Agorafobia – co to jest? Objawy i leczenie

Agorafobia jest zaburzeniem psychicznym ściśle związanym z lękiem. Może istnieć bez wcześniejszej historii zaburzeń lękowych. Jednak te dwie psychopatologie często idą ręka w rękę.

Zdefiniujmy obie koncepcje i zdobądźmy solidną znajomość ram koncepcyjnych, aby w pełni zrozumieć czym jest agorafobia.

Atak paniki lub lęku wiąże się z nagłym, odosobnionym i przejściowym nadejściem strachu lub silnego niepokoju. Zwykle towarzyszą mu pewne charakterystyczne objawy.

Objawy fizyczne obejmują

• palpitacje serca
• pocenie się, drżenie
• uczucie bezdechu lub dławienia
• wzrost ciśnienia w klatce piersiowej
• nudności
• ból brzucha
• zawroty głowy

Objawy poznawcze obejmują

• poczucie nierealności (zwane także derealizacją)
• zmiany w postrzeganiu siebie (depersonalizacja)
• uwierzenie w to, że stracisz nad sobą kontrolę lub oszalejesz
• przekonanie, że umrzesz

Związek między agorafobią a atakami paniki

Załóżmy, że ktoś doświadcza nagłego wystąpienia wszystkich tych objawów fizjologicznych. Jeśli ich wzorzec myśli przybierze katastrofalny ton, poczują jeszcze większy strach. Tak więc, te początkowe objawy lęku nasilają się.

Osoba ta będzie interpretować swoje uczucia w taki sposób, że naprawdę uwierzy, że umrze lub straci kontrolę nad sytuacją. To z kolei tylko pogłębia objawy.

W ten sposób zaczyna się błędne koło, które pogarsza niepokój do tego stopnia, że ​​dana osoba musi poprosić o pomoc, lub okaże się takim źródłem zmartwienia dla ludzi wokół, że sami postarają się o odpowiednią pomoc.

Inne typowe zachowanie dla tego rodzaju lęku ma związek z unikaniem miejsc, które są potencjalnymi źródłami strachu. Jeśli już znajdzie się w miejscu, które wywołuje niepokój, ucieknie lub zażyje jakiś środek uspokajający.

Zachowania bezpieczeństwa i motywowanie

Nazywamy to “zachowaniami bezpieczeństwa”. Celem zachowań związanych z bezpieczeństwem jest zapobieganie możliwej katastrofie, którą pacjent kreuje we własnej głowie.

Jaki jest główny problem z zachowaniami bezpieczeństwa? Cóż, działają tylko na krótką metę.

Innymi słowy, jeśli osoba przyjmuje leki przeciw lękowe, napije się wody lub porzuci działanie, gdy zaczynają się objawy, nieprzyjemne odczucia ustąpią. Taka ucieczka stanowi motywację negatywną i spowoduje, że zachowa się w ten sam sposób w przyszłości.

W rzeczywistości za każdym razem będzie ograniczać się coraz bardziej. Ucieczka oznacza, że ​​nigdy nie dowie się, że nic złego się nie wydarzy. Nie umrze, nie straci kontroli ani nie oszaleje.

Ucieczka nie pozwala jej tego zrozumieć. Jedyne, co robi, to wzmacnia zachowania cierpiącej na agorafobię osoby. Uważa ona, że ponieważ uciekła lub wykorzystała swoje zachowania związane z bezpieczeństwem, jest już cała i zdrowa.

Prawdą jest, że interpretacja pacjenta bywa tendencyjna. Błędnie wierzą, że ich objawy mogą ich zabić, ponieważ wydają się atakami serca lub psychozami. Ważne jest, aby zrozumieć, że chociaż wydają się podobne, nie są jednak takie same.

Lęk ma swoje własne objawy, które często rozwijają się po wielu latach przeciwności. Pacjenci z lękiem są podobni do szybkowarów, które wybuchają. To wysyła do danej osoby wiadomość, że nadszedł czas, aby zatrzymać się i odzyskać równowagę oraz spokój wewnętrzny.

Agorafobia – kiedy występuje?

Agorafobia ma miejsce, gdy osoba doświadcza powtarzających się ataków lękowych. Budzą one straszną obawę, że w pewnych sytuacjach mogą się powtórzyć. Myśl, że doświadczy kolejnego ataku i trudno będzie uzyskać pomoc, kieruje w stronę strachu. Agorafobia staje się pętlą strachu.

W tym przypadku osoba taka przejawia coś, co nazywamy “lękiem przed strachem”. Metaforycznie możemy o tym pomyśleć jak o dziecku, które boi się własnego cienia i próbuje od niego uciec.

Ten lęk przed własnym strachem sprawia, że ​​pacjent stara się unikać sytuacji, które wywołały atak lęku, lub takich, które wydają się podobne do tej, w której nastąpił. Agorafobia zaczyna zaciskać swoje szpony na ofierze.

