Ziewanie jest powszechne wśród ludzi ale i u wielu zwierząt. Obejmuje ono nie tylko aspekt fizjologiczny, lecz również emocjonalny i socjalny. Do niedawna myśleliśmy, że ziewanie oznacza trzy podstawowe rzeczy: zmęczenie, nudę lub głód. Jednakże badania wykazały, że to nie do końca prawda.
Nasza kultura przypisała ziewaniu w sytuacjach towarzyskich dość negatywne znaczenie. Jeśli z kimś rozmawiasz i osoba ta zaczyna ziewać, możesz pomyśleć, że zwyczajnie ją nudzisz. Odkryto jednak, że rzeczywistość może się dość różnić.
“Moim kaprysem jest palenie, kobiety oraz ziewanie.”
-Gonzalo Escudero-
Przede wszystkim, pewnie zauważyłeś, że zwierzęta też ziewają. Na przykład psy zazwyczaj ziewają kiedy są głodne, ale również kiedy je rozpieszczasz. To samo dzieje się z kotami i innymi gatunkami. Zatem co to tak naprawdę oznacza?
Ziewanie z fizjologicznego punktu widzenia
Pierwsze wyjaśnienie, które nauka przypisała ziewaniu jest jego natura fizjologiczna. Udowodniono, że to rodzaj mechanizmu, który reguluje temperaturę naszego ciała. Mózg, podobnie jak twardy dysk w komputerze, może przegrzewać się w różnych sytuacjach.
Aby dobrze funkcjonował, organ ten musi czasem się ochłodzić. Ziewanie jest idealnym do tego mechanizmem. Kiedy ziewamy, nasze ciśnienie zwiększa się. Dla mózgu to coś jak zaczerpnięcie się świeżym powietrzem.
Z fizycznego punktu widzenia ziewanie jest metodą ochładzania naszego mózgu. Przyczynia się do jego efektywności. W rzeczywistości kiedy jesteś rozkojarzony i masz problemy z koncentracją, to dobry sposób na aktywowanie umysłu. Co ciekawe, wraz z wiekiem ziewamy mniej, a dzieci zaczynają to robić już nawet w brzuchu matki.
Badania na uniwersytecie w Princeton potwierdzają te fakty. Według nich membrany, które chronią zatoki przemieszczają się. Ruch szczęki natomiast pozwala na pobranie większej ilości powietrza.
Ziewanie ze społecznego punktu widzenia
Jedną z fascynujących rzeczy dotyczących ziewania to jego zaraźliwość. Tak, zaraźliwość. Kiedy widzimy ziewającą osobę, często wkrótce robimy to samo. Dzieje się to automatycznie. Czy przydarzyło Ci się to gdy patrzyłeś na ziewające osoby ze zdjęć w tym artykule?
Badania na Uniwersytecie Leeds w Anglii wykazały, że odruch ziewania oznacza, iż dana osoba identyfikuje się ze swoim otoczeniem. Nie jest to oznaka znudzenia, lecz empatii. Ziewający nawiązuje w ten sposób więź z tymi, którzy go otaczają. To samo przydarza się osobie, która “się zaraża”.
Niemniej jednak tego rodzaju zaraźliwość nie występuje w świecie zwierząt. To coś charakterystycznego tylko dla gatunku ludzkiego. Odkryto również, że na osoby z autyzmem nie ma to żadnego wpływu.
Aspekt emocjonalny i seksualny ziewania
Badania dowiodły również związek między ziewaniem a stresującymi lub zagrażającymi sytuacjami. Zaobserwowano, że lemury ziewają bardzo często. Po szczegółowym przeanalizowaniu ich zachowania odkryto, że robiły to głównie kiedy udało im się uciec przed drapieżnikiem. Później zaobserwowano również, że lemury ziewają, kiedy wyczuwają zagrożenie.
Naukowcy doszli do kilku konkluzji. Pierwsza mówi, że ziewanie łagodzi emocje związane ze stresem. Innymi słowy, ziewając lemury uspokajają się. Dowiedziono również, że ziewanie w obliczu zagrożenia pomaga wyostrzyć zmysły oraz zwiększa czujność.
Wnioski te można również zastosować do ludzi. Na przykład atleci często ziewają przed ważniejszymi zawodami. Zauważyliśmy, że to samo dzieje się w wojsku, przed oraz po niebezpiecznej misji. Dlatego ziewanie jest również mechanizmem obronnym.
Chociaż ciężko w to uwierzyć, ziewanie może mieć też związek z seksem. Zapewne pomyślałeś, że ziewająca osoba nie jest szczególnie pociągająca. Jednak naukowcy na Uniwersytecie Vrije w Holandii obecnie badają ten temat. Odkryli, że ludzie często ziewają, kiedy planują zbliżenie miłosne. Jeszcze nie czas na wnioski, ale zdaje się, że istnieje pewna zależność.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Eldakar O, Tartar J, García D, Ramírez V, Dauzonne M, Armani Y, Gallup A. Acute Physical Stress Modulates the Temporal Expression of Self-Reported Contagious Yawning in Humans. Adaptive Human Behavior and Physiology [Internet]. 2017 [consultado 27 mayo 2022]; 3: 156–170. Disponible en: https://link.springer.com/article/10.1007/s40750-017-0060-5
- Gallup A, Eldakar O. The thermoregulatory theory of yawning: what we know from over 5 years of research. Front Neurosci [Internet]. 2012 [consultado 27 mayo 2022]; 6: 188. Disponible en: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3534187/
- Reddy R, Krupenye C, MacLean E, Hare B. No evidence for contagious yawning in lemurs. Anim Cogn [Internet]. 2016 [consultado 27 mayo 2022]; 19: 889–898. Disponible en: https://link.springer.com/article/10.1007/s10071-016-0986-1