y García-Vera, M.P. (2017). Ideas equivocadas sobre la depresión y su tratamiento (II). Papeles del psicólogo. Vol. 38.