Dlaczego jemy więcej, kiedy jesteśmy zestresowani?
Jemy więcej, gdy jesteśmy zestresowani. Ten rodzaj apetytu, w odróżnieniu od organicznego głodu, nie jest wytwarzany w naszym żołądku, ale w części naszego mózgu. Ale dlaczego tak się dzieje?
Dlaczego jemy, kiedy jesteśmy najbardziej zestresowani? Związek pomiędzy stresem a jedzeniem zaczął być badany już dawno temu.
Stres dotyka obecnie dużą część ludności świata, zanurzonej w zglobalizowanym społeczeństwie. Wymaga ono bycia coraz bardziej zdolnym i gotowym do stawiania czoła problemom zawodowym, społecznym lub emocjonalnym.
Hans Selye w 1926 roku po raz pierwszy zdefiniował stres jako: ,,nieokreśloną reakcję organizmu na każde żądanie”. Ciało reaguje w podobny sposób na każde zdarzenie, które uważa za stresujące, a taką reakcję uznaje się za ogólną niezależnie od źródła.
Z tego powodu, gdy dochodzi do nagromadzenia się fizycznego lub psychicznego stresu, organizm przechodzi szereg zmian na poziomie fizycznym, biologicznym i hormonalnym.
Prawie wszystkie nasze organy uczestniczą w tym procesie, m.in. mózg, nerwy, serce, trawienie i funkcje mięśni. Charakteryzuje się to nadmierną aktywnością w funkcjach ośrodkowego układu nerwowego, współczulnego i przywspółczulnego, hormonalnego i odpornościowego.
Wśród najważniejszych zmian fizjologicznych można zaobserwować segregację hormonów, takich jak adrenalina, noradrenalina i kortyzol.
Co robi z nami stres?
Stres może być wytwarzany przez dwa rodzaje czynników: bodźce zewnętrzne, np. ekonomiczne, rodzinne, problemy w pracy, itp. oraz bodźce wewnętrzne, takie jak ból, choroba, poczucie niższości lub pewne problemy psychologiczne.
Chroniczny stres bezpośrednio wpływa na nasze zdrowie, przez co ułatwia on pojawienie się pewnych patologii lub zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia niewłaściwych zachowań żywieniowych. Może on zmienić wzorce konsumpcji, jak np. sprawić, że jemy więcej, gdy jesteśmy zestresowani, o czym mowa w tym artykule.
,,W celu uzyskania kompensacyjnego wrażenia stresu, lęk generuje potrzebę włączenia substancji, które podnoszą poziom serotoniny lub innych neuromediatorów, a substancje te są zazwyczaj słodyczami i żywnością z zawartością tłuszczu. Ponadto, stres generuje wzrost stężenia kortyzolu, hormonu sprzyjającego odkładaniu się tłuszczu”.
-Javier Aranceta-
Co sprawia, że jemy więcej, gdy jesteśmy zestresowani?
Stres wpływ na apetyt i głód. Czasami występuje dysocjacja pomiędzy apetytem (strona psychiczna) a głodem (przede wszystkim strona organiczna).
Pragnienie jedzenia może być poddane wpływowi różnych sytuacji emocjonalnych. Dzieje się to z powodu zmian chemicznych, naczyniowych i impulsowych przekazywanych do śródmózgowia z mózgu i innych organów naszego ciała.
Nawyk jedzenia kierowanego emocjami prowadzi do spożywania pokarmów w odpowiedzi na nie, szczególnie w przypadku tych negatywnych. Najczęstsze oznaki, które możemy zaobserwować, to:
- Obsesja na punkcie jedzenia.
- Używanie jedzenia jako nagrody.
- Jedzenie pod wpływem impulsu.
- Kontynuowanie jedzenia pomimo poczucia pełności
- Wahania wagi
- Jedzenie bez przyczyny
- Brak związku między psychologicznymi objawami głodu i sytości
- Nieświadome jedzenie szybciej niż normalnie.
Jakie konsekwencje ma nawyk jedzenia pod wpływem stresu?
Niektóre osoby w sytuacji stresowej mają tendencję do spożywania w nadmiarze pokarmów o wysokiej zawartości cukrów, tłuszczów, kalorii, soli. Oznacza to, że takie osoby jedzą więcej pod wpływem stresu.
Ciągłe przebywanie na niewłaściwej die cie może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Mowa nie tylko o nadwadze i otyłości, ale także o zwiększeniu ryzyka rozwoju różnych chorób, takich jak:
- Nadmierny cholesterol.
- Podwyższone ciśnienie.
- Hipertrójglicerydemia.
- Udary.
- Choroby sercowo-naczyniowe.
- Ostry zawał mięśnia sercowego
- Problemy z mięśniami.
- Dysfunkcje układu oddechowego.
- Zwiększone ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów.
- Cukrzyca
- Trudność w zasypianiu
,,Stres warunkuje nie tylko nawyki żywieniowe, ale także to, co za nimi stoi: odżywczy proces metaboliczny i zaspokojenie potrzeb żywieniowych. Konsekwencji może być kilka: opóźnienie w trawieniu, nieodpowiedni i dysfunkcyjny sposób metabolizowania żywności. Może to prowadzić do zaburzeń, które mogą stać się przewlekłe i wpływać na zdrowie danej osoby”.
-Juan José Díaz Franco-
Na co wskazują niektóre badania
Lattimore, P. i Caswell w badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Liverpoolu wyjaśniają, dlaczego ludzie na diecie jedzą więcej w stresie :
,,Ci ludzie poświęcają tak wiele energii na kontrolowanie swoich sygnałów biologicznych, że nie mają jak radzić sobie z codziennymi problemami. Więc kiedy się stresują, tracą kontrolę i jeśli mają pod ręką jedzenie, to je jedzą. Są oni również tak przyzwyczajeni do ignorowania swoich ciał, że nie zwracają uwagi lub źle interpretują sygnały związane z walką lub ucieczką. “
W innych badaniach Uniwersytetu w Leeds w Wielkiej Brytanii, Laitinen J. i Sovio stwierdzili, że stres prowadzi do szkodliwych zmian w diecie i niezdrowych zachowań żywieniowych. Jak mówią autorzy badania:
,,Ludzie, którzy są najbardziej narażeni na jedzenie w stresie, to emocjonaln e łakomczuchy, któr e są bardziej wrażliw e. Mają tendencję do uciekania się do jedzenia , aby uniknąć własnej samoświadomości. Kiedy odczuwają niepokój, są tak emocjonalnie aktywni lub źli na siebie, że starają się unikać tych negatywnych uczuć poprzez koncentr owanie swo jej uwag i na jedzeniu. “
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
Baratucci, Y. (2011). Estrés y alimentación.
Greeno CG &Wing RR (1994) Stress-induced eating. Psychological Bulletin 115: 444-464.
Laitinen J & Sovio U (2002) Stress-related eating and drinking behaviour and body mass index and predictors of this behaviour. Preventive Medicine 34: 29-39.
Lattimore P & Caswell N (2004) Differential effects of active and passive stress on food intake in restrained and unrestrained eaters. Appetite 42: 167-173.