Na przykład, jeśli jego ataki paniki miały miejsce w supermarkecie, z czasem skojarzy takie miejsca, jak kino, centra handlowe, a nawet transport publiczny z takimi właśnie napadami.

To ograniczenie może doprowadzić do objawów depresji. Dlaczego? Osoba ta przestaje otrzymywać jakiekolwiek pozytywne wzmocnienie ze strony swojego otoczenia. Za każdym razem, gdy czuje się niezdolna do czegoś, poczucie własnej wartości spada, a desperacja rośnie.

Jaka jest przyczyna?

Istnieją pewne czynniki, które próbują wyjaśnić odpowiedź na to pytanie, choć nie wszystkie muszą oznaczać agorafobię (z lub bez ataku lęku). Niektórzy autorzy podają następujące czynniki jako te prowadzące do zaburzenia:

Skoncentrowanie uwagi na własnych wrażeniach

Niektórzy ludzie mają szczególną wrażliwość na wykrywanie zmian w ciele. Świadomie lub podświadomie zawsze zdają sobie sprawę ze swoich reakcji i fluktuacji ciała. Używają tych zmian jako odniesienia do przewidywania któregokolwiek z niebezpieczeństw, o których wcześniej wspomnieliśmy.

Kiedy ludzie z taką wrażliwością doświadczają jakiegoś fizycznego objawu, zauważą to szybciej. To z kolei zwiększy ich niepokój.

Ta teoria ma wiele empirycznych dowodów na swoje poparcie. W badaniu przeprowadzonym w 1980 przez Ehlersa, Margrafa, Rotha i innych odkryto, że pacjenci z zaburzeniami lękowymi znacznie zwiększyli swój niepokój, gdy poczuli, że ich tętno rośnie.

Chroniczna hiperwentylacja

Hiperwentylacja powoduje wyrównanie w alkalozie oddechowej (z prawie prawidłowym pH krwi). Oznacza to, że poziomy dwutlenku węgla i wodorowęglanów we krwi są niższe niż u pacjentów kontrolnych. Poziomy te powodują, że ludzie są bardziej podatni na ataki lękowe. To z kolei sprawia, że ​​częściej cierpią na agorafobię.

Strach przed rozłąką w czasie dzieciństwa

Autorzy tacy jak Silone, Manicavasagar, Curtis i Blaszczyński (1996) uważają, że agorafobia przypomina reakcje lęku separacyjnego w dzieciństwie.

Lęk przed separacją powoduje, że osoba taka jest bardziej podatna na robienie uników podczas ataków paniki. Może to doprowadzić do rozwoju agorafobii.

Duża liczba czynników stresogennych

Istnieją również pewne czynniki środowiskowe, które także przyczyniają się do agorafobii. Stresujące wydarzenia, takie jak utrata pracy, zerwanie lub utrata bliskiej osoby, mogą również być impulsem do ataku.

Czynniki genetyczne

W przypadku bliźniąt jednojajowych, jeśli jedno z bliźniąt ma zaburzenie, jest znacznie bardziej prawdopodobne, że drugie też będzie je miało. Bliscy członkowie rodziny osób z zaburzeniami lękowymi są o 25-32% bardziej narażeni na jakieś rodzaje zaburzeń lękowych.

Na czym polega leczenie agorafobii?

Leczenie agorafobii polega na leczeniu lęku naszym własnym uczuciem strachu. Przejawia się to w objawach wymienionych powyżej. Zabieg ma pomóc pacjentowi pokonać własny strach i żyć normalnie. Ten ogólny cel obejmuje inne, bardziej szczegółowe cele, które terapeuta będzie stopniowo opracowywać dla pacjenta.

Leczenie psychologiczne ataków lękowych z agorafobią lub bez, a leczenie agorafobii bez uprzedniej historii lęku nie wygląda dokładnie tak samo. Mają jednak wspólne wątki.

Skupiamy się na leczeniu agorafobii. Na początku pacjent musi wiedzieć, co się z nim dzieje. Aby to zrobić, stosujemy psychoedukację. Psychoedukacja nie jest oficjalną techniką psychologiczną. Mimo to pomaga pacjentowi zrozumieć, co się dzieje i pomaga im ten lęk znormalizować.

Psychoedukacja polega na wyjaśnianiu zaburzeń pacjentowi. Psycholog wyjaśnia najczęstsze przyczyny zaburzenia, rezultaty i leczenie.

Gdy pacjent zna swoje zaburzenie i zna możliwości leczenia, terapia może się rozpocząć. Skoncentrujemy się na terapii poznawczo-behawioralnej, ponieważ ma ona najbardziej empiryczny dowód. Ten rodzaj leczenia ma dwie dobrze zróżnicowane części: poznawczą i behawioralną.

