Przepaść cyfrowa – czym jest i jak ją przekroczyć?

Od końca XX wieku do początku XXI wieku byliśmy świadkami niezrównanego postępu technologicznego. Czy jednak wszyscy do tego doszliśmy? Odpowiadając na to pytanie, dochodzimy do koncepcji, jaką jest „przepaść cyfrowa”.

Kofi Annan, były sekretarz generalny ONZ powiedział: „Technologie informacyjne i komunikacyjne nie są magiczną formułą, ale mogą poprawić życie wszystkich mieszkańców planety”.

Przepaść cyfrowa odnosi się do podziału między osobami korzystającymi z technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) a tymi, które ich nie używają. Niektórzy, bo nie mogą, inni, bo nie wiedzą jak. W tym artykule przeanalizujemy tę koncepcję bardziej szczegółowo, a także związane z nią problemy i możliwe sposoby ich rozwiązania.

Czym jest przepaść cyfrowa?

Innowacje technologiczne nie są regularnie rozpowszechniane przez system. Innymi słowy, nie wszystkie firmy lub osoby stają się ich użytkownikami, a jeszcze mnie użytkownikami zaawansowani.

Ponadto różnice kulturowe i ekonomiczne oznaczają, że w krajach słabo rozwiniętych tylko 10% populacji ma dostęp do Internetu, podczas gdy w krajach uprzemysłowionych odsetek ten wynosi 58%.

Te dane statystyczne pokazują, że większość populacji znajduje się na pustyni wiedzy w tym procesie, który ma otworzyć drzwi do większego rozwoju i wygody we wszystkich aspektach naszego codziennego życia. Dziś bowiem to właśnie technologię można uznać za kluczowe narzędzie rozwoju i postępu w naszym życiu.

Wspomniane nierówności występują zwłaszcza w dwóch dziedzinach:

• Dostęp do sprzętu. Jest to tak zwana pierwsza przepaść cyfrowa.
• Brak wiedzy na temat sprzętu, który znajduje się w naszym zasięgu. I to stanowi drugą przepaść cyfrową.

Pierwsza i druga przepaść cyfrowa

Kluczową sprawą jest zrozumienie, że najtrudniejszą barierą nie jest sam dostęp, ale korzystanie z dostępu. Wynika to z faktu, że innowacje technologiczne zależą od tego, jak ktoś je wykorzystuje i od sposobu, w jaki wpływają na życie ludzi. Dlatego tak ważne jest, aby każda osoba mogła korzystać z innowacji w oparciu o swoje potrzeby i zainteresowania.

Sam dostęp do Internetu dziś już nie wystarcza. Często bowiem występują olbrzymie luki w wiedzy na temat „umiejętności cyfrowych”, które są dziś niezbędne do życia i pracy. Przede wszystkim widać to w społeczeństwach o rosnącym znaczeniu informacji i wiedzy.

W tym miejscu należy również podkreślić różnice między płciami w odniesieniu do umiejętności cyfrowych. Podczas gdy pierwsza przepaść cyfrowa zawiera wyraźny element pokoleniowy i edukacyjny, druga przepaść cyfrowa bardziej dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Dlatego rosną obawy związane z różnicami płciowymi w korzystaniu z komputerów i Internetu, a oprócz tego jest to trudny problem do rozwiązania.

Problemy przepaści cyfrowej

Z perspektywy społecznej, jeżeli znaczna część populacji nie ma dostępu do części technologii uznanych za kluczowe, mogą powstać nierówności ekonomiczne i społeczne, a inne, istniejące już wcześniej mogą się jeszcze wzmocnić.

Z drugiej strony widzimy, że nowe technologie stworzyły dwa bieguny, które mają wyraźny wpływ na rynek pracy. Osoby z łatwym dostępem do technologii oraz osoby z trudnym, drogim lub niemożliwym dostępem. Taka przepaść cyfrowa może wystąpić między krajami, ale także między ludźmi z tego samego kraju lub miasta.

W ten sposób kraje, które nie mogą skorzystać ze sprzedaży technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) tracą konkurencyjność. Ponadto w każdym kraju, różnica między tymi, którzy mają dostęp, a tymi, którzy nie mają, generuje jeszcze jeden problem.

Chodzi o nowy typ segmentacji na rynku pracy, na którym ci pierwsi mają pierwszeństwo wejścia i wyboru miejsca pracy.

Czy jest jakieś rozwiązanie?

Rzeczywiście, rosnący postęp technologii przyniósł nam wiele korzyści. Wśród nich można wyróżnić chociażby następujące:

• Nowe technologie dają możliwość szybkiej i łatwej komunikacji z dowolnym zakątkiem świata.
• Są idealnym narzędziem do treningu i samokształcenia.
• Technologie są niewyczerpanym źródłem rozrywki.

Z tego powodu państwo poprzez politykę publiczną musi działać na rzecz wyeliminowania przepaści cyfrowej oraz demokratyzacji dostępu i korzystania z ICT.

Zmniejszenie przepaści cyfrowej oznacza ogólnie zmniejszenie nierówności, umożliwiając większej liczbie osób naukę i znalezienie lepszej pracy.