Roztropność to cecha, która całkowicie przenika ludzką osobowość. Pielęgnując roztropność powodujemy, że staje się ona naszą aureolą, która otacza wszystkie nasze działania. Arystoteles określił ją jako cechę, która promuje godne i właściwe zachowanie. Kościół katolicki uważa ją zaś za jedną z czterech cnót kardynalnych.
W dzisiejszych czasach roztropność ma nieco inne znaczenie. Coraz częściej utożsamiamy je z ostrożnością. Nazywamy kogoś roztropnym, kiedy analizuje zanim zacznie działać lub gdy powstrzymuje się przed jakąś czynnością w obawie o jej konsekwencje. Roztropna osoba może również działać powoli i ostrożnie, jeśli wymagają tego okoliczności.
“Czasem roztropność musimy doprawić szczyptą szaleństwa.”
-Horacy-
Dawno temu ludzie żyli w przekonaniu, że roztropności towarzyszą inne zalety. Dzisiaj musimy jednak stwierdzić, że czasami słowem tym określamy brak determinacji lub motywacji czy nawet niepokój. Ważne jest, aby nauczyć się rozróżniać jedno od drugiego.
Pozytywna roztropność
Roztropność może mieć bardzo pozytywną stronę. Kluczem do wszystkiego jest zdolność przewidywania wydarzeń przed ich wystąpieniem. Nie jest to zwykłe zgadywanie, ale logiczne rozumowanie. Oznacza to, że analizujesz i odpowiednio oceniasz sytuację starając się wskazać miejsce, do którego zawiodą Cię określona działania.
Umiejętność kierowania się roztropnością oraz przewidywanie leżą u podstaw podejmowania decyzji. Cechy te kierują cię na drogę do sukcesu i pomagają Ci częściej dokonywać właściwych wyborów. Prowadzą do strategicznego rozwiązywania problemów. Jeśli popełniasz błędy, dzięki roztropności znacznie łatwiej będzie je naprawić.
Roztropność jest przeciwieństwem impulsywności. Jest ona niezbędna kiedy decyzja lub działania wiążą się z pewnym ryzykiem, czy zagrożeniem. Jest to cecha silnie powiązana z inteligencją, refleksją i samokontrolą. Jest niesamowicie przydatna w złożonych sytuacjach.
Nadmierna roztropność i przetwarzanie emocjonalne
Pewni ludzie są ostrożni, ale nie do końca roztropni. Roztropność oznacza również odwagę w określonych okolicznościach. W przeciwnym razie nie mamy do czynienia z roztropnością, lecz raczej lękiem.
Ekstremalna roztropność nie jest zaletą. Wówczas staje się emocjonalnym problemem w przetwarzania informacji. Ekstremalnie roztropni ludzie postrzegają rzeczywistość jako zagrożenie. W efekcie unikają działań, które mogą prowadzić do nieprzyjemnych, czy wręcz katastrofalnych rezultatów. Odrzucają wszystko co oznacza zmianę. “Roztropny” wybór to dla nich trzymanie się tego, co już znają.
Tego rodzaju emocjonalne przetwarzanie informacji nie prowadzi do sukcesu, ani do właściwych decyzji. Kończy się paraliżem. Koniec końców całkowite odcięcie się od ryzyka jest praktycznie niemożliwe. Nawet w swoim salonie, czy kiedy śpisz we własnym łóżku nie jesteś w stu procentach chroniony przed niebezpieczeństwem. Sufity spadają na głowy, samoloty się rozbijają, a włamywacze wchodzą do naszych domów. Stale koncentrując się na potencjalnych zagrożeniach nigdy nie będziesz w stanie żyć w spokoju.
Roztropny czy bojaźliwy?
Nadmierna roztropność przybiera czasem dziwne formy. Jedną z nich jest absolutny perfekcjonizm. Perfekcjoniści pragną wszystko było doskonałe. Starają się mieć wszystko pod kontrolą i za wszelką cenę unikają błędów. To obsesyjne zachowanie więcej mówi nam o lęku niż ostrożności. Takie zachowanie kryje za sobą paranoidalne obawy: jeśli nie zrobię czegoś dokładnie stanie się to co najgorsze.
Istnieją wreszcie ludzie, którzy używają roztropności jako wymówki na brak działania. Ludzie ci są bardziej bojaźliwi i lękliwi niż ostrożni. Zawsze pojawiać się będą nowe sytuacje, na które nie jesteś przygotowany, jednak te oferują wspaniałe możliwości osobistego rozwoju. Jeśli mówisz “nie” tylko dlatego, że nie jesteś pewny efektu, to mówisz “nie” całemu życiu.
Ludzie zdrowi emocjonalnie korzystają z okazji. Nie oznacza to, że są lekkomyślni: mają swoje oczekiwania, kalkulacje i plany. Wiedzą, że nie mogą mieć gwarancji na wszystko co robią.
Roztropni ludzie wiedzą, że błędy są zawsze możliwe. Nie ma jednak potrzeby, aby się ich obawiać, gdyż są wspaniałym źródłem mądrości i doświadczenia. Roztropność to nie lęk, lecz odpowiedzialność.