Daniel Kahneman – Biografia psychologa i autora Nagrody Nobla

Daniel Kahneman otrzymał zarówno Prezydencki Medal Honoru, jak i Nagrodę Nobla. Ten izraelsko-amerykański psycholog był współodbiorcą upragnionej Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych w 2002 roku. Genialna praca skupiła się na integracji jego badań psychologicznych z naukami ekonomicznymi. Pionierska praca Kahnemana badała ludzki osąd i podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. Dzielił nagrodę z amerykańskim ekonomistą Vernonem L. Smithem.

Przełomowe prace Daniela Kahnemana dotyczące podejmowania decyzji, ekonomii behawioralnej, psychologii hedonicznej i sądów psychologicznych zainspirowały ludzi na całym świecie. Swoją pierwszą książkę, zatytułowaną Średnica źrenicy i obciążenie pamięci, Kahneman opublikował w 1966 roku. Psycholog i autor opublikował książkę w renomowanym czasopiśmie Science. Genialna książka skupia się na uwadze i percepcji wzrokowej.

„Optymistyczni ludzie odgrywają nieproporcjonalną rolę w kształtowaniu naszego życia. Ich decyzje robią ogromną różnicę. Co więcej, są wynalazcami, przedsiębiorcami, przywódcami politycznymi i wojskowymi – a nie przeciętnymi ludźmi. Dotarli tam, gdzie są, szukając wyzwań i naprawdę podejmując ryzyko”.

-Daniel Kahneman-

Daniel Kahneman – wczesne życie

Profesor Daniel Kahneman urodził się 5 marca 1934 r. w Tel Awiwie w Palestynie (obecnie Tel Awiw-Jafo, Izrael). Wczesne lata życia spędził w Paryżu we Francji. Jego rodzice imigranci wychowali go i wykształcili w tym bogatym europejskim mieście. W 1946 wrócił do Palestyny. Uzyskał tytuł licencjata z psychologii ze specjalizacją z matematyki na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie.

W 1954 został powołany przez Izraelskie Siły Obronne. Służył głównie w dziale psychologii. W 1958 wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tam uzyskał doktorat z psychologii na prestiżowym Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w 1961 roku.

Edukacja i praca

Kahneman studiował psychologię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, uzyskując tytuł licencjata w 1954 r. Studiował też psychologię na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, zdobywając doktorat w 1961 roku. Karierę akademicką rozpoczął jako wykładowca psychologii na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie w latach 1961-1970. W latach 1970-1978 był także profesorem psychologii na Uniwersytecie Hebrajskim.

Od 2000 r. przebywał na stypendium w tamtejszym Centrum Racjonalności. Po wykładach na University of British Columbia w Vancouver w Kanadzie wykładał na University of California w Berkeley. W 1993 roku Kahneman został profesorem psychologii Eugene Higgins na Uniwersytecie Princeton. Został również profesorem spraw publicznych w Princeton School of Public and International Affairs.

W 2007 roku przeszedł na emeryturę z obu stanowisk jako emerytowany profesor. Był członkiem rad redakcyjnych kilku czasopism naukowych, zwłaszcza Journal of Behavioural Decision Making oraz Journal of Risk and Uncertainty. Daniel Kahneman służył również jako naukowiec wizytujący na dwóch uniwersytetach, w tym na Uniwersytecie Michigan oraz w Jednostce Badań nad Psychologią Stosowaną w Cambridge.

Opracował poznawczą podstawę typowych ludzkich błędów, opartą na heurystyce i uprzedzeniach. Zaproponował również teorię perspektywy, która koncentruje się na rzeczywistych osądach ludzi przy podejmowaniu decyzji. Sugeruje to, że ludzie wybierają alternatywy, gdy znają ich wyniki. Z drugiej strony przy podejmowaniu decyzji ludzie używają heurystyki.

Historia opowiada o wydarzeniach, które coś znaczą i niezapomnianych chwilach, a nie o czasie, który przemija.

-Daniel Kahneman-

Nagradzane badania

Daniel Kahneman rozpoczął badania nagrodzone nagrodą Nobla pod koniec lat 60. XX wieku. Aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób ludzie podejmują decyzje ekonomiczne, wykorzystał psychologię poznawczą w odniesieniu do procesów umysłowych, których używają do formułowania osądów i dokonywania wyborów. Badania Kahnemana z Tverskym nad podejmowaniem decyzji w warunkach niepewności zaowocowały sformułowaniem nowej gałęzi ekonomii.

