Jak postrzegamy smaki?
Badania prawie zawsze analizują, co robi Twój umysł, gdy coś widzisz lub słyszysz, ale mają tendencję do zapominania, aby sprawdzić, co się dzieje, gdy czegoś smakujesz. Na przykład, co dzieje się dokładnie w momencie, gdy wgryzasz się w kawałek owocu lub pyszny deser? Zachodzi tu proces znany jako percepcja wielozmysłowa. Oznacza to, że w dane doznanie zaangażowanych jest więcej niż jeden zmysł. Na przykład wiadomo, że ludzie noszący okulary mają tendencję do lepszego słyszenia, mimo że te dwa zmysły wydają się nie być powiązane.
Wzrok odgrywa rolę w tym, jak postrzegamy smaki
W percepcji dominuje wzrok. Naukowcy wykazali, że wzrok można łączyć z innymi zmysłami w zależności od odbieranych bodźców. W przypadku smaku, w niektórych przypadkach, gdyby pewne bodźce zostały uchwycone indywidualnie, byłyby słabe lub nieskuteczne. Jednak gdy oczy są zaangażowane, bodźce powodują bardziej intensywne lub wielozmysłowe doznania.
To, jak postrzegamy smaki jest przedmiotem wielkiego zainteresowania świata nauki. Na przykład smak, który jest przyjemny dla jednej osoby, może nie być przyjemny dla innej, nawet jeśli osoby te są ze sobą spokrewnione. Ponadto filozofów interesuje to, czy smak należy rozpatrywać osobno, czy łącznie z innymi zmysłami.
Wydaje się, że większości z nas (jeśli nie wszystkim) trudno jest rozróżnić smaki i zapachy. Dlatego, gdy masz katar i zatkany nos, nie możesz docenić smaku spożywanego jedzenia. Tego typu sytuacja może odzwierciedlać istnienie pewnego rodzaju synestezji między obydwoma zmysłami.
Efekt multisensoryczny
Efekt multisensoryczny związany jest z jednej strony z osobistym doświadczeniem, z drugiej zaś z kulturą. Na przykład w Ameryce Północnej i Europie połączenie migdałów i cukru jest niezwykle powszechne (marcepan z czekoladą). Dlatego, jeśli najpierw zjesz migdał, a potem trochę cukru, smak suszonych owoców będzie wzmocniony. W ten sposób doświadczasz efektu multisensorycznego.
Jednakże, gdybyś był Japończykiem, miałbyś tendencję do kojarzenia migdałów z słonym smakiem. To dlatego, że w Japonii wiele potraw używa razem migdałów i soli (marynowanych przypraw), a nie cukru. Dlatego nie doświadczysz efektu multisensorycznego. Mogłoby się wydawać, że Twój mózg wie, jak łączyć określone smaki i zapachy, biorąc pod uwagę, które pokarmy są lub były częścią Twojej diety.
Efekt brzuchomówcy
Efekt brzuchomówcy odnosi się do tego, dlaczego mamy tendencję do odczuwania smaków w ustach, a nie w nosie, co w rzeczywistości jest źródłem postrzegania tego, co powszechnie uważamy za smak.
Zjawisko to rewolucjonizuje gastronomię. Na przykład menu restauracji Heston Blumenthal oferuje lody z jajkiem i bekonem. To danie wydaje nam się dość dziwne, ponieważ lody kojarzą nam się ze słodyczą.
Kiedy danie to zostało stworzone po raz pierwszy, odniosło jedynie umiarkowany sukces. To dlatego, że smaki nie różniły się bardzo od siebie. Przełom nastąpił, gdy do dania dodano kawałek chrupiącego, smażonego chleba. Chociaż chleb sam w sobie nie nadawał zbyt wiele smaku potrawie, jego dodatek ją ożywiał. Podobno pomogło to oddzielić smak bekonu i jajka. Dlatego wydawało się, że bekon został „zmrożony”, a zatem stał się percepcyjnie zlokalizowany w chrupiącym pieczywie. Jednak jajeczny smak pozostał w bardziej odpowiednich pod względem tekstury miękkich lodach.