Ciało migdałowate i lęk: jaki jest między nimi związek?

Neuronaukowcy nazywają struktury neurologiczne, które pośredniczą w zaburzeniach lękowych, „siecią strachu”. Spośród wszystkich tych obszarów najistotniejsze jest ciało migdałowate mózgu: obszar wielkości kamyka.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Czy ciało migdałowate i lęk są ze sobą powiązane? Okazuje się, że istnieje bezpośredni związek między tym obszarem mózgu i zaburzeniami lękowymi. Choć jest to fakt znany od dawna, jest jeszcze jeden, równie ciekawy, co uderzający. Neuronaukowcy odkryli, że niektórzy ludzie mają większe ciało migdałowate, co zwiększa ryzyko zaburzeń nastroju.

Czy to przypadek? Czy naprawdę można urodzić się z tego typu zaburzeniem neurologicznym? Badania pokazują nam, że osobliwość ta wynika przede wszystkim z bardzo konkretnego czynnika. Tym czynnikiem jest nic innego, jak cierpienie spowodowane trudnym dzieciństwem i bycie poddawanym nieustannemu stresowi, czy to z powodu złego traktowania, fizycznego porzucenia, czy zaniedbania emocjonalnego.

Innymi słowy, Twoje poprzednie doświadczenia i to, jak na Ciebie wpłynęły, modelują architekturę Twojego mózgu. Co więcej, robią to w bardzo wyjątkowy sposób: jeśli w dzieciństwie doświadczyłeś stresu, zmienia to całą Twoją neurobiologię związaną z tym, co naukowcy nazywają „siecią strachu”.

Regiony takie jak ciało migdałowate, hipokamp lub przedni grzbietowy zakręt obręczy ulegają niewielkim zmianom, które zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych w wieku dorosłym.

Ciało migdałowate i lęk: jaki jest między nimi związek?

Wszyscy doświadczamy niepokoju przez całe życie, o różnym stopniu intensywności. Stresujące sytuacje, przez które przechodzisz, takie jak rozmowa o pracę, egzaminy lub konferencja, na której musisz przemawiać, przechodzą przez Twój mózg. Tworzą strach, niepewność lub niepokój o to, co się wydarzy i czy dobrze sobie poradzisz.

Te doświadczenia, bez względu na to, jak skomplikowane mogą się wydawać, są całkowicie normalne. Jednak ciągłe odczuwanie niepokoju nie jest normalne.

Czasami lęk nie ma konkretnego wyzwalacza. Możesz odczuwać ciągły niepokój, którego nie możesz wyjaśnić, a który zmienia całą Twoją rzeczywistość, zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Ten lęk jest patologiczny i działa jak trucizna, która wpływa na Twoje zdrowie i potencjał.

Stany psychologiczne, takie jak fobie, zespół stresu pourazowego i zespół lęku uogólnionego, mogą na Ciebie mocno wpływać i są powiązane z lękiem. Z tego powodu neuronaukowcy przez dziesięciolecia zastanawiali się, co tak naprawdę dzieje się w ludzkim mózgu i jakie jego struktury powodują ten niepokój.

„Sieć strachu” i ciało migdałowate

Lęk nie jest wynikiem działania tylko jednej struktury mózgu. Jest to wynik złożonej kombinacji kilku obszarów mózgu. Lęk jest wytwarzany przez coś, co naukowcy nazywają „siecią strachu”. Sama nazwa jest wystarczająco przerażająca, ale co to właściwie takiego?

Aby lepiej zrozumieć to pojęcie, zaczniemy od wyjaśnienia, że ludzki mózg jest zarówno emocjonalny, jak i racjonalny. Ma kilka obszarów, które wyrażają i dominują procesy związane z Twoimi odczuciami, emocjami i uczuciami. W szczególności przednie obszary kory mózgowej kontrolują procesy poznawcze i bardziej refleksyjne.

Kiedy ktoś doświadcza zaburzeń lękowych, strach przejmuje kontrolę nad jego mózgiem. Można powiedzieć, że mózg jest „porwany” przez szereg struktur, które ograniczają jego bardziej logiczne i refleksyjne myślenie.

Co więcej, częścią mózgu, która koordynuje tę kontrolę, jest ciało migdałowate. Fakt ten został odkryty w latach 90. dzięki badaniom przeprowadzonym na Uniwersytecie Yale przez doktora Michaela Daviesa.

• Wiemy, że ciało migdałowate jest w stanie w ultraszybki sposób wydobywać informacje o tym, co nas otacza. Wykrywa ryzyko i zagrożenia, rzeczywiste lub wyimaginowane.
• Wkrótce potem aktywuje uczucie strachu, aby przygotować Cię do ucieczki lub obrony.
• Następnie uczucie strachu i czujności dociera również do grzbietowej kory przedniego zakrętu obręczy (która znajduje się w płacie czołowym). Ta struktura wzmacnia uczucie strachu i blokuje najbardziej racjonalne myśli. Emocje kontrolują teraz Twój mózg, a dokładniej jedna z nich – niepokój. Twój mózg chce, abyś zareagował na daną sytuację.

Zmiany w ciele migdałowatym spowodowane stresującym dzieciństwem

W 2013 roku Uniwersytet Stanforda dokonał wielkiego odkrycia. Profesor psychiatrii doktor Vinod Menon odkrył za pomocą skanów MRI, że niektórzy ludzie mają większe niż przeciętne ciało migdałowate. Osoby te miały również inne korelujące czynniki.

Po pierwsze, wielu z nich cierpiało na zaburzenia lękowe. Po drugie, doświadczyli traumatycznego lub przynajmniej stresującego dzieciństwa z powodu takich czynników, jak porzucenie lub zaniedbanie emocjonalne.

Wydaje się zatem, że posiadanie większego ciała migdałowatego powoduje zmiany w połączeniach między innymi obszarami mózgu odpowiedzialnymi za percepcję i regulację emocji.

Powoduje to nadpobudliwość, a ciało migdałowate staje się bardziej wrażliwe i ma trudności z regulowaniem między innymi strachu, cierpienia, niepokoju i poczucia zagrożenia. Jednak doktor Menon podkreśla jeden fakt: trudne dzieciństwo niekoniecznie oznacza, że dana osoba będzie cierpieć na zaburzenia nastroju w wieku dorosłym. Istnieje jednak ryzyko i większe prawdopodobieństwo takiej sytuacji.

Wiedząc o tym, nauka koncentruje się na regulowaniu aktywności ciała migdałowatego. Coś takiego może dać nam nowe i cenne narzędzia, które pomogą nam w leczeniu lęku, stanu, który, jak dobrze wiesz, jest w dzisiejszych czasach bardzo powszechny.