Ta nowa gałąź nosi nazwę „teoria perspektywy”, która była tematem ich przełomowego artykułu z 1979 roku. Nazwali ją Teorią Prospektu: Analiza decyzji podejmowanych w warunkach ryzyka. Wcześniej ekonomiści uważali, że o decyzjach ludzi decyduje kilka czynników. Na przykład zyski, jakiego spodziewają się z każdego możliwego scenariusza, pomnożone przez prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Chociaż jeśli ludzie dokonają irracjonalnego osądu, przypisując większą wagę niektórym scenariuszom niż innym, ich decyzja się zmienia.

Działają wtedy zupełnie inaczej, niż przewidywała tradycyjna teoria ekonomii. Badania Kahnemana dotyczą ankiet i eksperymentów. Dowiedli, że uczestnicy nie byli w stanie analizować złożonych sytuacji decyzyjnych, gdy przyszłe konsekwencje były niepewne. Zamiast tego polegali na skrótach heurystycznych lub regułach praktycznych, a niewiele osób oceniało prawdopodobieństwo leżące u ich podstaw.

„Koncentrujemy się na tym, co wiemy i ignorujemy to, czego nie wiemy, co sprawia, że jesteśmy zbyt pewni naszych przekonań”.

-Myśl szybko, myśl powoli-

Nagrody

Daniel Kahneman został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Uniwersytet w Louisville uhonorował go również Nagrodą Grawemeyera w dziedzinie psychologii prawie dwie dekady temu. Ukochana ojczyzna Kahnemana uhonorowała go jako 101. Izraelczyka wszech czasów. W Izraelu przeprowadzono sondaż publiczny przez kanał informacyjny YNET.

Psycholog obecnie pracuje jako emerytowany profesor spraw publicznych i psychologii w Princeton School of Public and International Affairs. Jest członkiem Narodowej Akademii Nauk i wielu innych prestiżowych instytucji. Należą do nich Amerykańska Akademia Sztuki i Nauki, Towarzystwo Filozoficzne i Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne. Dodatkowo służy Towarzystwu Ekonometrycznemu oraz Towarzystwu Psychologów Eksperymentalnych.

Kahneman posiada też umiejętności przedsiębiorcze. Jest współzałożycielem filantropijnej i biznesowej firmy konsultingowej „Największe dobro”. Jednym z jego największych wyróżnień jest nagroda Lifetime Contribution Award dla Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego. Zdobył także nagrodę Distinguished Scientific Contribution Award Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Późniejsze lata i dziedzictwo

W 2011 roku Kahneman otrzymał nagrodę Talcott Parsons od Amerykańskiej Akademii Sztuki i Nauki. Zdobył tę prestiżową nagrodę za swój wkład w nauki społeczne. W tym samym roku wydał również najlepiej sprzedającą się książkę Thinking, Fast and Slow, stanowiący mistrzowską destylację jego pracy. Jego inne genialne książki to Noise: A Flaw in Human Judgement. Napisał ją wspólnie z Olivierem Sibonym i Cassem R. Sunsteinem.

W 2013 roku Kahneman został odznaczony Prezydenckim Medalem Wolności USA. Według psychologa z Harvardu, Daniela Gilberta, Kahneman jest po prostu najwybitniejszym żyjącym psychologiem na świecie: „Próba powiedzenia czegoś mądrego o jego wkładzie w naukę jest jak próba powiedzenia czegoś mądrego o wodzie. Jest wszędzie, we wszystkim, a świat bez niego byłby światem niewyobrażalnie innym niż ten”.

Psycholog badawczy z Harvardu, Steven Pinker, powiedział również: „Nie będzie przesadą stwierdzenie, że Kahneman jest jednym z najbardziej wpływowych psychologów w historii. Poza tym to z pewnością najważniejszy żyjący dziś psycholog”. Daniel Kahneman wniósł znaczący wkład w wielu dziedzinach, w tym w psychologii społecznej, kognitywistyce, rozumowaniu i myśleniu. Co najważniejsze, ekonomia behawioralna to dziedzina, którą wymyślił on i jego partner Amos Tversky.

„Jeśli ludzie odnoszą sukcesy, wyglądają na silnych, dobrych i kompetentnych. To jest „efekt aureoli”. Twoje pierwsze wrażenie na temat jakiejś rzeczy kształtuje twoje późniejsze przekonania”.

-Daniel Kahneman-