Maria Montessori wpisała się w grono największych umysłów XX wieku. Była lekarzem, psychologiem, psychiatrą, filozofem, antropologiem, biologiem, pedagogiem i naukowcem. Jej bagaż doświadczeń był imponujący. W rzeczywistości była pierwszą Włoszką, która uzyskała dyplom z medycyny. Jej cytaty pozostają niezapomniane i mają wpływ na dzisiejszą edukację.
Maria Montessori zrewolucjonizowała edukację. Jej pomysły i wnioski wpłynęły na pedagogikę na całym świecie. W dzisiejszych czasach wiele jej przykazań jest stosowanych na co dzień, choć ludzie nie zawsze zdają sobie z tego sprawę.
W wypowiedziach Marii Montessori znajdujemy wiele pomysłów na efektywniejszą edukację. Jej podejście do edukacji było pełne miłości i szacunku dla dziecka. Nadała grom dużą wartość i przyznała autonomii centralne miejsce. Oto niektóre z jej najbardziej znanych stwierdzeń.
„Prawdziwym celem ruchu nie jest poprawa sposobu oddychania czy odżywiania, ale raczej służenie całemu życiu i duchowej i uniwersalnej ekonomii świata”.
-Maria Montessori-
Maria Montessori o pomocy
Jeden z najważniejszych cytatów Marii Montessori brzmi: „W rzeczywistości ten, komu usługujemy ma ograniczoną niezależność. Ta koncepcja stanie się podstawą godności człowieka przyszłości; «Nie chcę, aby mi usługiwano, ponieważ nie jestem człowiekiem niedołężnym». I to przekonanie musi zostać przyjęte, żeby ludzie mogli poczuć się naprawdę wolni”.
Maria Montessori w swojej koncepcji pomocy ostrzega o konsekwencjach braku wyjaśnienia tego, co kwalifikuje się jako wsparcie a co nie. Ułatwianie dzieciom wykonywania różnych zadań, zamiast pomagać, jedynie je powstrzymuje. To przekonanie jest wyraźnie widoczne także w innym z jej pamiętnych stwierdzeń.„Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą dla rozwoju”.
Znaczenie edukacji
Maria Montessori nakreśliła ścisłą więź między edukacją a wolnością. Człowiek uczy innych oraz uczy się, aby zyskać większą niezależność i autonomiczność. Aby uniknąć manipulacji i móc działać świadomie i bez presji. Stąd kolejna z wypowiedzi, w której Maria Montessori stwierdza: „Rozwój ma formę dążenia do coraz większej niezależności. Jest jak strzała wypuszczona z łuku, która leci prosto, szybko i pewnie”.
Nauczyciel jest przewodnikiem w drodze do autonomii. Nie może, ani nie powinien podporządkowywać sobie swoich uczniów. Wręcz przeciwnie, celem nauczyciela jest, aby jego uczniowie coraz mniej go potrzebowali i nie byli od niego zależni tak jak na początku.
Maria Montessori bardzo dobrze przekazała to podejście następującymi słowami: „Największym znakiem sukcesu nauczyciela jest możliwość powiedzenia: «Dzieci zachowują się teraz tak, jakby mnie nie było»”.
Edukacja zmienia wszystko
Montessori była przekonana, że edukacja jest kluczowym czynnikiem zmieniania świata
. Uważała, że jest to obszar, który nadał historii ludzkości lepszy kierunek. Stwierdziła, że „Jeśli zbawienie i pomoc mają kiedyś nadejść, stanie się to poprzez dziecko; bo dziecko jest budowniczym człowieka”.
Podobnie, jeden z innych cytatów pani Marii wskazuje na następujący aspekt: „Edukacja od początku życia może naprawdę zmienić teraźniejszość i przyszłość społeczeństwa”. W obu stwierdzeniach nacisk został położony na wartość dzieci jako twórców nowych rzeczywistości. Stąd edukacja pełni tak istotną rolę jako dziedzina, która czyni te wielkie zmiany możliwymi.
Świat fizyczny i świat mentalny
Ważną częścią pedagogicznej metody Montessori jest ułatwianie interakcji dziecka z jego rzeczywistością. Nie można pozwolić, żeby dziecko to zauważyło, ale trzeba mu ułatwić faktyczny kontakt z rzeczywistością. Należy pomóc dziecku odkrywać i uczyć się na błędach.
Maria Montessori nie zaznaczała ostrego podziału między światem fizycznym i mentalnym. Przeciwnie, odkryła, że te dwa wymiary doskonale się uzupełniają.
Ta koncepcja znalazła odzwierciedlenie w jej słowach: „Jeśli weźmiemy pod uwagę życie fizyczne z jednej strony i życie mentalne z drugiej strony, przerwiemy cykl relacji, a działania człowieka zostaną oddzielone od umysłu”.
Jak nieść edukację dziecku
Dla Marii Montessori edukacja była integralnym procesem. Zamiast kształcić tylko intelekt, trzeba rozwijać integralną jednostkę. Dlatego nauczanie to nie tylko przekazywanie wiedzy.
To także etyczny akt wywodzący się z szacunku i miłości. Maria Montessori jasno określiła wielką różnicę między edukacją a instruowaniem następującymi słowami: „Najlepszą instrukcją jest ta, która używa najmniej słów niezbędnych do jej przekazania”.
Jednym z najpiękniejszych cytatów Marii Montessori jest: „Jeśli zbyt mocno krytykujesz dziecko, ono nauczy się oceniać. Jeśli regularnie prawisz dziecku komplementy, nauczysz je doceniania”. Tymi słowami Maria Montessori jasno dała do zrozumienia, że w ostateczności dziecko będzie przejawiać to, co przekażą mu dorośli.
Metoda Montessori jest jedną z najbardziej przystępnych i inteligentnych metod w całej pedagogice. Jej wpływ na edukację dzieci jest bezgraniczny. Prawie sto lat po jej opracowaniu nadal jest aktualna. I pozostaje taka, ponieważ jest przytłaczająco łatwa w zrozumieniu i stanowi owoc głębokiej wrażliwości.