Uzależnienie od substancji psychoaktywnych – tolerancja i abstynencja

Chyba każdy wie czym jest uzależnienie od substancji psychoaktywnych, tolerancja oraz abstynencja. Ale co dokładnie oznaczają te słowa?

Jak powszechnie wiadomo, uzależnienie od substancji psychoaktywnych oraz termin “nadużywanie substancji psychoaktywnych” nawiązuje do wszystkich substancji, które wpływają na stan umysłu i zachowanie osoby po wprowadzeniu do organizmu.

Do takich substancji należą zarówno legalne narkotyki, takie jak alkohol i papierosy, jak i substancje nielegalne, takie jak konopie, kokaina i LSD.

Aktualne dane dotyczące występowania nadużywania substancji psychoaktywnych są szokujące. 91% osób w wieku 15 lat i starszych spożywa alkohol, a 64% spożywa również tytoń.

To staje się jeszcze bardziej niepokojące, gdy przyjrzymy się liczbom odnośnie nadużywania substancji przez osoby w wieku od 14 do 18 lat. 66% osób należących do tej grupy twierdzi, że spożywały alkohol (a 37% również tytoń) w ciągu ostatniego miesiąca.

Jednym z kluczowych aspektów w kwestii zrozumienia, dlaczego występuje uzależnienie od substancji psychoaktywnych, są procesy tolerancji i abstynencji. Te dwa procesy są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ są one wyrównawczymi odpowiedziami organizmu.

Zanim jednak wytłumaczymy czym jest uzależnienie, musimy najpierw zrozumieć, co dzieje się w naszym mózgu, kiedy bierzemy narkotyki.

Nadużywanie substancji i system nagradzania

Większość substancji psychoaktywnych jest ściśle związana z dopaminą i układem nagrody w mózgu. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem, uwalnianym podczas wykonywania “przyjemnych” działań.

Jej zadaniem jest podbudowanie tych zachowań, abyśmy mogli je powtórzyć w przyszłości. Dopamina jest w zasadzie “nagrodą”, którą daje nam nasze ciało. Dzięki niej odczuwamy przyjemność z robienia czegoś, co ona traktuje jako “słuszne”.

Narkotyki powodują lub nawet symulują uwalnianie dopaminy w układzie nagrody. Niektóre z nich, takie jak alkohol, dokonują tego za pomocą mechanizmów pośrednich.

Inne narkotyki cechują się po prostu podobnym składem chemicznym i zachowują się dokładnie jak dopamina. Do tej ostatniej grupy należy amfetamina.

To fałszywe uwalnianie dopaminy podczas zażywania narkotyków powoduje, że nasz układ nagrody uaktywnia się. Więc kojarzymy pewne sytuacje z poczuciem przyjemności.

Mózg uważa, że ​​stosowanie tych substancji jest korzystne dla organizmu, nawet jeśli jest wręcz przeciwnie i jest ono bardzo szkodliwe.

W związku z tym, te duże uwolnienia”fałszywej dopaminy” również powodują poważną nierównowagę homeostazy jednostki. Co z kolei powoduje aktywację przez nasze ciało mechanizmów regulacyjnych w celu jej naprawienia.

I to właśnie ten ostatni krok wywołuje zarówno tolerancję, jak i odstawienie – procesy, które wytłumaczymy poniżej. Jak również uzależnienie.

Zespół odstawienia i tolerancji oraz uzależnienie od substancji psychoaktywnych

Mechanizmy regulacyjne organizmu zapobiegają powstawaniu nierównowagi wewnętrznej poprzez modulowanie chemii mózgu. Przykładem takiej sytuacji jest narkomania. Zobaczmy, o co tu chodzi.

Wyobraźmy sobie, że w każdą sobotę wychodzisz na miasto i pijesz kilka napojów alkoholowych. Ponieważ alkohol jest narkotykiem stymulującym produkcję endorfin, Twój endogenny układ opioidowy staje się hiperaktywny.

To z kolei powoduje uwolnienie dopaminy i zapewnia uczucie przyjemności oraz uzależnienie. Jeśli powtórzysz to jeszcze raz, Twoje ciało wyciągnie niezbędne wnioski i wygeneruje odpowiedź wyrównawczą.

I właśnie w tym momencie powstaje tolerancja na narkotyki. W następną sobotę, kiedy ponownie wyjdziesz na miasto, Twój mózg będzie już wiedział, że masz zamiar spożywać alkohol i że spowoduje to nierównowagę. Więc nasz organizm obniży podstawowy poziom endorfin.

To stanie się powodem depresji w Twoim endogennym systemie opioidowym, który natychmiast powróci do normy po rozpoczęciu picia. Twoim subiektywnym uczuciem będzie, że alkohol nie ma na Ciebie żadnego wpływu. W związku z tym będziesz musiał pić jeszcze więcej, aby nadrobić ten wyrównawczy spadek w wyniku tolerancji.

Ale co się stanie, jeśli nagle przestaniesz pić alkohol? Co się stanie z tą odpowiedzią wyrównawczą? Nawet jeśli zmniejszysz spożycie alkoholu do minimum lub całkowicie go wyeliminujesz, odpowiedź wyrównawcza wciąż pozostanie.

Powracając do poprzedniego przykładu, nawet jeśli będziesz wychodził na miasto bez zamiaru picia alkoholu, Twój mózg nadal będzie uważał, że to zrobisz. Nauczył się tego z poprzednich sytuacji.

W związku z tym poziom endorfin gwałtownie spadnie. A ponieważ rekompensata w postaci spożycia alkoholu nie nastąpi, pojawia się niepokój. Nazywa się to zespół abstynencyjny.

Podsumowanie

Tolerancja i abstynencja są wyraźnymi oznakami tego, co określamy mianem uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Jeśli zaczną się pojawiać objawy tolerancji, objawy odstawienia wystąpią nawet wtedy, gdy nie zażywasz narkotyków.

Ponadto, objawy abstynencji zwykle prowadzą do spożywania substancje psychoaktywne, aby poczuć się lepiej. Aby lepiej zrozumieć uzależnienie od takich substancji, musimy wziąć pod uwagę te mechanizmy biologiczne.

Uzależnienie i nadużywanie substancji psychoaktywnych jest globalnym problemem zdrowotnym. Należy zrozumieć, że jest to powodem wielu problemów społecznych, zawodowych, osobistych i zdrowotnych.

Dodatkowo, jeśli chcemy poprawić jakość życia ludzi, koniecznie należy zwiększyć świadomość dotyczącą działania narkotyków, aby ludzie zdawali sobie sprawę z ryzyka.