Wstręt: w jaki sposób przetwarza go mózg?

Wiele mówi się o tym, w jaki sposób ludzki mózg przetwarza szczęście, smutek i strach. Ale jak mózg przetwarza wstręt? Ta podstawowa emocja jest często zapominana, ale to właśnie ona pomogła ludziom przetrwać tak wiele wieków. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na ten temat!

Przetwarzanie wstrętu to jedna z podstawowych funkcji człowieka, która przez kilka setek lat pomagała przetrwać naszemu gatunkowi. I chociaż kwestia ta została w pewnym stopniu zapomniana przez psychologię, to posiadamy wystarczająco dużo informacji na temat tego, w jaki sposób robi to mózg.

Wstręt można zdefiniować jako silne uczucie niesmaku żywione wobec niektórych przedmiotów lub substancji. Sprawia, że chcesz je usunąć, zdystansować się od nich lub po prostu je odrzucić.

Ta emocja jest uniwersalna i rozpoznawana jako jedna z sześciu podstawowych we wszystkich kulturach, nawet w tych z ograniczeniami sensorycznymi. Wiąże się również z określonymi wyrazami twarzy. Może pojawić się na przykład unoszenie górnej wargi, marszczenie czoła oraz opuszczanie kącików ust.

Poza tym zazwyczaj pojawia się razem ze spadkiem napięcia, spadkiem reakcji skórno-galwanicznej, mdłościami, spadkiem tętna, uczuciem odrazy, dystansowaniem się od obiektu, zmianami w oddychaniu oraz charakterystycznymi wokalizacjami, takimi jak “fuj!”.

Natura wstrętu

Musisz pamiętać, że doświadczenia dyktują model, który przyjmuje ludzki mózg, zarówno jako cały gatunek, jak i indywidualnie. Chociaż możesz nie mieć o tym pojęcia, to ludzie posiadali swego rodzaju behawioralny układ ochronny zanim rozwinęli jego wyrafinowaną wersję, której używamy w dzisiejszych czasach.

Wspomniany podstawowy system działał jako bariera, która chroniła ludzi przed kontaktem z pasożytami i innymi potencjalnymi niebezpieczeństwami.

Zalety wynikające z przetwarzania wstrętu koncentrują się głównie wokół kwestii unikania chorób. Dlatego też chociaż oczywiście istnieją różnice kulturowe związane z tym, co obrzydza ludzi, to ta emocja jest wywoływana głównie przez:

• Wydzieliny i określone części ciała: odchody, ślina, krew, rany, wymioty, brudne stopy, itp.
• Zgniłe jedzenie.
• Małe stworzenia, takie jak insekty, robaki i pająki.
• Określone cechy charakterystyczne nieznanych osób lub takich, które odbiegają od normy.
• Pogwałcenia niektórych norm społecznych i moralnych.

Chociaż ta emocja jest wrodzona, to musisz pamiętać, że ludzie nabywają niektóre aspekty tego, co wzbudza w nich wstręt. Właśnie tutaj uwidaczniają się różnice kulturowe i rozwojowe. Na przykład wydaje się, że dzieci, które nie skończyły jeszcze drugiego roku życia, nie wiedzą czym jest wstręt.

Można wyjaśnić to tym, że takie dzieci nadal znajdują się pod opieką rodziców. Głównie dlatego, że przedstawiciele gatunku ludzkiego w pierwszych latach swojego życia są dość niedojrzałe i bezbronne. Z czasem niemowlęta rozwijają tą emocję obserwując zachowania swoich rodziców.

Mózg i sposób w jaki przetwarza wstręt

Aby dowiedzieć się w jaki sposób mózg przetwarza wstręt, musisz poznać jego dwa regiony: wyspę oraz układ limbiczny (ciało migdałowate oraz hipokamp).

Wyspa otrzymuje informacje ze dróg sensorycznych i przekazuje je lub bodźce do innych struktur, takich jak układ limbiczny, ciało prążkowane brzuszne i kora okołooczodołowa. Ten region zdaje się odpowiadać za doświadczanie wstrętu, jak również za rozpoznawanie ekspresji wstrętu u innych osób.

Na przykład wyspa u osób cierpiących na chorobę Huntingtona nie działa we właściwy sposób, dlatego też mają problem z doświadczaniem tej emocji. Poza tym stymulacji wyspy prowadzi do wystąpienia mdłości.

Układ limbiczny, a zwłaszcza ciało migdałowate, wiąże się z przetwarzaniem negatywnym emocji, takich jak lęk, wstręt i uczenie się. Niedawno grupa złożona z członków Uniwersytetu w Granadzie i Autonomicznego Uniwersytetu w Kalifornii Dolnej, odkryła jeden z regionów migdałków, który wywołuje odrzucenie nieprzyjemnych smaków.

Przetwarzanie wstrętu

Do tej pory badania naukowe sugerowały, że wstręt stanowi część określonych obszarów mózgu. Ukazywały te obszary, które miały za niego odpowiadać. Jednak obecnie, dzięki takim nowym technologiom jak funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, możemy wyraźnie zobaczyć jak dynamicznie mózg przetwarza wstręt.

Około rok temu grupa badaczy z Kalifornii przeprowadziła badanie na grupie 30 osób. Przedstawili im sześciominutowy film, który ukazywał ujęcia wielu smacznych potraw. Następnie pokazano im kolejny film, w którym znajdowały się ujęcia jedzenia położonego obok innych nieprzyjemnych rzeczy, takich jak karaluchy, ludzie jedzący robaki, itp.

Wyniki ujawniły, że mózg przetwarza tą emocję nawet 40 sekund po zakończeniu przyglądania się nieprzyjemnym obrazom. Poza tym zdjęcia mózgu wykazały, że na widok obrzydliwej sceny lub przedmiotu aktywuje się nie tylko jedna część mózgu, ale prawie jego cała połowa.

Jeżeli chodzi o samo przetwarzanie wstrętu, naukowcy twierdzą, że można podzielić je na trzy etapy:

• Pojawia się bodziec, a mózg zaczyna aktywować mechanizmy obronne ciała, nawet gdy nie jesteśmy tego świadomi.
• Druga faza to ta, w której pojawia się świadomość odczuwanych emocji, gdy mózg oceni bodziec jako świadomie negatywny.
• W końcu pojawia się trzecia faza, asymilacja, w której dana osoba doświadcza wstrętu i zapisuje go w swojej pamięci, aby móc odnosić się do niego w przyszłości. Ta faza może trwać około 26 sekund.

Zaburzenia związane ze wstrętem

Może się okazać, że wstręt wzbudzają w Tobie bodźce, które wcześniej Ci nie przeszkadzały. Nic dziwnego, że istnieje kilka zaburzeń psychopatologicznych, które są związane ze wstrętem.

Istnieje kilku przykładów zaburzeń lękowych, takich jak zaburzenia afektywne-dwubiegunowe lub obsesyjno-kompulsywne, w których pojawia się nadmierne przejmowanie się rozprzestrzenianiem się zarazków i brudu.

Wstręt odgrywa kluczową rolę w niektórych fobiach, takich jak hemofobia lub fobia społeczna. W przypadku tej drugiej wydaje się, że niektóre osoby odczuwają awersję lub obrzydzenie związane z wchodzeniem w interakcje z ludźmi. Warto podkreślić, że nadal prowadzi się badania nad rolą, jaką wstręt odgrywa w zaburzeniach odżywiania.