Hipochondria i koronawirus: objawy i leczenie

Czym jest hipochondria? W jaki sposób pandemia może wpłynąć na cierpiących na nią ludzi? Ważne jest, aby wiedzieć, jak postępować, aby im pomóc i zapobiec nasilaniu się objawów choroby przez zamknięcie. W tym artykule przeanalizujemy związek między hipochondrią a koronawirusem.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Cristina Girod de la Malla.

Ostatnia aktualizacja: 11 lutego, 2023

Pojawienie się koronawirusa wywołało strach, niepokój i niepewność w nas wszystkich. Jest pewna grupa ludzi szczególnie podatna na strach i lęk przed zarażeniem. W poniższym artykule porozmawiamy o tym, jak hipochondria wpływa na reakcję ludzi w obliczu choroby.

Poniżej omówimy główne objawy hipochondrii i przyjrzymy się niektórym wskazówkom, które mogą pomóc zarówno osobie, która na nią cierpi, jak i osobom żyjącym z hipochondrykiem. Przeanalizujemy również związek między hipochondrią a koronawirusem.

Hipochondria a koronawirus – jaki jest między nimi związek?

Symptomatologia hipochondrii (obecnie nazywanej „zaburzeniem lękowym związanym z chorobą”) składa się z niepokoju, strachu lub przekonania o poważnej, niezdiagnozowanej chorobie opartej na błędnej interpretacji doznań fizycznych.

Oto cechy hipochondryków:

• Za zagrożenie dla ich zdrowia często uważają normalne doznania fizjologiczne, reakcje somatyczne wywołane stanami emocjonalnymi czy łagodne dysfunkcje. Przykładem może być interpretacja łagodnej duszności (np. po szybkim wejściu po schodach) jako objawu koronawirusa.
• Oprócz bardzo negatywnych myśli o objawach, u chorych często pojawiają się obrazy psychiczne związane z chorobą. Mogą sobie na przykład wyobrazić siebie na OIOM-ie.
• Spędzają dużo czasu na badaniu siebie i sprawdzaniu funkcjonowania swojego organizmu. Są bardzo wyczuleni na oznaki choroby. Na przykład co godzinę sprawdzają sobie temperaturę lub czy ich pojemność płuc się nie zmniejszyła.
• Troska i zmartwienie jest głównym punktem życia tych ludzi. Z obawy przed zarażeniem unikają normalnych czynności. Odmawiają siedzenia na tej samej kanapie, co reszta ich rodziny, a jedynym tematem na jaki rozmawiają jest COVID-19.
• Zaburzenie to często wiąże się ze skakaniem po lekarzach, co może skutkować wielokrotnymi telefonami na infolinie dotyczące koronawirusa. Wiąże się to również z kompulsywnym poszukiwaniem objawów choroby w Internecie.
• Hipochondria ma też drugą stronę. Chorzy mogą odmówić opieki medycznej z obawy przed potwierdzeniem choroby. Osoby z hipochondrią mają również tendencję do wysokiego poziomu lęku i mogą mieć objawy somatyczne.

Kogo to schorzenie dotyczy i jak postępuje?

Hipochondria dotyka od 1% do 5% ogólnej populacji, chociaż odsetek ten jest nieco wyższy u osób faktycznie chorych (2-7%). Zaburzenie to dotyczy obu płci, co oznacza, że dotyka w równym stopniu kobiety i mężczyzn. Chociaż może objawiać się w każdym wieku, zwykle dzieje się to w wieku dorosłym, w wieku od 30 do 40 lat.

Postęp choroby jest zwykle przewlekły i rzadko ustępuje całkowicie. Objawy często się zmieniają. W niektórych okresach objawy są minimalne, w innych jednak mogą się nasilać.

Dlaczego niektóre osoby “stają się” hipochondrykami?

Istnieje kilka wyjaśnień tego, w jaki sposób i dlaczego ludzie stają się hipochondrykami. Dziś przeanalizujemy najważniejsze obecne teorie.

