Praca tymczasowa – czy wiesz, jak możesz się do niej dostosować?

Nasz świat bardzo się zmienił w ciągu ostatnich kilku dekad. W wielu aspektach życia transformacja jest szybsza niż nasza zdolność do jej przyswojenia. Jedną z najbardziej niepokojących zmian jest ta, którą znamy jako „ekonomia typu gig”. Jej dokładne znaczenie zaprezentujemy nieco niżej – na razie wystarczy stwierdzić, że jej podstawą jest praca tymczasowa.

Praca tymczasowa to w sporym uproszczeniu zupełnie nowy, zyskujący sobie od kilku lat na popularności sposób zatrudnienia. Jego główne cechy to powtarzające się zawieranie krótkoterminowych umów o pracę, najczęściej na potrzeby zrealizowania drobnych czynności i zadań.

Najwyraźniej taka sytuacja na rynku utrudnia znalezienie ludziom stabilnej i trwałej pracy. Oczywiście w takich warunkach trudno jest opracować indywidualny projekt na życie w ujęciu średnio- lub długoterminowym. A to dlatego, że wśród ludzi zatrudnionych na podobnych zasadach występuje spora doza niepewności związanej z pracą.

Dla niektórych osób jest to jedna z największych przyczyn wywołujących poczucie niepewności przyszłego zatrudnienia. Szczerze mówiąc, mają oni pełne prawo, by tak sądzić. Z drugiej jednak strony inni ludzie uważają, że gospodarka oparta o model pracy tymczasowej jest nie do powstrzymania na dłuższą metę.

To oznacza, że większość pracodawców przerzuci się na tę właśnie formę zatrudniania pracowników w niedalekiej przyszłości. Jest to w zasadzie nieodwracalna już zmiana, która zmusza nas do zmiany swoich planów na temat ważnych dla Ciebie projektów w życiu. A najgorsze jest to, że tak naprawdę obie strony mają sporo racji pod względem wysuwanych przez siebie argumentów.

Rynek pracy i związane z nim wskaźniki ekonomiczne wciąż się rozwijają. Kiedy jest właściwie zarządzany, stanowi odpowiednią motywację do pracy i wysokiej wydajności. Jednak nieodpowiednie postępowanie może prowadzić do niepewności dotyczącej przyszłego zatrudnienia i utraty lub naruszania praw pracowników przez pracodawców.

Spróbujmy się nieco bliżej przyjrzeć tej ważkiej dla nas wszystkich kwestii.

Praca tymczasowa jako nowy model ekonomii rynku zatrudnienia

Praca tymczasowa zyskała sobie ostatnio tak ogromną popularność, że doczekała się ona specjalnego, dedykowanego sobie modelu ekonomicznego. Nosi on nazwę „ekonomii typu gig” (oryg. ”Gig Economy”).

Pod wieloma względami rozwiązanie takie idealne dla pracodawców. Przede wszystkim nie muszą oni zawracać sobie głowy wydatkami na ubezpieczenia społeczne swoich pracowników. Co więcej, ta nowa metoda zatrudnienia pozwala im bardzo szybko i sprawnie reagować na wszelkie zmiany dotyczące podaży i popytu, a nie na obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy.

Jednak dla pracowników wynikowy obraz sytuacji jest zupełnie inny. W niektórych przypadkach może to być idealna dla nich sytuacja, ponieważ zapewnia im ona o wiele większą niezależność. Dopóki otrzymują uczciwe wynagrodzenie za wykonywane przez siebie zadania i czynności, które wykonują, dopóty jest to dla nich korzystne rozwiązanie interes. W przeciwnym razie byłby to rzecz jasna sposób na obniżenie płacy i związanych z nią dochodów pracownika.

Na dzień dzisiejszy praca jest po prostu towarem. Siła robocza jest kupowana i sprzedawana na rynku tak, jak standardowe inne produkty. Specjaliści ukuli nawet zupełnie nowy termin opisujący to zjawisko, jest nim pojęcie „pracy modalnej”. Praca modalna pojawiła się wraz z nowoczesnymi technologiami i w ten sposób zaskoczyła wielu pracowników. Wiele osób wciąż debatuje na ten temat rozważając nieustannie wady i zalety, z jakimi wiąże się praca tymczasowa.

Prawa pracowników mogą stać się zagrożone

Większość osób, które zdecydowały się wypróbować model ekonomii typu gig, którego podstawą jest praca tymczasowa, zrobiło to tylko dla jednego celu. Po prostu uznały one, że lepiej jest mieć jakiś dochód niż być bezrobotnym i gołym jak święty turecki. Jednak coraz więcej szanowanych instytucji zaczyna ostrzegać ludzi przed ryzykiem związanym z tym nowym modelem zatrudnienia.

