Chociaż technologia ogranicza w ostatnich latach nasze rozmowy bezpośrednie, twarzą w twarz, to jednak nadal niezwykle ważną kwestią jest, aby ustanowić dobry środek porozumiewania się.
Wynika to z tego, że język gestów jest doskonałym, cichym medium komunikacyjnym. W rzeczywistości mówi więcej między wierszami i uzupełnia to, co przekazujesz za pomocą słów rozmawiając twarzą w twarz.
Komunikacja niewerbalna ma decydujące znaczenie przy przekazywaniu naszej wiadomości. Ale jaki jest najbardziej odpowiedni dystans do ustanowienia skutecznej komunikacji? Tego dowiesz się już za moment.
Język oparty o gestykulację jest formą wyciszonej komunikacji i uzupełnia wypowiadane słowa. W naszym dzisiejszym artykule psycholog Marcelo R. Ceberio omawia te zagadnienia i ich związek z różnymi rodzajami odległości podczas komunikacji twarzą w twarz. Zapraszamy do lektury!
Rozmowa twarzą w twarz – wszechświat pełen gestów
Wszechświat gestów i mimiki jest częścią szerokiego pojęcia komunikacji niewerbalnej. Oznacza to, że gestykulacja jest podstawą tego typu języka. Najczęstszym terminem definiującym to zjawisko jest „mowa ciała”. Wynika to z faktu, że ludzie używają jej do komunikowania się z dowolnym człowiekiem w pobliżu.
Gesty są ekspresyjnym sposobem podkreślenia treści psychicznych. Oznacza to, że gesty to ruchy mięśni mające na celu rozładowanie emocji lub ich zademonstrowanie. Rozmówcy rozumieją je, niezależnie od tego, czy są one dobrowolne i wykonywane z zamiarem, czy też bezwiednie jako produkty o zupełnie podświadomej dynamice.
Gest ma na ogół pewną złożoność, która wymyka się możliwości dokładnego pomiaru. Synergia prawie niedostrzegalnych mikroruchów i świadomego upowszechnienia jest taka, że niezwykle trudno jest kompleksowo i całkowicie postrzegać wszechświat gestów.
Typowe gesty używane podczas rozmowy twarzą w twarz
Gesty w kontaktach międzyludzkich to ruchy symboliczne, które wyrażają i demonstrują komunikat do rozszyfrowania przez drugą stronę. Oznacza to, że są one celem interpretacji. Każdy rozmówca może odkodować gesty partnera komunikacji zgodnie ze swoimi przekonaniami.
Ponadto mogą mieć one inne znaczenie zgodnie z wartościami wyznawanymi przez rozmówców, osobistym znaczeniem, wiedzą o sobie nawzajem oraz kontekstem, w którym zachodzi ich interakcja.
Jednak gesty twarzy, tułowia i kończyn, wykorzystanie przestrzeni, a także sposoby, na które porusza się Twoje ciało, czynią język niewerbalny spontanicznie wykorzystywanym medium do przekazywania wiadomości. Jest to zmarginalizowany zasób, przeniesiony na dalszy plan w obliczu języka werbalnego.
W rzeczywistości wiele pokoleń słuchaczy nie tylko słucha, ale także obserwuje swojego rozmówcę podczas słuchania. Chcą widzieć tę drugą osobę podczas rozmowy. Jednak rzadko zdają sobie z tego sprawę. Oznacza to, że ludzie nie są świadomi tego, że muszą komunikować się twarzą w twarz.
Dzieje się tak, ponieważ chcą zrozumieć przesłanie we wszystkich jego wymiarach. Zazwyczaj, gdy ludzie się komunikują ze sobą, mówią „tak, słyszę Cię” zamiast „tak, widzę Cię”.
Odległość między rozmówcami
Gesty, wyrażenia i ton mowy, a także szybkość, rytm i zmiany głośności – mniej lub bardziej wyraźnymi – rozwijają się w ograniczonej przestrzeni między prowadzącymi rozmowę. Taka przestrzeń to optymalna odległość do nawiązania komunikacji między dwiema lub więcej osobami.
Rodzaje odległości w trakcie rozmowy
Hall (1966) wyróżnia dodatkowo też zarządzanie przestrzenią. A także odpowiednie odmiany ruchu w stosunku do takiej bliskości lub odległości relacyjnej. Klasyfikuje całość na podstawie czterech typów odległości w trakcie rozmowy:
- Dystans intymny. Oznacza to także dystans emocjonalny. To odległość ludzi tworzących jakąś formę relacji uczuciowej. Przykładem tego jest na przykład ojciec, który gładzi włosy syna. Ten rodzaj odległości jest także obecny w relacji dziecko – matka. Jest to podejście, które pozwala rozmówcom na mocne, trwałe połączenie. Do pewnego stopnia dochodzi do tutaj przełamania granic przestrzeni osobistej. Takie przekroczenie granic tej przestrzeni zachęca obie osoby do wyrażania siebie w sposób emocjonalny, na przykład poprzez przytulanie lub pieszczenie ciała innej osoby.
- Dystans osobisty. Jest to odległość pełna bliskości, ale taka, w której rozmówcy respektują jednocześnie swoje osobiste granice. Nie są one przekraczane. Co więcej, są jasno określone. Jest to zatem odległość relacji interpersonalnych, milcząco uzgodniona między przyjaciółmi, rodziną i współpracownikami. To także dystans dzielące dwie osoby, które mają wspólny cel lub interes.
