Eksperyment w parku szczurów był zarówno ciekawy, jak i odkrywczy. Jego wyniki mówią nam o istotnej zmiennej związanej ze spożywaniem narkotyków.
Eksperyment w parku szczurów jest jednym z najbardziej sugestywnych w dziedzinie uzależnień. Szczury są zwierzętami często wykorzystywanymi do „badań psychologicznych”. Wynika to z ogromnego podobieństwa genetycznego w stosunku do ludzi. 95% genomu myszy i człowieka jest takie samo.
Jednak wykorzystywanie szczurów do badań odbywa się zawsze w kontrolowanych warunkach. To znaczy w laboratoriach. Większość zwierząt poddawanych eksperymentom jest odizolowana w klatkach. Nie mają praktycznie żadnego kontaktu z otoczeniem. Jest to oczywiście nienaturalna sytuacja dla zwierząt tego gatunku.
“Nieodłączną postawą dla konsumpcjonizmu jest chęć pożarcia całego świata. Konsument jest niczym wieczne dziecko, które płacze żądając swojej butelki. Jest to oczywiste w zjawiskach patologicznych, takich jak alkoholizm i uzależnienie od narkotyków.
-Erich Fromm-
W latach 60. XX wieku szczury wykorzystywano do badań nad uzależnieniami. Wykorzystano również tak zwane „pudełka Skinnera”. Są one zaprojektowane przy użyciu urządzeń elektrycznych, które używają jedzenia jako nagrody lub wyładowań elektrycznych jako kary.
Ten schemat umożliwił badanie zachowań, przynajmniej z punktu widzenia psychologów behawioralnych. Eksperyment w parku szczurów był zerwaniem z tym paradygmatem. Przyjrzyjmy się tej historii.
Uzależnione szczury
Eksperyment behawiorystów w latach 60. polegał na wprowadzeniu do ciał szczurów poprzez interwencję chirurgiczną urządzeń dostarczających pożywienie. Następnie, jak zwykle, odizolowano je w pudełkach Skinnera, czyli w indywidualnych klatkach. Następnie nauczono je naciskać dźwignię wewnątrz klatki. Kiedy im się to udawało szczury dostawały dawkę pewnej substancji. Substancją tą były leki psychoaktywne.
W prawie wszystkich przypadkach stosowano heroinę, jeden z najbardziej uzależniających narkotyków, jakie istnieją. Za każdym razem, gdy szczury poruszały dźwignią natychmiast otrzymywały niewielką dawkę narkotyku. Naukowcy zauważyli, że niektóre z nich, w określonych okolicznościach lub momentach, wielokrotnie naciskały dźwignię, aż do spożycia dużych ilości narkotyku.
Niektóre szczury zapomniały nawet o jedzeniu lub piciu. Nie zapomniały jednak o dźwigni i heroinie. Dlatego wiele z nich zmarło podczas eksperymentu. Badacze doszli do wniosku, na zasadzie analogii, że gdyby ludzie mieli dostęp do takich narkotyków zachowaliby się tak samo jak szczury.
Wtedy pojawił się profesor Bruce Alexander z grupą naukowców z Uniwersytetu Simona Frasera w Kanadzie. To oni zaproponowali eksperyment w parku szczurów.
Niesamowity eksperyment ze szczurami
Profesor Bruce Alexander uważał, że izolacja szczurów nie pozwoliła na wyciągnięcie obiektywnych wniosków. Wszystkie użyte szczury były albinosami, potomkami szczurów norweskich. Jest to towarzyska, ciekawa i inteligentna odmiana szczura. Przebywanie w indywidualnej klatce nie jest jego naturalnym sposobem na życie. Dlatego narodził się pomysł przeprowadzenia eksperymentu w parku szczurów.
Alexander zastanawiał się, czy szczury na wolności również będą zachowywać się w taki sam sposób jak szczury w indywidualnych klatkach. Czy istnieje wrodzona skłonność do uzależnienia? Przy spożyciu narkotyków jedynym możliwym końcem jest zanurzenie się w nich aż do śmierci?
Aby odpowiedzieć na te pytania Alexander rozpoczął eksperyment w parku szczurów w 1977 roku. Jego zespół badawczy przeprowadził eksperyment na dwóch grupach zwierząt. Niektóre znajdowały się w klasycznych klatkach laboratoryjnych, odizolowane od innych. Natomiast dla drugiej grupy zbudowano bardzo dużą klatkę, 200 razy większą niż normalne klatki. Przestrzeń ta symulowała park z drzewami i przyrodą.
Interesujące wyniki
Ponieważ teren był tak podobny do parku eksperyment nazwano eksperymentem w parku szczurów. Aby go uzupełnić naukowcy sprowadzili też inne szczury ze świata zewnętrznego, aby weszły w interakcję ze szczurami żyjącymi w niewoli. Zarówno szczury w klatkach, jak i w parku miały nieograniczony dostęp do dawek morfiny.
Naukowcy dali szczurom możliwość wypicia dwóch płynów. Jeden z nich zawierał morfinę, a drugi nie. Zamaskowali gorzki smak morfiny słodkim roztworem. Po kilku dniach szczury w osobnych klatkach zaczęły wybierać płyn zawierający morfinę. Szczury w parku również zaczęły go pić, ale kilka dni później.
Szczury w osobnych klatkach spożywały 19 razy więcej morfiny niż szczury w parku. Wydawało się, że te gryzonie “na wolności” zdawały sobie sprawę z korzyści płynących z niespożywania tego narkotyku i dlatego robiły to niechętnie, nawet jeśli już wcześniej go spróbowały. Alexander i jego zespół wprowadzili różne warianty, doprowadzili do uzależnienia różne szczury z obu grup, ale wzór zachowania pozostał w zasadzie taki sam.
Eksperyment w parku szczurów wykazał, że izolacja społeczna była decydującym czynnikiem w dalszym spożywaniu narkotyków. Z kolei towarzystwo i swoboda ruchów w parku sprawiły, że znacznie zmniejszyła się chęć konsumpcji. Często uzależnione szczury starały się powrócić do normalnego stanu, nawet jeśli oznaczało to cierpienie z powodu syndromu odstawienia.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Alexander, Bruce K., Barry L. Beyerstein, Patricia F. Hadaway And Robert B. Coambs (1981). “Effect of Early and Later Colony Housing on Oral Ingestion of Morphine in Rats”. Pharmacology, Biochemistry & Behavior, Vol. 15. pp. 571-576, 1981.