Dolina Niesamowitości - czy wiesz czym jest ta koncepcja?
“Kiedy komputery przejmą kontrolę, możemy stracić kontrolę. Przeżyjemy zgodnie z ich zachciankami”. Co myślisz, kiedy czytasz ten cytat Marvina Minksy’ego, ojca sztucznej inteligencji? Czy to Cię martwi? Jeśli odpowiedź brzmi “tak”, to uczucie jest uzasadnione i zgodnie z tym, co mówi “Dolina Niesamowitości” może być uzasadnione psychologicznie.
Obecny świat rozwija się w szalonym tempie. Każdy smartfon, który nosisz w kieszeni, jest potężniejszy niż komputery, które zabierały ludzi na księżyc. Jak widać, wszystko to stanowi ważny postęp, ale powoduje również pewne obawy. Szybkość, z jaką rozwija się technologia, jest niesamowita. Prawdziwa Dolina Niesamowitości!
Czym jest “Dolina Niesamowitości”?
Nowe technologie pozwalają nam działać w sposób, o jakim nigdy nie moglibyśmy nawet marzyć wiele lat temu. W rzeczywistości istnieją już całkowicie sztuczne animowane roboty i istoty o prawdziwie ludzkim wyglądzie. Jeśli ten typ “bytu” cię przeraża, to nie jest to dziwne. Jest to sensacja, którą wyjaśnia Dolina Niesamowitości.
Według profesora Masahiro Moriego, który zidentyfikował tę koncepcję w 1970 roku, im bardziej roboty wyglądają jak my, tym bardziej je odrzucamy, jeśli wiemy, że są robotami. Jeśli jednak nie jesteśmy w stanie odróżnić robota od człowieka, nasza reakcja będzie bardziej pozytywna. Jest więc rodzaj “uderzenia” lub “dystansu”, kiedy reagujemy na te istoty z bardzo silnym odrzuceniem.
Mori stworzył tę koncepcję w 1970 r. badając reakcje ludzi na roboty. Idea sztucznej inteligencji i robotów wywołała taką samą reakcję u mężczyzn i kobiet jak pokazano w 1988 roku w filmie Pixara “Tin Toy”. Dziecko w opowiadaniu było zbyt podobne do prawdziwego, ale nie tak bardzo, by wywołać pozytywną reakcję.
“Czy roboty odziedziczą Ziemię? Tak, ale będą naszymi dziećmi. “
Teorie o teorii “Dolina niesamowitości”
Do dziś nikt nie był w stanie definitywnie wyjaśnić, dlaczego to odrzucenie ma miejsce. Jednak kilku badaczy zaproponowało pewne teorie, aby spróbować odpowiedzieć na to pytanie.
Najbardziej akceptowana teoria należy do Thalia Wheatley, psychologa z Dartmouth College. Według niej nasz mózg ma system oceny stymulacji, którego programowanie uniemożliwia nam wybór partnerów z problemami zdrowotnymi. Oznacza to, że jeśli widzimy kogoś lub coś, co nie nadaje się do reprodukcji, nasz mózg interpretuje go jako zagrożenie dla zachowania naszego gatunku.
Według badań Wheatley historia ewolucji człowieka jest tak wyrafinowana, że możemy wykryć bardzo małe zniekształcenia. Raz wykryte zakłócenia powodują niepokój wokół tego, kto może mieć problemy fizyczne lub psychiczne. Ta obawa mogłaby wyjaśnić istnienie doliny niesamowitości w formie naturalnej reakcji w celu utrwalenia gatunku.
Krytyka teorii
Oznacza to, że nasz mózg może skojarzyć pojawienie się niemal ludzkiego, ale nie doskonale ludzkiego robota, z posiadaniem poważnej choroby. Dlatego mamy na nie negatywną reakcję.
Jednak teoria logiczna ma również swoich przeciwników. Wielu specjalistów ds. robotów, takich jak Ayse Saygin, naukowiec zajmujący się kognitywistyką na Uniwersytecie Kalifornijskim, zwrócił uwagę, że technologia Androidów nie jest jeszcze dostatecznie rozwinięta.
Oznacza to, że teoria ta nie ma podstaw naukowych, aby potwierdzić dolinę niesamowitości. Dlatego to odrażające uczucie może być spowodowane prostym dysonansem poznawczym. Obserwując cechy podobne do ludzkich, takie jak wyraz twarzy i zachowania, nasz mózg tworzy pewne oczekiwania. Kiedy nie jesteśmy zadowoleni, pojawia się dysonans. Ta koncepcja, niezależnie od tego, czy jest prawdziwa, czy nie, wprowadza możliwość, że możemy dowiedzieć się więcej o tym, jak działa ludzka empatia.
” “Prawa myśli” zależą nie tylko od właściwości komórek mózgowych, ale także od tego, jak są połączone.”
-Marvin Minsky-
Co o tym myślisz? Czy odczuwasz ten niepokój, gdy widzisz maszynę, która jest zbyt podobna do człowieka? Jeśli tak, możesz zgodzić się z Morim i jego koncepcją “Dolina Niesamowitości”. To niepokojące, prawda?
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Seyama, J., & Nagayama, R. S. (2007). The uncanny valley: Effect of realism on the impression of artificial human faces. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. https://doi.org/10.1162/pres.16.4.337
- Bartneck, C., Kanda, T., Ishiguro, H., & Hagita, N. (2007). Is the uncanny valley an uncanny cliff? In Proceedings – IEEE International Workshop on Robot and Human Interactive Communication. https://doi.org/10.1109/ROMAN.2007.4415111
- Hanson, D., Olney, A., Pereira, I. A., & Zielke, M. (2005). Upending the Uncanny Valley. In AAAI-05: Proceedings of the 20th National Conference on Artificial Intelligence. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2010.05.013