To, czym charakteryzuje się edukacja alternatywna zarówno Waldorfa, jak i Montesorri jest odrzucanie edukacji formalnej. Oznacza to, że obie metody dostarczają alternatywne środki dla sztywnych standardów i praktyk edukacji formalnej. Przyjrzyjmy się co oferuje edukacja alternatywna.
Aby zrozumieć każdą z metod musimy wziąć pod uwagę ich kontekst historyczny oraz rozwój. Zamierzamy dzisiaj wyłożyć zasady każdej z nich, jak również krótki zarys tego, jak obrała swój dzisiejszy kształt.
Niezależnie od różnic jakie je dzielą, każda edukacja alternatywna, czy to w wydaniu Waldorfa, czy Montessori, ma na celu udoskonalenie technik nauczania, a tym samym rozwoju jednostki, jak i społeczeństwa.
Edukacja alternatywna: Waldorf
Szkoła ta została założona w 1919 przez filozofa Rudolfa Steinera, dyrektora fabryki papierosów zwanej Waldorf Astoria.
Zakład ten był zainteresowany udoskonalaniem umiejętności swoich pracowników. Steiner utrzymywał, że edukacja młodych dzieli się na trzy etapy, każdy po 7 lat. W ten sposób stworzył pewien model:
- Od 0-7 roku życia. Na tym pierwszym etapie nauka oparta jest na imitacji oraz bodźcach zmysłowych. Gniecenie ciasta, mielenie fasoli, malowanie farbkami, robótki ręczne etc.
- Od 7-14 roku życia. W drugiej fazie trenuje się wyobraźnię poprzez różnego rodzaju zajęcia: rzeźbienie, gry dydaktyczne, muzyka, pływanie, atletyka etc.
- Od 14-21 roku życia. Ten etap przeznaczony jest na poszukiwanie prawdy i rzeczywistości. Niezależne myślenie jest stymulowane poprzez takie zajęcia, jak szycie na maszynie, metalurgia, wyrabianie koszy, renowacje, sztuka filmowa, elektryka etc.
Edukacja alternatywna Waldorfa stawia nacisk na aspekt duchowy w rozwoju jednostki oraz zachęca każdego ucznia, by rozwijał swoją artystyczną stronę w sposób holistyczny. Ma ona za zadanie zająć się kształceniem indywiduum zgodnie z jego talentami.
Szkoły Waldorfa istnieją na całym świecie. Jako ciekawostkę można podać fakt, że gwiazdy, takie jak Jennifer Aniston i Sandra Bullock uczyły się w jednej z nich.
Krytycy filozofii Waldorfa zarzucają jej, że nie opiera się ona na empirycznych faktach, ani dowodach.
Edukacja alternatywna Montessori: uczenie dzieci z radością
Pedagogika Montessori jest obecnie niezwykle popularna w nurtach edukacyjnych.
Między XIX a początkiem XX wieku włoska nauczycielka Maria Montessori rozwinęła metodę nauczania opartą na koncepcie, że dziecko powinno rozwijać swoje umiejętności i talenty w wolny, nieograniczony sposób.
Innymi słowy, to nie dorosły będzie kierować zajęciami dziecka, lecz raczej to dziecko powinno dostosować swoje środowisko do swojego poziomu rozwoju oraz zainteresowań. Dlatego też ta edukacja alternatywna sugeruje wolny rozwój w holistycznie zbudowanym środowisku.
Wyspecjalizowane podręczniki pomagają uczniom odkrywać koncepty oraz uczyć się o świecie. Istnieją pewne szczególne okresy, momenty ogromnego potencjału dla neuro-emocjonalnego rozwoju, kiedy to edukacja jest najważniejsza.
Niezwykle ważne jest, aby dzieci między 0-11 rokiem życia odkrywały świat na własną rękę, tak jak to tylko możliwe.
Szkoły Montessori charakteryzują się mikrokosmosem, a raczej mikroświatami. To kreacja środowiska w czysto dziecięcy sposób. Małe meble, zabawki pobudzające ciekawość oraz rozwijające zdolności kognitywne etc.
Uwaga oraz poświęcenie rodziców jest podstawą tej szkoły. Powinni oni aktywnie uczestniczyć procesie nauczania swoich dzieci oraz okazywać im miłość i szacunek dla indywidualnego rytmu swojej pociechy.
Mimo wszystko, kiedy mówimy o Montessori, bardziej odnosimy się do modelu edukacyjnego, który zawiera wiele kierunków i oparty jest na konkretnych propozycjach, niż do metody pedagogicznej.