Radzenie sobie z demencją bliskiej osoby może być bolesne i frustrujące. Rozmowy z taką osobą mogą stanowić ogromne wyzwanie z powodu wpływu jaki choroba wywiera na mózg. Przeczytaj dzisiejszy artykuł, aby dowiedzieć się jak powinna wyglądać komunikacja z osobą z demencją.
Komunikacja z osobą z demencją może stanowić trudne zadanie. Być może doświadczyłaś tego na własnej skórze próbując porozumieć się z członkiem rodziny lub bliskim przyjacielem i doskonale wiesz jak wiele problemów może sprawiać komunikacja.
Osoby, które są uznawane za “zależne” (czyli nie są w stanie same troszczyć się o siebie) stanowią część heterogenicznej grupy, w której pojawiają się różne schorzenia.
Do tej kategorii zaliczamy osoby z chorobą Alzheimera lub innymi rodzajami demencji. Od innych uzależnieni są również chorzy cierpiący na ciężkie choroby psychiczne, chorobę Parkinsona lub uszkodzenia mózgu. W dzisiejszym artykule skoncentrujemy się na osobach zmagających się z chorobą Alzheimera.
Na czym polega demencja?
Istnieją różne kryteria diagnostyczne demencji. Specjaliści do spraw opieki zdrowotnej korzystają zazwyczaj z kryteriów diagnostycznych opisanych w Diagnostycznym i statystycznym podręczniku zaburzeń psychicznych (DSM-IV) oraz w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10).
Pierwszy z tych dokumentów został stworzony w celach diagnostyki klinicznej, zaś drugi w celach badań epidemiologicznych (Garcia i Olazaran, 2000).
Oto kryteria diagnostyczne demencji zgodnie z DSM-IV:
- Rozwój licznych zaburzeń poznawczych manifestujących się poprzez:
- Ograniczenie pamięci (ograniczenie umiejętności uczenia się nowych informacji lub przypominania sobie wcześniej wyuczonych informacji).
- Jedno (lub więcej) z poniższych zaburzeń poznawczych:
- Afazja,
- Apraksja,
- Agnozja,
- Zaburzenia funkcji wykonawczych (czyli umiejętności myślenia abstrakcyjnego, planowania, rozpoczynania, sekwencjonowania, monitorowania i przerywania złożonych zachowań).
- Niedobory poznawcze w Kryterium A1 i A2 wywołują znaczące ograniczenie funkcjonowania społecznego lub zawodowego i prowadzą do znaczącego spadku poziomu funkcjonowania w porównaniu ze wcześniejszym stanem pacjenta.
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera stanowi najczęstszą przyczynę demencji. To ogólny termin używany do opisywania problemów z pamięcią oraz innymi funkcjami poznawczymi. To choroba mózgu, która wpływa na umiejętność zapamiętywania, rozumowania i porozumiewania się.
Demencja była nazywana “zniedołężnieniem starczym” i była uznawana za normalny objaw starzenia się. W dzisiejszych czasach wiemy już, że choroba Alzheimera i inne postaci demencji nie stanowią normalnej części procesu starzenia się.
Choroba Alzheimera wywołuje zmiany w tych obszarach mózgu, które kontrolują pamięć i rozumowanie. Właśnie dlatego osoby cierpiące na Alzheimera mają tak wiele problemów z codziennym życiem i dlatego komunikacja z pacjentami z demencją może wymagać wielkiego wysiłku.
Chociaż w ostatnich latach medycyna rozwinęła się w znaczący sposób, to nadal nie udało się znaleźć leku na Alzheimera. Mimo tego większość osób cierpiących na chorobę Alzheimera może liczyć na długie życie, jeśli tylko zostanie otoczona właściwą opieką.
Choroba ta dotyka zazwyczaj osoby, które ukończyły 65. rok życia, chociaż czasami może pojawić się nawet u 40-latków.
Komunikacja z osobą z demencją
Choroba Alzheimera utrudnia bliskiej Ci osobie zrozumienie innych i bycie zrozumianym. Może również sprawiać, że będzie zachowywała się we frustrujący lub irytujący sposób. Dlatego też należy pamiętać, że to choroba wywołuje takie zachowanie i że Twój bliski nie robi tego specjalnie.
Komunikacja z osobą z demencją może stanowić ogromne wyzwanie i może wystawiać Twoją cierpliwość na próbę. Dlatego też musisz nauczyć się radzenia sobie z problemami z komunikacją, które mogą pojawić się podczas interakcji z bliskimi.
Komunikacja z osobą z demencją: pomocne strategie
Osoby z demencją mają problemy ze zrozumieniem tego, co mówią do nich inni. Jednak są wrażliwe na to w jaki sposób się do nich mówi. Jeśli podczas rozmowy z pacjentem z chorobą Alzheimera jest używany zirytowany ton głosu, chory może poczuć się wzburzony.
Z kolei spokojny głos może go uspokoić. Dlatego też postaraj się mówić w jak najbardziej pozytywny sposób.
Unikaj rozmów o rzeczywistości
Twój bliski może czuć się zdezorientowany w zderzeniu z rzeczywistością i może nie być w stanie odróżnić przeszłości od teraźniejszości. Może nawet zapominać kim jesteś. Chociaż takie doświadczenie może być bolesne, to nie staraj się przekonać go do swojej wersji rzeczywistości. To jedynie pogłębi dezorientację i napięcie.
Na przykład zamiast mówić “Nie możesz zadzwonić do Twojego taty, bo umarł wiele lat temu”, powiedz “Twojego taty pewnie nie ma teraz w domu, zadzwoń do niego później”.
Zapewniaj swoją kojącą obecność
Twój bliski może cały czas zadawać te same pytania. Chociaż może być to irytujące, postaraj się zrozumieć dlaczego zadaje dokładnie to pytanie. Na przykład może niepokoić się dostaniem się na czas na umówioną wizytę lub nie ma nikogo, kto mógłby go na nią zabrać.
Zamiast mówić “Właśnie powiedziała, że Twoja wizyta jest o 14”, postaraj się powiedzieć “Nie martw się, pójdę z Tobą na Twoją wizytę”.
Odwracaj uwagę
Osoby cierpiące na demencję często próbują robić rzeczy, które nie są bezpieczne, na przykład samodzielnie wychodzić z domu. Kłótnie na ten temat mogą tylko pogorszyć sytuację. Zamiast tego postaraj się je czymś zająć. Niedługo zapomną o tym, co chciały zrobić.
Jeśli chcesz komunikować się w skuteczny sposób z pacjentem cierpiącym na demencję, najlepszą strategię stanowi częste zmienianie przesłania. Na przykład zamiast mówić “Gdy Ty idziesz? Nie możesz wychodzić sam z domu”, powiedz “Czy zanim pójdziesz możesz mi z tym pomóc?”.
Komunikacja z osobą z demencją wymaga znaczącej dozy cierpliwości, ponieważ może być wycieńczająca psychicznie. Chociaż może odczuwać złość, frustrację, lęk lub urazę, nie przejmuj się. Takie uczucia są całkowicie normalne.
Jeśli czujesz się przytłoczona, powinnaś postarać się znaleźć grupę wsparcia. Powinnaś również przeznaczyć trochę czasu dla siebie, abyś mogła zachowywać się jak najlepiej opiekując się swoimi bliskimi.