Celem jest modyfikowanie przez pacjenta błędnych przekonań i pomysłów na temat jego objawów i sytuacji, z którymi się boryka.

Drugim celem jest umożliwienie pacjentowi radzenia sobie z tymi sytuacjami bez jakichkolwiek zachowań związanych z bezpieczeństwem. Pacjent powinien być w stanie zmniejszyć swój niepokój i zmodyfikować swoje zniekształcone wzorce myślowe.

Leczenie agorafobii z restrukturyzacją poznawczą

Restrukturyzacja poznawcza jest techniką z wyboru podczas pracy nad własnymi myślami. Polega ona na zadawaniu pacjentowi pytań mających na celu wyłapywanie negatywnych i irracjonalnych myśli, które podtrzymują zaburzenie. W ten sposób pacjent jest zmuszony zmienić te idee i zastąpić je myślami, które lepiej odzwierciedlają rzeczywistość.

Załóżmy, że pacjent mówi terapeucie, że się boi ponieważ prawdopodobnie będzie miał zawał serca. Niektóre pytania, które może zadać terapeuta, brzmią: “jakie masz fakty na poparcie tej myśli?” “Skąd wiesz, że będziesz miał atak serca?”.

Inną techniką poznawczą, którą możemy wykorzystać, są eksperymenty behawioralne. Mają charakter poznawczy, ponieważ celem jest rozmontowanie myśli pacjenta. Pacjent i jego terapeuta omawiają sytuację, którą będzie musiał przejść w prawdziwym życiu.

Pacjent zapisuje wszystko, co myśli, że może się zdarzyć, a następnie przeprowadza eksperyment. Następnie zastanawia się, czy to, co się naprawdę wydarzyło, pasuje do tego, co jego zdaniem mogłoby się wydarzyć.

Techniki poznawcze są niezbędne, aby pomóc komuś z agorafobią bardziej spokojnie poradzić sobie z problemami. Lecz terapia behawioralna, praktykowana w czasie, faktycznie sprawi, że pozbędzie się tego zaburzenia. Techniki behawioralne w kontekście agorafobii oznaczają wystawienie na rzeczywiste sytuacje.

Techniki behawioralne w leczeniu agorafobii

Po pierwsze, pacjent i jego terapeuta powinni wymyślić hierarchię sytuacji powodujących lęk. Zaczynając od tej, który wywołuje najmniejszy lęk i kończąc na najgorszym. Następnie oceniają je za pomocą Skali Subiektywnych Jednostek Cierpienia (SUDS), która obejmuje skalę od 0 do 10.

Niektóre sytuacje będą obejmowały zachowania związane z bezpieczeństwem, ale te powinny być stopniowo wyłączane.

Ostatecznym celem jest umożliwienie pacjentowi radzenia sobie z sytuacjami na jego liście. Innymi słowy, zmierzy się z nimi jak każda inna osoba, która nie cierpi na zaburzenia.

Aby cały proces przebiegał prawidłowo pacjent powinien nauczyć się technik relaksacyjnych. Niektóre opcje to relaksacyjne oddychanie lub technika relaksacyjna Jacobsona. Ułatwi to pacjentowi przejście terapii.

Daną sytuację skreśla się z listy, gdy pacjent zauważa, że ​​jego lęk znacznie się zmniejsza i może poradzić sobie sam. Dopiero wtedy może przejść do następnej sytuacji, nigdy wcześniej. W przeciwnym razie może wywoływać wrażliwość na sytuację zamiast zaznajomienia się z nią. Oczywiście, nie o to nam chodzi.

Pomyślne leczenie

Jeśli cały proces zakończy się powodzeniem, pacjentowi uda się przezwyciężyć daną sytuację. Jego lęk spadnie do normalnego poziomu. W istocie nauczy się myśleć, że nie było tak strasznie, jak sobie wyobrażał.

W szerokim rozumieniu jest to ogólne leczenie agorafobii. W zależności od przypadku możemy również użyć innych strategii. Na przykład takie rzeczy jak trening umiejętności społecznych, radzenie sobie z depresją (jeśli taka istnieje), pozbycie się drugorzędnych korzyści. Ponadto psychologowie mogą zalecić wraz z psychoterapią przyjmowanie leków. Może to okazać się pomocne dla pacjentów, którzy cierpią już od dłuższego czasu.

Bibliografia

Ortiz-Tallo, M. (2004) Trastornos psicológicos. Edición Aljibe.

Moreno, P. (2007) Tratamiento psicológico del trastorno de pánico y agorafobia. Manual para terapeutas. Nuevas psicoterapias. Desclée.

Barlow, D.H (1988). Anxiety and its disorders: The nature and treatment of anxiety and panic. Nueva York: Guilford Press