Hormony stresu - dowiedz się więcej na ich temat!

Hormony takie jak kortyzol, są niezbędne dla odpowiedniego reagowania na trudne sytuacje. Problem pojawia się, gdy stres przeciąga się w czasie.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 26 marca, 2022

Hormony stresu mają znaczny wpływ na żywe istoty. Ucieczka przed zagrożeniem, reagowanie na wymogi otoczenia, motywacja do rozwiązywania problemów czy po prostu “pobudzenie” zasobów mentalnych podczas sprawdzianu to procesy regulowane przez maleńkie cząsteczki o potężnej sile działania.

Wystarczy, że padnie słowo stres, a my od razu reagujemy negatywnie. Wszyscy znamy jego konsekwencje. Większość z nas wie, co oznacza napięcie powodujące bóle mięśni, dolegliwości trawienne, migreny, bezsenność. Zmiany fizjologiczne wywoływane przez hormony stresu potrafią być bardzo intensywne i męczące.

Trzeba jednak mieć na uwadze pewien aspekt. Gdyby nie te reakcje chemiczne, gatunek by nie przetrwał. Odpowiedź w postaci stresu ma związek z reagowaniem na przeciwności losu i przystosowywaniem się do zmian w otoczeniu.

Chociaż w dzisiejszych czasach nie musimy bronić się przed takimi samymi niebezpieczeństwami jak nasi przodkowie, okoliczności również często stanowią dla nas wyzwanie. Zrozumienie działania hormonów w ramach odpowiedzi emocjonalnej jest bardzo użyteczne.

Hormony stresu

Każdy z nas zaprogramowany jest na reagowanie na niebezpieczeństwa, zarówno zewnętrzne jak i pochodzące z naszego wnętrza. Sytuacje wydarzające się w pracy, problemy finansowe czy uczuciowe generują u nas stres.

Dzisiejsze zagrożenia, niebezpieczeństwa i wyzwania są niewidzialne. Nie da się ich dotknąć ani dostrzec. Odpowiedź organizmu na stres aktywuje wiele zasobów fizycznych i psychicznych.

Jednak prawdziwy problem leży w przechodzeniu stresu w chroniczną postać. Gdy kłopoty nie zostaną na czas rozwiązane i nie zainterweniujemy w odpowiedni sposób, hormony stresu będą wciąż na nas działać. Wówczas pojawią się objawy fizyczne i zagrożenie dla zdrowia.

Pora zrozumieć i poznać działanie tych hormonów.

Kortyzol pobudza organizm do działania

Kortyzol to hormon steroidowy regulujący wiele procesów zachodzących w organizmie. Odpowiada za reakcję na stres, wpływa na metabolizm oraz na odpowiedź immunologiczną.

• Wydzielanie kortyzolu regulowane jest przez przysadkę, podwzgórze i nadnercza.
• Prawie wszystkie komórki zawierają receptory kortyzolu, co świadczy o jego dużym znaczeniu dla organizmu.
• Podniesiony poziom kortyzolu w ciągu dnia przekłada się na zwiększone pobudzenie.
• Gdy przechodzimy przez wydłużone okresy stresu i niepokoju, nadmiar kortyzolu może negatywnie na nas wpłynąć. Do konsekwencji takiego zjawiska należą nadciśnienie, wahania nastrojów, bóle mięśni, osteoporoza i zmiany wagi.

Adrenalina motywuje do działania w obliczu zagrożenia

W stresujących sytuacjach pocą się nam dłonie, serce bije szybciej, w ustach robi się sucho…Taka reakcja jest wynikiem działania adrenaliny i epinefryny.

To neuroprzekaźnik produkowany przez nadnercza w sytuacjach zagrożenia i podniecenia.

Adrenalina ma za zadanie przygotować organizm do walki lub ucieczki. Powoduje następujące objawy:

• Przyspieszone bicie serca.
• Zwiększona wydajność układu oddechowego.
• Rozpad glikogenu (wielocukru znajdujące się w mięśniach i wątrobie).
• Rozszerzenie naczyń krwionośnych w celu zwiększenia przepływu krwi.
• Ułatwienie przesyłania impulsów w obrębie układu nerwowego dla szybszego przepływu informacji.

Wazopresyna reguluje reakcję na stres

Wazopresyna znana jest jako hormon antydiuretyczny, czyli sprzyjający zatrzymywaniu płynów w organizmie. W ostatnich latach odkryto, że stanowi ważny element hormonalny odpowiedzi na stres.

Badanie przeprowadzone w 2017 roku na uniwersytecie w Edynburgu pomaga zrozumieć ten mechanizm.

• Wazopresyna reguluje odpowiedź organizmu na sytuacje stresowe.
• Spośród hormonów stresu to wazopresyna odpowiada za uwalnianie kortykotropiny. Związek ten wpływa na wydzielanie kortykosterydów takich jak kortyzol.
• Co więcej, hormon ten powstaje w neuronach podwzgórzowych odpowiedzialnych za reagowanie na stresory. Innymi słowy, gdy mózg wykrywa potencjalną trudność, dochodzi do uwolnienia tego związku, a on wywołuje serię zmian biochemicznych w ciele.

Hormony odpowiadające za pobudzenie mózgu w sytuacjach zagrożenia mają za zadanie aktywowanie organizmu do walki z niebezpieczeństwem. Problem pojawia się, gdy lęk i zmartwienia przechodzą w stan chroniczny.