Elastyczność poznawcza to zdolność, która od urodzenia pozwala nam stawić czoła wyzwaniom, które pojawiają się w naszej interakcji ze środowiskiem.
Dla dziecka ta umiejętność stanowi środek wsparcia. Oznacza to, że dzieci potrafią dostosować się do środowiska, w którym się urodziły i dostosować swoje zachowanie do wymagań sytuacji. Co jednak o tym wiemy? Co więcej, jak możemy pielęgnować tę cechę u naszych dzieci?
Niemowlęta a elastyczność poznawcza
Elastyczność poznawcza to zdolność do przechodzenia od jednego zadania do drugiego. Jest to także zdolność do zmiany skupienia uwagi, aby stawić czoła różnym wyzwaniom. Ta umiejętność pozwala dzieciom modyfikować pewne koncepcje, aby radzić sobie z problemami i wyzwaniami, jakie napotykają w interakcji z otoczeniem.
Ludzie, zwłaszcza niemowlęta, są niezwykle biegli w elastyczności poznawczej. Niemowlęta są w tym szczególnie dobre, ponieważ wzorce behawioralne i poznawcze, które skłaniają je do pewnych zachowań, nie zostały jeszcze zakorzenione w ich mózgach. Im jesteśmy starsi, tym bardziej trzymamy się naszych schematów i wzorców zachowań.
Mózgi niemowląt są pełne połączeń i neuronów. Niemniej jednak z czasem część z nich zostanie utracona, w oparciu o doświadczenia, które mają i stymulację ich otoczenia. Ten proces śmierci neuronów jest znany jako przycinanie neuronów. Dzięki temu zabiegowi komórki nerwowe i synapsy, które nie są potrzebne, zostają odrzucone. Pozwala to na optymalizację funkcjonowania mózgu.
Ze względu na dużą liczbę synaps i neuronów, które posiadają dzieci, mogą one łatwiej wykorzystywać elastyczność poznawczą. Oznacza to, że są w stanie rozwiązać problemy, jakie stwarza im środowisko. Ta dostępność połączeń neuronowych jest podstawą, na której dzieci przystosowują się do zmieniającego się kontekstu, który składa się z całego mnóstwa różnych znaczeń.
Elastyczność poznawcza u niemowląt jest niezwykle istotna. Oznacza to, że dzieci mogą rozwijać kreatywność, wyobraźnię i inne procesy umysłowe. Zdolność ta pozwala im rozwijać się poznawczo i wykazywać wszelkie zachowania niezbędne do osiągnięcia określonych celów lub zadań.
Znaczenie elastyczności poznawczej u niemowląt
Elastyczność poznawcza jest ważna, ponieważ:
- Pozwala nam skutecznie i wydajnie wykrywać informacje z naszego otoczenia.
- Pomaga nam lepiej tolerować zmiany w środowisku.
- Ułatwia naszą adaptację do różnych kontekstów życiowych.
- Pozwala nam kontemplować rzeczy, koncepcje, pomysły i problemy z wielu perspektyw.
- Wzmacnia nasz rozwój odporności. Rozwijamy ją, stawiając czoła życiowym przeszkodom i trudnościom.
- Pomaga dezaktywować schematy i wzorce działania inaczej, zgodnie z wymaganiami każdej indywidualnej sytuacji.
- Pozwala nam dostosować naszą aktywność umysłową do wymagań naszego otoczenia.
- Ułatwia nam przejście od jednej czynności do drugiej.
- Pozwala nam formułować cele oraz planować, nadzorować, dostosowywać i oceniać plany działań. To jedna z funkcji wykonawczych.
Jak promować elastyczność poznawczą u niemowląt?
Elastyczność poznawcza staje się szczególnie istotna w latach przedszkolnych. Można ją jednak stymulować nawet wcześniej. Pamiętaj o następujących kwestiach:
- Pozwól dziecku badać otoczenie i daj mu możliwość dotykania różnych przedmiotów. Pomoże im to w interakcji i zapoznaniu się z różnymi rzeczami.
- Pozwól im wchodzić w interakcje z tą samą zabawką na różne sposoby.
- Pobudzaj ich zmysły różnymi bodźcami. To pozwala im patrzeć na świat z różnych perspektyw. Nie rób tego wszystkiego na raz, ponieważ przytłoczy to Twoje dziecko.
- Uwzględnij niespodzianki lub różne czynności w swojej rutynie, aby Twój maluch mógł rozwinąć umiejętność przystosowania się do różnych sytuacji.
- Ułatw im interakcję z różnymi zabawkami o różnych porach dnia.
- Czytaj im historie dla dzieci. Pomoże im to zaznajomić się z dźwiękami słów. Pobudzi również ich wyobraźnię i pomoże poznać otaczający ich świat.
Elastyczność poznawcza u niemowląt jest ich wrodzonym potencjałem. Dzięki niej mogą rozwinąć swoje procesy poznawcze, aby dostosować się do środowiska. Ułatwia to kreatywność i naukę, ponieważ umożliwia dziecku kojarzenie pojęć z różnych perspektyw.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Santaella, Maribel. (2006). La evaluación de la creatividad. SAPIENS, 7(2), 89-106. Recuperado en 11 de mayo de 2022, de http://ve.scielo.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1317-58152006000200007&lng=es&tlng=es.
- Bausela Herreras, Esperanza. (2014). Funciones ejecutivas: nociones del desarrollo desde una perspectiva neuropsicológica. Acción Psicológica, 11(1), 21-34. https://dx.doi.org/10.5944/ap.1.1.13789
- Buttelmann, F., & Karbach, J. (2017). Development and plasticity of cognitive flexibility in early and middle childhood. Frontiers in psychology, 1040.