Niektóre historie zasługują na to, aby się nimi dzielić. Od zarania dziejów są one przekazywane są z pokolenia na pokolenie. W ten sposób dzielimy się wspomnieniami i interpretacjami rzeczy z przeszłości. Pamięć zbiorowa to transmisja tych historii: wspomnień, które dzielimy z pokolenia na pokolenie.
Ale czym są te historie? Są tylko przedstawieniami przeszłości, które zestawiamy w narracje. Fabuły mają dobrze określone początki i zakończenia z ciągłą i przyczynową konsekwencją. Ponadto narracja zawiera wydarzenia, które są uważane za najważniejsze. Kiedy grupa przyjmuje pewną narrację jako interpretację przeszłości, staje się częścią zjawiska znanego jako pamięć zbiorowa.
Pamięć zbiorowa i kryjące się w niej uprzedzenia
Zbiorowa pamięć nie jest obiektywną lub neutralną wersją rzeczy z przeszłości. Te wspólne narracje są selektywne. Innymi słowy, osoby pamiętają, co chcą zapamiętać. Oznacza to, że są stronnicze.
W rzeczywistości pamięć zbiorowa często zawiera element usprawiedliwienia. Zwłaszcza w zbiorowej pamięci ustnej każde pokolenie dodaje więcej uprzedzeń do oryginalnej opowieści, dostosowując ją do najnowszych sposobów myślenia.
Kiedy nasi dziadkowie opowiedzą nam o jakimś wielkim historycznym wydarzeniu z wcześniejszego czasu ich życia, opowiadają nam o wydarzeniach, które pamiętają najbardziej. Rzeczy, które pozostawiły na nich największy ślad. Wybierają również czyjąś stronę i to pokazuje, w jaki sposób opowiadają historię.
Rodzaje pamięci zbiorowej
Wspominaliśmy o zbiorowej pamięci ustnej, ale są też inne sposoby przekazywania historii. Rodzaje wspomnień składających się na zbiorową pamięć to:
- Pamięć popularna: są to reprezentacje przeszłości stworzone przez członków społeczeństwa. Widzimy popularną pamięć w badaniach opinii publicznej.
- Pamięć oficjalna: to wtedy, gdy instytucje publiczne lub rządowe przyjmują pewną interpretację przeszłości. Na przykład, możesz to zobaczyć w muzeach narodowych i podręcznikach zatwierdzonych dla systemu edukacji.
- Pamięć autobiograficzna: pamięć osób bezpośrednio doświadczających wydarzeń historycznych. Jest to tym, co słyszymy od naszych dziadków. W rzeczywistości jest to podstawowe źródło wiedzy o przeszłości.
- Pamięć historyczna: sposób, w jaki społeczność naukowa wyjaśnia przeszłość.
- Pamięć kulturowa: sposób, w jaki społeczeństwo widzi swoją przeszłość między innymi poprzez dziennikarstwo, upamiętnienia, pomniki, filmy i budynki.
Wojna i konflikty w pamięci zbiorowej
Kiedy narracje dotyczą wojny lub konfliktu, są prawie zawsze wybiórcze i stronnicze. Ujawniają skupioną na sobie, uproszczoną perspektywę wydarzeń.
Ogólnie rzecz biorąc, narracje te dotyczą przynajmniej czterech głównych tematów:
- Delegitymizacja rywala.
- Przedstawienie pozytywnego wizerunku grupy opowiadającej narrację.
- Prezentowanie swojej grupy jako jedynej lub najważniejszej ofiary.
- Usprawiedliwianie początku konfliktu.
Te narracje odgrywają dwie ważne role w konfliktach. Pierwszy jest wewnętrzny. Kiedy grupa przyjmuje te narracje, stają się one częścią popularnej pamięci. W rezultacie narracje te wpływają na psychologiczne reakcje ludzi w grupie, a co za tym idzie – na ich działania.
W związku z tym istnieje duże prawdopodobieństwo, że będą mieli negatywną perspektywę swojego rywala i pozytywną perspektywę samych siebie.
Konsekwencje pamięci zbiorowej
Narracje, które składają się na zbiorową pamięć o konflikcie, zwykle działają jak przeszkody na drodze do pokojowego rozwiązania lub pojednania. Odradzają członkom grupy zawieranie porozumienia pokojowego z rywalem, którego uważają za negatywnego i niegodnego zaufania. Podsumowując, tendencyjne narracje stają na drodze negocjacji.
“Mamy dwoje uszu i jedne usta, abyśmy mogli słuchać dwa razy więcej, niż mówimy”.
-Epiktet-
W większości przypadków pamięć zbiorowa jest egocentryczna i stronnicza. Zamiast tego powinniśmy brać pod uwagę wszystkie perspektywy. Słuchanie wszystkich narracji, w tym tych, które są sprzeczne z naszą zbiorową pamięcią, pomoże nam zrozumieć przeszłość.