Cesare Lombroso to niezwykle ważna postać w historii kryminologii. Jego teoria dotycząca klasyfikacji przestępców była przez długi czas głównym narzędziem wykorzystywanym do opisywania profili ludzi popełniających przestępstwa. Niektóre z pomysłów Lombroso są nadal brane pod uwagę i pozostają przedmiotem dyskusji.
Uważany przez niektórych za ojca kryminologii, Cesare Lombroso był lekarzem i antropologiem. Jego książka „Criminal Man, Wed the Classification of Cesare Lombroso” jest uważana za pierwszą systematyczną listę profili przestępców. Obok Enrico Ferri i Raffaele Garofalo był głównym orędownikiem pozytywistycznej kryminologii.
„Istnieją pewne wskazówki na miejscu zbrodni, które ze swej natury nie nadają się do zebrania lub zbadania. Jak zbierać miłość, wściekłość, nienawiść, strach…? To są rzeczy, których mamy szukać ”.
-James Reese-
Teoria ewolucji Darwina wywarła silny wpływ na pracę Lombroso. Stwierdził on nawet, że przestępcy są „brakującym ogniwem” między naczelnymi a współczesnym człowiekiem.
Jego teoria na temat przestępców i tego, jak ich klasyfikować, jest nadal najbardziej znanym z jego osiągnięć. Cesare Lombroso twierdził, że istnieją „urodzeni przestępcy”, „przestępcy obłąkani”, oraz „przestępcy” (przestępcy „okazjonalni”), którzy dzielą się na „pseudo-przestępców”, „przestępców nawykowych” i „przestępców afektywnych”.
Cesare Lombroso i jego klasyfikacja przestępców
Urodzeni przestępcy
Lombroso uważał, że można stwierdzić, czy ktoś jest przestępcą, patrząc na jego cechy fizyczne. Dla niego przestępcy byli psychicznie i fizycznie „inni” w sposób widoczny gołym okiem.
Jego fizyczna klasyfikacja urodzonych przestępców obejmowała małą czaszkę, duży oczodół, zapadnięte czoło, guzek w dolnej części tyłu głowy itp. Z psychologicznego punktu widzenia uważał ich za niewrażliwych, impulsywnych i niemających poczucia winy.
Moralni imbecyle
Teoria Cesare Lombroso głosi, że w placówce psychiatrycznej rzadko można spotkać „moralnego imbecyla” (pojęcie wprowadzone w 1876 roku). Bardziej prawdopodobne jest, że przebywają oni w więzieniu lub burdelu. Są nieprzyjaźni, próżni i samolubni.
Podobnie jak urodzeni przestępcy, mają również wydatną szczękę. Ich twarze są również asymetryczne. Ale bardziej niż po wyglądzie, łatwiej można ich rozpoznać po zachowaniu. Wydają się szaleni, nawet od wczesnego dzieciństwa.
Przestępcy z epilepsją
Lombroso postrzegał epilepsję jako oznakę przestępczości. Według niego przestępcy „epileptyczni” są leniwi, kochający zwierzęta, destrukcyjni i próżni. Twierdził też, że mają skłonności samobójcze i razem z moralnymi imbecylami są jedynymi przestępcami, którzy próbowali popełniać zbrodnie, współpracując z innymi ludźmi.
Przestępcy z pasją
Przestępcy z pasją działają pod wpływem impulsu i szlachetnych pomysłów. Zbrodnia z namiętności motywowana nieszlachetnym impulsem byłaby bowiem zwykłą zbrodnią. Według Lombroso tego rodzaju przestępcy nie mają żadnych wybitnych cech fizycznych, chociaż w większości są w wieku od 20 do 30 lat.
Uważał ich również za niezwykle przywiązanych i z tendencją do odczuwania skrajnego poczucia winy po popełnieniu przestępstwa. Wielu przestępców z pasją próbuje popełnić samobójstwo. Cesare Lombroso uważał, że istnieją trzy potencjalne motywy ich zbrodni: żal, polityka i uśmiercenie dziecka.
Przestępcy okazjonalni
Wreszcie Lombroso uważał, że przestępcy okazjonalni dzielą się na trzy kategorie: pseudo-przestępców, „kriminaloidów” i zawodowych przestępców.
Pseudo-przestępcy popełniają trzy rodzaje przestępstw: mimowolne, nieperwersyjne (prawie zawsze motywowane koniecznością) oraz w samoobronie. Kriminaloidzi popełniają przestępstwa zależne od okoliczności. Natomiast zawodowi przestępcy jednocześnie zachowują się zgodnie z prawem i popełniają przestępstwa.
Teoria klasyfikacji kryminalnej Cesare Lombroso była przez długi czas standardem. Niektóre poważne związane z nią problemy stały się jasne dopiero po zastosowaniu metod naukowych na podstawie jego teorii. Niekiedy prowadziło to jednak do uprzedzeń i idei „wykorzenienia” przestępców. Nie zmienia to faktu, że Cesare Lombroso jest ojcem kryminologii.