Międzynarodowa Organizacja Pracy (oryg. International Labor Organization – MOP / ILO) bardzo uważnie przygląda się temu nowemu modelowi pracy. Wskazuje ona, że głównym ryzykiem tego rozwiązania jest to, że prowadzi ono do stopniowej utraty praw pracowniczych wywalczonych wiele lat wcześniej przez poprzednie pokolenia pracowników.

Ale to jeszcze nie wszystko. Specjaliści z MOP stwierdzają także, że prędzej, czy później pracownicy prawdopodobnie poczują się przytłoczeni tą nową niepewnością. A to w efekcie może prowadzić później do powstania różnego rodzaju problemów zdrowotnych.

Głównym problemem jest jednak to, że gospodarka oparta o ekonomię typu gig stała się już doskonałym źródłem znajdowania pracowników. Gdyby nie istniała w ogóle, prawdopodobnie wskaźniki bezrobocia byłyby o wiele wyższe. A brak jakiejkolwiek pracy z kolei jest najgorszą formą niepewności w życiu każdej osoby w wieku produkcyjnym. Zatem całość wydaje się być paradoksem bez jednoznacznego rozwiązania.

Dostosowanie się do nowego modelu

Przy tych wszystkich postępach w nowych technologiach i dynamice finansowej z jakimi mamy do czynienia na całym świecie, jest doprawdy mało prawdopodobne, że wrócimy do tego modelu pracy, który ludzie stosowali jeszcze w niedalekiej przeszłości. Ale aby wygenerować nowe możliwości zatrudnienia, przedsiębiorcy potrzebują rynku. Tylko to pozwoli zapewnić ich pracownikom pewne poczucie bezpieczeństwo.

A skoro już poruszyliśmy ten temat, to warto zwrócić uwagę na to, że w wielu przypadkach firmy przestały działać w pewnej własnej niszy. Zamiast tego zaczęły opracowywać krótkoterminowe projekty, które oczywiście zaostrzyły poczucie niepewności wśród członków społeczności ludzi pracujących.

Nie oznacza to jednak, że postępy firm i przedsiębiorstw muszą opierać się na pogorszeniu warunków pracy pracowników. Biorąc pod uwagę najnowsze ścieżki postępu technologicznego, jest więcej niż jasne, że oba rodzaje pracodawców muszą przejść przez proces dostosowawczy do nich. Ponadto każdego rodzaju i wielkości firma będzie musiała zmodyfikować swoje własne zasady i politykę postępowania.

Co zatem możesz zrobić w takim przypadku, jeśli jesteś pracownikiem?

Tymczasem pracownicy powinni promować aktywną adaptację do nowego modelu, którego podstawą jest praca tymczasowa. W tym celu powinni przede wszystkim wziąć pod uwagę następujące aspekty:

• Im bardziej sporadyczna jest praca tymczasowa, tym wyższe musi być wynagrodzenie za nią. Jeśli pracownicy będą przestrzegać tego kryterium, pracodawcy prawdopodobnie będą musieli dostosować swoje plany i uwzględnić tę zmienną.
• Ustawienie minimalnej stawki za dane zadanie. Każdy pracownik musi obliczyć minimalną kwotę, za którą podejmie się wykonania danej pracy na jednostkę czasu. Musi jednocześnie wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności i zasoby wymagane przez tę konkretną pracę. Chodzi o to, aby nie akceptować żadnej oferty poniżej tej stawki.
• Samozarządzanie. Ci z nas, którzy pracują w tym modelu, powinni zaplanować swoje wydatki, w tym ubezpieczenie społeczne oraz potencjalne oszczędności w przypadku „okresów suszy”. W tym modelu dobre zarządzanie pieniędzmi ma fundamentalne znaczenie dla końcowego sukcesu.

Ważne jest zatem to, aby być nie tylko elastycznym i otwartym, ale także definiować pewne granice. Ledwo widzimy dopiero początek ekonomii typu gig. Ale już teraz jesteśmy pewni, że wraz z upływem czasu praca tymczasowa będzie błyskawicznie zyskiwać na popularności. W tym sensie wszyscy pracownicy muszą to zjawisko przeanalizować. A następnie znaleźć najzdrowszy sposób na dostosowanie się do tego nowego modelu i wykorzystanie całej jego dynamiki.