Ekstremizm i dogmatyzm

Ekstremizm i dogmatyzm to zjawiska obecne na świecie od początku historii. Zachowania te są podstawą wielu tragedii społecznych i kulturowych. Jest tak, ponieważ motywują one nietolerancję.

Grupa badaczy z Royal Society postanowiła zbadać cechy, które definiują ludzi dotkniętych przez zło ekstremizmu i dogmatyzmu. Badanie to zostało opublikowane w czasopiśmie Philosophical Transactions of the Royal Society B w 2021 roku.

Badania prowadzili eksperci z Uniwersytetu Cambridge (Wielka Brytania). Jego celem było znalezienie cech poznawczych i osobowości, które umożliwiają przewidywanie zachowań dogmatycznych/ekstremistycznych.

„Ekstremizm to tylko jedna z nazw często stosowanych w odniesieniu do przedszkoli dla dorosłych”.

-Fernando Aramburu-

Ekstremizm i dogmatyzm – wyniki badań

Badacze zajmujący się ekstremizmem i dogmatyzmem odkryli, że istnieją dwie duże grupy cech, które definiują osoby manifestujące te zachowania. Pierwsza grupa związana jest z osobowością, druga z nieświadomym poznaniem. Innymi słowy, są to sposoby, w jakie mózg wychwytuje i przetwarza podstawowe informacje ze środowiska.

Według naukowców pierwszą cechą, która definiuje ten typ osoby, jest słabsza pamięć robocza. Oznacza to, że ich pamięć krótkotrwała lub tymczasowe przechowywanie informacji jest mniej efektywne niż u osób o bardziej elastycznym sposobie myślenia.

Ponadto stwierdzono, że ograniczyli oni „strategie percepcji”. Strategie te odnoszą się do sposobu, w jaki mózg przetwarza percepcję zmieniających się bodźców, takich jak kształt i kolor. Najwyraźniej u ludzi ekstremistycznych i dogmatycznych odbywa się to wolniej.

Eksperci odkryli również, że osoby, które często wykazują zachowania ekstremistyczne lub dogmatyczne, są zwykle bardziej impulsywne. Często są poszukiwaczami wrażeń. W związku z tym wykazują tendencję do wolniejszej percepcji, ale jednocześnie większej impulsywności w swoim zachowaniu.

Inne czynniki

Badania prowadzone przez doktora Leora Żmigroda z University of Cambridge również przytaczają wcześniejsze badania. Szczególną wagę przywiązywano w nich do czynników demograficznych. Na podstawie informacji od osób, które dokonały masakry, ustalono, że przeciętnymi agresorami byli mężczyźni w średnim wieku z wysokim poziomem testosteronu, którzy byli ofiarami wykluczenia społecznego.

Naukowcy odnieśli się również do badania przeprowadzonego przez doktora Trevora Robbinsa w 2018 roku dotyczącego postaw związanych z ekstremizmem i dogmatyzmem. W badaniu tym stwierdzono, że osoby o ekstremistycznych i dogmatycznych postawach i zachowaniach nieznacznie ograniczyły strategiczne przetwarzanie informacji. Ponadto doświadczyli uczucia, że nagrody tracą na wartości, gdy są opóźnione.

Szacuje się, że badania te zwiększyły zdolność przewidywania ekstremizmu i dogmatyzmu u ludzi. W przypadku ekstremizmu przewidywano wzrost o 32,5%. Natomiast dla dogmatyzmu było to 23,6 procent. Jak widać, nie była to wielka poprawa.

Inne podejścia

Zjawiska ekstremizmu i dogmatyzmu były już omawiane przez psychologię przy innych okazjach. Jednym z godnych uwagi działań był wysiłek psychologa Ericha Fromma w jego pracy The Fear of Freedom. W tej książce stwierdził, że strach i niepewność prowadzą do pragnienia pomysłów lub autorytarnych rozwiązań.

Praca Fromma opierała się na doświadczeniach nazizmu. Można to jednak z powodzeniem rozszerzyć na inne podobne wydarzenia, w których ekstremizm i dogmatyzm dominują zarówno w jednostkach, jak i w społeczeństwie. Pragnienie pewności, kontroli i elementów, które karmią dumę osobistą i społeczną, są czynnikami, które pielęgnują te zjawiska.

Z tej perspektywy za myślami ekstremistycznymi i dogmatycznymi kryje się potrzeba pewności. Jest to potęgowane przez braki w rozwoju autonomii osobistej i społecznej. Jak widać, badanie Towarzystwa Królewskiego z pewnością dostarcza nowych elementów do zrozumienia tych zjawisk. Jednak nie wyjaśnia ich w pełni.