Każdy rodzic chciałby wiedzieć, dlaczego dzieci kłamią. Czasami łatwo się tego domyślić, jeśli spróbujemy przez chwile myśleć jak one.
Ale czy zdają sobie sprawę, jak bardzo jest to poważne? Czy dzieci znają różnicę między rodzajem kłamstw? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania w tym artykule.
Analizowanie dziecięcych kłamstw
Nie, dzieci, które kłamią nie są mniej kochane niż inne. W rzeczywistości, zdaniem psycholog Victorii Talwar z Uniwersytetu McGill w Kanadzie, dzieci nie widzą kłamstwa w czarno-białych kolorach.
Dla nich decyzja, czy mówić prawdę czy skłamać zależy od konsekwencji , a konkretnie od szkody, jaką mogłoby im to wyrządzić.
Innymi słowy, według badań przeprowadzonych przez Talwar, nasze pociechy zdecydują się powiedzieć prawdę lub skłamać w zależności od kary lub szkody, które to może spowodować. Nie robią tego celowo, po prostu unikają negatywnych sytuacji.
Jednakże, gdy rodzic kłamie dziecku, szkoda jest znacznie gorsza. W takiej sytuacji dziecko czuje się zdradzone.
“Dzieci nie pamiętają tego, czego próbujesz je nauczyć. Pamiętają, kim jesteś.
-Jim Henson-
Ciekawą rzeczą dotyczącą tego badania, które zostało przeprowadzone na grupie 100 dzieci między 6 a 12 rokiem życia oraz ich rodzicach jest to, że rodzice zwykle tłumaczą swoim dzieciom, że kłamstwo jest złe. Jednak rodzice również kłamią, chociaż mają dobre intencje, pragną ułatwić dziecku życie.
Ale to dezorientuje dzieci, zwłaszcza te młodsze.
Czy dzieci dostrzegają powody, dla jakich kłamiemy ?
W eksperymencie Talwar, dzieciom pokazano różne filmy z sytuacjami, w których ktoś został zraniony. Czasem działo się tak dlatego, że ktoś skłamał a ukarano za to osobę, która powiedziała prawdę.
Po obejrzeniu filmu dzieci zapytano, co myślą o działaniach każdej z tych osób. Celem badaczki było poznanie moralnego osądu dzieci dotyczącego sytuacji, którą widziały, co umożliwiłoby jej przeanalizowanie stadium rozwoju każdego dziecka w tym zakresie.
Odpowiedzi były dość zróżnicowane i dały początek różnym interpretacjom. Choć nie ma konkretnego wieku, w którym dzieciaki zaczynają odróżniać dobro od zła, zaobserwowano pewne wzorce:
Najmłodsze dzieci, które uczestniczyły w eksperymencie, w większości oceniły kłamstwo jako negatywną rzecz. Jednakże były bardziej skłonne zaakceptować kłamstwo, jeśli dzięki temu można było uniknąć krzywdy.
Dla młodzieży między 10 a 12 rokiem różnica między prawdą a kłamstwem była bardziej rozmyta. Byli świadomi konsekwencji zarówno mówienia prawdy, jak i kłamstwa, więc działali zgodnie z własnymi interesem mając pełną świadomość tego, co robią.
Jakie są przyczyny kłamstwa u dzieci?
Kiedy dziecko kłamie, co oczywiście zależy od wieku, nie powinno się tego postrzegać jako zdrady lub aktu godnego oburzenia.
Według Alicii Banderas, autorki książki Pequeños Tiranos (“Mali Tyrani”), dzieci postępują tak głównie w celu uniknięcia kary. Inne powody to takie, że mogą być zawstydzeni faktem, że zrobili coś złego lub po to by zrobić coś, co uwielbiają, ale wiedzą, że jest to zabronione lub ograniczone w danym momencie.
Badania wykazały, że dzieci, których rozwój poznawczy jest bardziej zaawansowany, zaczynają kłamać już w wieku 2 lat. Cała reszta zaczyna to robić zwykle około 3 lub 4 roku życia.
A wszystkie postępują w ten sam sposób jak w przypadku badania innych nieznanych sobie terytoriów: eksperymentów, metody prób i błędów, kłamiąc sprawdzają jak daleko mogą się posunąć i jak dramatyczne będą tego konsekwencje.
Czasami, na ogół w określonym wieku, mogą kłamać w celu zaimponowania rówieśnikom, aby chronić swoją prywatność lub po prostu ze zwykłej potrzeby i chęci mówienia nieprawdy.
Dlatego też my, jako rodzice, powinniśmy być ostrożni, gdy okłamujemy nasze pociechy. Jeśli dowiedzą się, że kłamiesz, prawdopodobnie poczują się zdradzone.
A jeśli kłamiesz często, zwłaszcza, jeśli używasz kłamstwa w celu manipulowania i składania obietnic, których nie dochowujesz, nadejdzie dzień, kiedy twoje słowo nie będzie miało dla nich żadnego znaczenia.
“Najlepszym sposobem na uczynienie dzieci dobrymi jest ich uszczęśliwienie”.
-Oscar Wilde-
Do jakich wniosków doszliśmy dzięki badaniom Victorii Talwar? Rodzice i opiekunowie powinni więcej rozmawiać ze swoimi dziećmi i wyjaśniać im różnicę między prawdą a kłamstwem. Jak zwykle, komunikacja jest najlepszym rozwiązaniem.