Czasami wydaje się nam, że wstyd i nieśmiałość są tym samym. Radzi się jak pokonać wstyd przy publicznych wystąpieniach czy przy wyrażaniu opinii w codziennych rozmowach. Jednak wstyd nie jest tym samym co nieśmiałość. Ma bowiem związek z poczuciem poniżenia, z przekonaniem, że jest się mało wartym.
Pokonanie wstydu nie jest prostym zadaniem. Ma on zwykle swoje źródło w trudnych doświadczeniach (takich jak negatywne przeżycia w dzieciństwie) i poniżeniach. Może być także wynikiem traumatycznego doświadczenia takiego jak maltretowanie czy przemoc. Uczucie to zapuszcza korzenie i trudno je wyeliminować;
“Wstyd to kłamstwo, które powtarzasz, mówiąc o sobie samym”.
W takich przypadkach wstyd hamuje progres dziecka. Dorosły, którego zadaniem jest opieka, odrzuca pewne formy ekspresji dziecka, co je blokuje. A w tym okresie życia uczucia ze strony dorosłych są niezmiernie ważne.
Dlatego też dziecko uczy się być takie, jak tego chce dorosły. Rozwija narzucone mu cechy i wstydzi się wszystkiego, co nie mieści się w narzuconym schemacie.
Wstyd ma związek z depresją oraz – choć brzmi to dziwnie – z lękiem przed samym sobą. Brak zaufania do samego siebie i tłumiona złość obracają się przeciwko nam. Oddalamy się wówczas od innych i pozbawiamy się relacji i kontaktów. Wstyd da się jednak pokonać. Podpowiadamy, jak to zrobić.
Jak pokonać wstyd? 5 sposobów
1. Pogłębianie samoświadomości
By pokonać wstyd trzeba zrozumieć jego przyczyny. Obserwuj siebie samego. Jeśli to koniecznie, rób notatki. Chodzi o zidentyfikowanie sytuacji powodujących poczucie wstydu.
Grunt to zidentyfikować to, co cię zawstydza. Jaki aspekt ciebie jest związany z tym uczuciem. Przywiązuj zatem uwagę do samokrytycznych myśli, które formułujesz względem siebie samego. Jaki przekaz emituje twój umysł, gdy czujesz wstyd? Te informacje pomogą ci pokonać problem.
2. Analiza przeszłości
Pomyśl o najważniejszych osobach z twojego dzieciństwa. Jakie były? Jak cię traktowały? Dlaczego akurat tak? Co w tobie odrzucały i dlaczego?
Często patrzenie z dystansu na osoby, które kochaliśmy i których się baliśmy w dzieciństwie pozwala zyskać nową perspektywę. Odkrywamy wówczas, że to nie my byliśmy problemem, a one same. Dobrze jest zrozumieć przyczyny odrzucenia i pojąć, że nie było ono naszą winą.
3. Wyrozumiałość wobec siebie samego
Warto traktować siebie samego z wyrozumiałością. Zachowywać się jak przyjaciel, który oferuje konstruktywną krytykę, a nie tylko wytyka błędy palcami. Tak właśnie powinniśmy postępować – jak swój najlepszy sojusznik.
By pokonać wstyd trzeba patrzeć na siebie z dobrocią. Innymi słowy, podchodzić do siebie z miłością. Warto spróbować, nawet jeśli na początku będzie to trudne. Rezultaty cię zaskoczą.
4. Praca nad samoakceptacją
Samoakceptacja to warunek konieczny progresu. Akceptacja oznacza porzucenie marzeń o byciu kimś innym i zrozumienie, że nie jesteśmy ani gorsi ani lepsi od innych. Jesteśmy tacy jak jesteśmy, po prostu. Pewnych aspektów nie możemy zmienić, a jeśli możemy to wymaga to czasu, nie dzieje się z dnia na dzień.
Tak czy inaczej, zmiana musi wychodzić od akceptacji, od rozpoznania swojego położenia i swojego celu. Szczerość z sobą samym jest konieczna, by doszło do ewolucji.
Co więcej, bliższe poznanie własnego wstydu, analiza przeszłości i rozwinięcie pełnej wyrozumiałości postawy wobec siebie samego pozwala na zwiększenie samoakceptacji. To trudne. Umysł potrzebuje czasu na przeprogramowanie. Jednak przezwyciężenie wstydu jest z czasem możliwe.
5. Stopniowa ekspozycja
Proces pokonywania wstydu przebiega od wewnątrz do zewnątrz. W miarę postępów dobrze jest zdefiniować własne cele. Stopniowo eksponuj się na czynniki powodujące wstyd, zaczynając od tych bardziej znośnych.
Podsumowując, te pięć sposobów działa skutecznie, o ile stosuje się je systematycznie i konsekwentnie. Jednak wielokrotnie wymaga to pomocy psychoterapeuty. Droga będzie wyglądała tak samo, ale pomoże ci wsparcie profesjonalisty. Warto to rozważyć.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Calderón, G. (2004). La ambivalência de la bioética: cinco tesis para superar la vergüenza. Orientaciones Universitárias, (35), 107-122.
- Cyrulnik, B. (2011). Morirse de vergüenza: el miedo a la mirada del otro. Debate.
- Moreno, P. J. (2002). Superar la ansiedad y el miedo. Desclée de Brouwer.