Z perspektywy poznawczo-percepcyjnej eksperci odnoszą się do hipochondrii jako przejawu zmiany na poziomie poznawczym lub percepcyjnym. Na tej podstawie opracowali kilka hipotez:

• Barsky i Klerman wyjaśnili, że osoby hipochondryczne mają styl uwagi charakteryzujący się wzmacnianiem sygnałów ciała. Prowadzi to do nadmiernej czujności na nieprzyjemne sygnały ciała, wybiórczego zwracania uwagi na łagodne objawy i tendencji do oceniania normalnych odczuć jako nieprawidłowych.
• Keller wyjaśnia, że z jednej strony pewne wczesne doświadczenia predysponują ludzi do zwracania nadmiernej uwagi na objawy somatyczne. Z drugiej strony pewne czynniki działają jak czynniki przyspieszające. Doszli do wniosku, że uczenie się tego typu zachowań na wczesnym etapie może zwiększać ryzyko rozwoju hipochondrii.
• Warwick i Salkovskis opracowali model, który wyjaśnia, w jaki sposób doświadczenia z chorobą prowadzą do powstawania dysfunkcyjnych przekonań na temat zdrowia. Te przekonania pozostają uśpione, dopóki krytyczne wydarzenie nie spowoduje pojawienia się automatycznych negatywnych myśli. Prowadzi to do selektywnego zwracania uwagi na objawy i zwiększonego lęku.

Z perspektywy psychospołecznej eksperci uważają, że hipochondria jest szczególnym rodzajem komunikacji. Twierdzą, że hipochondrycy mają deficyty komunikacyjne i wyrażają się poprzez swoje objawy.

Co możesz zrobić, jeśli cierpisz na hipochondrię?

Ważne jest, abyś szukał pomocy psychologicznej, aby odkryć lepsze sposoby radzenia sobie z lękiem, strachem i negatywnymi myślami.

Oto kilka wskazówek, które mogą służyć jako początkowa pomoc:

• Bądź świadomy problemu i przeanalizuj swoje doświadczenie oraz czynniki, które wywołują hipochondryczne myśli.
• Zmień punkt skupienia swojej uwagi. Możesz nauczyć się technik medytacyjnych, które pomogą Ci pozostać w „tu i teraz”.
• Unikaj ciągłego czytania wiadomości o pandemii lub wyszukiwania informacji o objawach w Internecie.
• Nie pozwól, aby całe Twoje życie kręciło się wokół problemu choroby.
• Uczyń pozytywne myślenie swoją najlepszą bronią.
• Nie pozwól, aby zdominowały Cię negatywne i katastroficzne myśli.
• Poszukaj alternatywnych wyjaśnień, które mogą wyjaśnić Twoje objawy.
• Unikaj paradoksu białego niedźwiedzia. Mówi on, że jeśli spróbujesz uniknąć myślenia o białym niedźwiedziu, nie będziesz mógł przestać o nim myśleć. To samo dotyczy objawów.
• Nie czuj się winny.
• Unikaj nadmiernej dramaturgii. Pamiętaj, że odczuwasz doznania somatyczne wywołane negatywnymi emocjami. Chociaż są uciążliwe, nie są niebezpieczne i w końcu znikną.
• Oceniaj swoje postępy i nagradzaj się, za pozytywne myślenie.

Jak możesz pomóc komuś, kto cierpi na hipochondrię?

Jeśli znasz kogoś, kto jest hipochondrykiem, oto kilka praktycznych sposobów, jak mu pomóc:

• Bądź empatyczny, cierpliwy i nie oceniaj. Postaraj się postawić na miejscu drugiej osoby i wyobraź sobie strach, który może odczuwać, ponieważ wierzy, że jest chora (w tym przypadku na koronawirusa).
• Zachęć znajomego do szukania pomocy psychologicznej.
• Nie wzmacniaj jego hipochondrycznych obaw.
• Unikaj nadopiekuńczości.
• Jeśli Twój znajomy obawia się iść na badania lekarskie, a Ty nie możesz się z nim skontaktować, spróbuj pomóc mu zachować spokój.
• Nie poddawaj się jego pragnieniu ponownego pójścia do lekarza „dla pewności” lub wielokrotnego dzwonienia na infolinię. Takie postępowanie zmniejsza lęk na krótką metę, ale utrzyma problem na dłużej.
• Pomóż mu skupić się na pozytywnych myślach.
• Zachęć go do szukania pozytywnych rozrywek.
• Pomóż mu nagradzać małe postępy.

Hipochondria jest trudna do opanowania, ponieważ często wiąże się z zaburzeniami lękowymi. Mieszanka hipochondrii i koronawirusa stawia ludzi w sytuacji, do której nie są przyzwyczajeni, co predysponuje do wystąpienia objawów lękowych.

Izolacja i kontekst pandemii mogą pogorszyć objawy osób z hipochondrią. Chociaż powyższe wskazówki mogą pomóc, nie rozwiązują problemu. Najlepszym podejściem jest poszukiwanie specjalistycznego leczenia lub kontynuowanie istniejącego leczenia po zakończeniu kryzysu.