Napady padaczkowe to przejściowe, napadowe zmiany, które pojawiają się nieoczekiwanie i nagle, spowodowane nieprawidłową aktywnością neuronów. Można je podzielić na padaczkowe i rzekomopadaczkowe. Napady psychogenne są rodzajem rzekomopadaczkowym spowodowanym czynnikami psychologicznymi. W medycynie są one znane jako psychogenne napady rzekomopadaczkowe (PNES).
Częstość występowania tych napadów waha się od 17 do 60 procent. Mogą współistnieć z napadami padaczkowymi. Badanie wykazało, że częstość występowania napadów psychogennych waha się od 3,6 do 10,8 procent u pacjentów z padaczką. Z kolei napady padaczkowe mają częstość występowania od 12 do 36 procent u osób z napadami psychogennymi.
Napady psychogenne rzekomopadaczkowe
Napady psychogenne to zestaw nagłych i natychmiastowych zmian w zachowaniu, poznaniu i percepcji sensorycznej. Symulują napady padaczkowe, ale bez nieprawidłowego wyładowania neuronów. Są skorelowane z mechanizmem psychologicznym, a nie biologicznym. Z tego powodu uznaje się je za psychogenne.
Termin “psychogenny” umożliwia odróżnienie tego typu napadów od tych, które nie są napadowe i są generowane przez przemijające napady niedokrwienne, migreny czy omdlenia. W tych przypadkach przyczyna napadu ma podłoże neurologiczne, które wyjaśnia pojawienie się napad niepadaczkowy.
Główne objawy PNES to:
- Ruchy głową z boku na bok.
- Wzrost i spadek świadomości.
- Asynchroniczne ruchy kończyn.
- Zamknięte oczy.
- Postawy dystoniczne.
- Wypychowe ruchy miednicy.
Kryzysy psychogenne wiążą się z różnymi zaburzeniami psychicznymi. Te najczęściej spotykane to (Giagante i in., 2007):
- Problemy afektywne. U pacjentów z PNES stwierdzono współwystępowanie depresji i dystymii (od 40 do 80 procent badanych pacjentów).
- Zaburzenia lękowe. Zespół stresu pourazowego stwierdzono u 35 do 49 procent pacjentów z PNES.
- Zaburzenia dysocjacyjne. Objawy dysocjacyjne występują niezwykle często u pacjentów z PNES (90 proc.).
- Zaburzenia somatyczne. Objawy tych zaburzeń łączą się z objawami dysocjacyjnymi i konwersyjnymi niepadaczkowych napadów psychogennych.
- Zmiany osobowości. Najczęstsze zaburzenia to zaburzenie osobowości typu borderline (BPD), zaburzenia zależne, histrioniczne i unikania.
Przyczyny i związane z nimi czynniki
Etiologia PNES jest niezwykle zróżnicowana. Uważa się jednak, że pojawiają się one jako nieprzystosowany mechanizm radzenia sobie w obliczu stresu lub lęku. Wydaje się, że konflikt psychiczny wynikający z nieznośnej sytuacji egzystencjalnej przekłada się na objawy fizyczne (napady), które utrzymują stresory poza świadomością (Alsaadi i Marquez, 2005).
Czynniki, które były najbardziej związane z psychogennymi napadami rzekomopadaczkowymi, to przemoc seksualna i fizyczna, trauma, nieprawidłowości neurologiczne, dysfunkcja rodziny, stresujące wydarzenia życiowe, słabe umiejętności interpersonalne, zaburzenia osobowości i unikanie radzenia sobie. Nadużycia i zaniedbania uważa się za czynniki predysponujące, które zwiększają podatność na rozwój tych napadów.
Niektóre czynniki przyspieszające, które łączą się z PNES, obejmują między innymi gwałt, śmierć lub rozłąkę z ukochaną osobą, utratę pracy, wypadki, zabiegi chirurgiczne i klęski żywiołowe.
Co więcej, zidentyfikowano również kilka utrwalających się czynników, takich jak gniew, lęk, depresja i nadużycia. Czynniki te uniemożliwiają pacjentowi odzyskanie kontroli nad sytuacją, pogłębiając tym samym napady padaczkowe.
Leczenie psychogennych napadów niepadaczkowych
Podejście terapeutyczne i leczenie będą zależeć od osoby i jej czynników przyspieszających, wyzwalających i utrwalających.
Istnieje wiele różnych interwencji, które można zastosować. Są to na przykład terapia behawioralna, hipnoza, psychoedukacja i terapia rodzinna (Bodde i in., 2009).
Terapia poznawczo-behawioralna jest doskonałą opcją leczenia. Badania wykazały, że jest bardziej skuteczna niż standardowa opieka medyczna w zmniejszaniu częstości napadów u osób z psychogennymi napadami niepadaczkowymi.
Istnieją również inne strategie, które można wdrożyć w planie interwencji PNES. Może to być na przykład zmiana stylu życia, terapia lekami przeciwdepresyjnymi i interpersonalna terapia psychodynamiczna.
Strategie te mają na celu nie tylko zmniejszenie napadów, ale także poprawę współistniejących chorób psychicznych, z którymi są one związane. Pomagają również pacjentom odzyskać funkcjonalność w codziennym życiu i poprawić jakość życia.
Podsumowując, psychogenne napady rzekomopadaczkowe obejmują napadowe zmiany w zachowaniu, świadomości i ruchach ciała. Przypominają napady padaczkowe, ale nie są wspierane przez zmiany elektrofizjologiczne w mózgu.
Ich diagnoza i leczenie to nie lada wyzwanie. To dlatego, że ich dokładnej przyczyny jeszcze nie ustalono. Co więcej, do tego zaburzenia może dojść wiele różnych problemów psychiatrycznych i psychologicznych.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Alsaadi, T. M., & Marquez, A. V. (2005). Psychogenic nonepileptic seizures. American family physician, 72(5), 849-856.
- Bodde, N. M., Brooks, J. L., Baker, G. A., Boon, P. A., Hendriksen, J. G., & Aldenkamp, A. P. (2009). Psychogenic non-epileptic seizures—diagnostic issues: a critical review. Clinical neurology and neurosurgery, 111(1), 1-9.
- Asadi-Pooya, A. A. (2017). Psychogenic nonepileptic seizures: a concise review. Neurological Sciences, 38(6), 935–940. doi:10.1007/s10072-017-2887-8.
- Jafari, A., Tavirani, M. R., Hamrah, M. P., Karvigh, S. A., & Fakhar, H. B. Z. (2020). Psychogenic non-epileptic seizures; a narrative review. Archives of Academic Emergency Medicine, 8(1).
- Kuyk, J., Leijten, F., Meinardi, H., Spinhoven, P. H., & Van Dyck, R. (1997). The diagnosis of psychogenic non-epileptic seizures: a review. Seizure, 6(4), 243-253.
- Giagante, B., D’Alessio, L., Silva, W., & Kochen, S. (2007). Crisis no epilépticas psicógenas. Revista Colombiana de Psiquiatría, 36, 187-207.
- Perea, E., Torres, M. y Suárez, M. (2012). Crisis psicógena, una patología psiquiátrica de enlace. A propósito de un caso. Revista Colombiana de Psiquiatría, 41(3), 680-689.