- Dystans społeczny. W tego rodzaju odległości nie ma żadnej formy kontaktu fizycznego. Wygląda na to, że dominuje jedyny rodzaj relacji. To nie jest w pełni bezosobowy związek, ale istnieje w nim pewna przestrzeń ochronna, a także zabezpieczenie przez ewentualnym naruszeniem granic przestrzeni osobistej lub innej formy ingerencji ze strony rozmówcy.Ponadto jest to optymalna odległość w sytuacjach negocjacji i umów sprzedaży. Ogólnie rzecz biorąc, istnieją na przykład biurka, witryny sklepowe, stoły i inne tego typu przedmioty, które narzucają właściwą odległość między rozmówcami. Tak więc w tradycyjnych konsultacjach psychiatrycznych klasyczna odległość terapeutyczna zachodzi za pośrednictwem biurka lub białego kitla.
- Odległość publiczna. Jest to odległość typowa dla formalnych interakcji. Brak w niej intymności i spersonalizowanego połączenia. Ponadto nie ma żadnego bezpośredniego związku między rozmówcami. Na przykład będzie to typowy dystans dzielący wykładowce lub profesora od studenta.
Znaczenie odległości nie tylko podczas rozmowy twarzą w twarz
W ostatnich trzech typach odległości powyżej odległość między rozmówcami wynosi przeciętnie od 50 do 80 centymetrów. Jest to nie więcej niż szerokość standardowych drzwi lub niektórych korytarzy.
Architektura wyraża zatem styl życia i interakcje człowieka w określony sposób. Projekt domu ma wiele wspólnego ze szczególnymi wymaganiami życia rodziny. To samo dotyczy bezosobowych projektów w budownictwie. Ogólnie rzecz biorąc, drzwi wewnętrzne są węższe niż drzwi zewnętrzne.
Nowoczesne drzwi wewnętrzne, podobnie jak korytarze, mają szerokość około 60 cm, a zewnętrzne 80 lub 90 cm. Warto dostrzec w tym momencie, że typowe rozwiązania z pierwszej połowy XX wieku cechują się szerszymi drzwiami wewnętrznymi niż obecne stosowanymi drzwiami zewnętrznymi typu francuskiego.
Pomimo życia w bezosobowych związkach, zmniejszyły się także odległości osobiste, społeczne i publiczne. Ale w pierwszych dekadach ubiegłego wieku wprowadzono formalny limit odległości, mimo że istniały w społeczeństwie wtedy bliższe interakcje i większa wiedza na temat sąsiadów, przyjaciół i rodziny.
Na przykład kontakt fizyczny był niedopuszczalny, a ludzie oczekiwali formalnego traktowania. Podobnie jak w przypadku drzwi, relacyjna odległość była wówczas znacznie większa niż obecnie.
Odległość uzależniona od konkretnej kultury
Odległość ta zależy od kontekstu społeczno-kulturowego. Każda kultura narzuca swój własny rodzaj przestrzeni między rozmówcami. Niektóre konteksty mają bliższy dystans społeczny, równoważny intymnej odległości dla innych kultur.
Takie różnice prowadzą często do pewnych nieporozumień między osobami należącymi do kontekstów antagonistycznych na poziomie relacyjnym. Tym bardziej, gdy kontakt fizyczny jest jedynym sposobem na podkreślenie czegoś słownego.
Rozmowa twarzą w twarz – przykład relacyjnego dystansu i kontekstu społeczno-kulturowego
Opisany poniżej przykład przedstawiony po raz pierwszy przez Paula Watzlawicka z 1976 roku pokazuje takie właśnie różnice.
Chodzi tutaj o wyniki badań przeprowadzonych przez szereg naukowców, którzy badali pewne specyficzne zjawisko występujące na lotnisku w Rio de Janeiro. Lotnisko to miało taras z niską balustradą i wiele osób z niego spadło w latach poprzedzających wspomniane badania. Co ciekawe, wypadki te miały miejsce tylko wśród cudzoziemców, głównie Europejczyków.
Ten taras był ogólnie rzecz biorąc miejscem spotkań i przyjęć. Analizując to zagadnienie bliżej naukowcy odkryli, że kiedy Brazylijczycy rozmawiali z Europejczykami, ci ostatni mieli tendencję do zwiększania odległości od swojego rozmówcy.
Działo się tak, ponieważ starali się powrócić odpowiedniej przestrzeni dla danej interakcji wynikającej z ich kultury. Jak na ironię, brazylijska przestrzeń osobista jest stosunkowo niewielka, być może równoważna odległości intymnej dla ludzi z Europy.
Kiedy więc Europejczycy zaczęli cofać się, by zwiększyć dystans, Brazylijczycy reagowali zbliżając się do nich w poszukiwaniu własnego dystansu społecznego. W rezultacie wielu Europejczyków spadło z tarasu na parter lotniska.
Oprócz odległości cechujących interakcje narzuconych przez czyjąś kulturę istnieje również specyficzny dystans osobisty. Każda osoba stara się go przestrzegać podczas nawiązywania i utrzymywania komunikacji z innymi ludźmi.
Na przykład standardowa odległość wynosząca ok 80 centymetrów pozwala swobodnie spojrzeć na twarz rozmówcy. Ponadto można wtedy obserwować całość swoich ciał i gestów poprzez własne widzenie peryferyjne.
Kilka słów tytułem podsumowania naszych dzisiejszych rozważań
Musimy tutaj wyraźnie pokreślić, że mowa ciała jest trudna do opanowania. Oznacza to, że ludzie mają świadomość konieczności panowania nad tym, co chcą wyrazić za pomocą języka werbalnego, ale jest to wręcz niemożliwe do kontrolowania poprzez gestykulację.
Dlatego też musisz być świadomy swojej meta-komunikacji i preferowanego dystansu. Zwłaszcza, gdy istnieją wątpliwości co do znaczenia, jakie nadajesz gestom innych osób. Pomoże Ci to stać się lepszym rozmówcą.