Yacouba Sawadogo – mężczyzna, który pokonał Saharę

Yacouba Sawadogo nie musiał studiować ani śledzić wiadomości, by wiedzieć, że klimat się zmienia. Mieszka w Burkina Faso, kraju sąsiadującym z pustynią Saharą. Pewnego dnia dostrzegł, że spada coraz mniej deszczu. Zauważył też, jak sytuacja niszczy uprawy.

Ten wyposażony w niesamowity zdrowy rozsądek mężczyzna mieszka w okolicy znanej jako Sahel. To region pomiędzy Saharą a Sudanem, gdzie panują niestabilne warunki pogodowe, które już kilka razy doprowadziły do głodu. Miało to miejsce pomiędzy 1968 a 1974 rokiem, a dokładnie w 1974 rozpoczęła się walka Sawadogo.

“Mam nadzieję, że uznanie, jakie przyznano mi wraz z tą nagrodą zainspiruje innych do regeneracji ich ziem dla dobra natury, lokalnych wspólnot i przyszłych pokoleń”.

-Yacouba Sawadogo-

O Yacouba usłyszeliśmy o wiele później, w 2018, gdy zdobył “Alternatywnego Nobla”, czyli nagrodę przyznawaną w Sztokholmie za walkę na rzecz dobra ludzkości. Wówczas świat dowiedział się o cichej pracy Yacouba Sawadogo.

Yacouba Sawadogo i Sahara

Każdy z nas słyszał o pustyni Saharze, miejscu od tysięcy lat owianym legendą. Nie każdy jednak wie, że od północy po południe tego obszaru istnieją niewielkie osady ludzi, którzy prowadzą ciągłą walkę z siłami natury.

W XX wieku doszło do zwiększenia się liczebności populacji Afryki oraz wejścia na jej teren zagranicznych firm, głównie zajmujących się wydobyciem. Wówczas cykle ekologiczne kontynentu zaczęły się zmieniać. Wpłynęło to najpierw na obszar Sahel, gdzie znajduje się Burkina Faso, skąd pochodzi Yacouba Sawadogo.

Pod koniec lat 60. pustynia zaczęła coraz głębiej wchodzić w ten kraj. Piasek pochłaniał żyzne ziemie, a głód coraz bardziej dokuczał mieszkańcom. Wiele osób opuściło to miejsce, uznając, że walka została przegrana. Wówczas Yacouba wkroczył do akcji postanawiając wypowiedzieć Saharze wojnę.

Wiedza przodków

Gdy ziemia pustynnieje, konieczna jest fachowa diagnostyka, dokładne badania i działanie na dużą skalę. Ale w Burkina Faso nie było ani specjalistów, ani badań, ani milionów dolarów na inwestycje.

Yacouba Sawadogo nie miał jednak zamiaru poddać się bez walki. Dlatego razem z Mathieu Ouédraogo, swoim przyjacielem i towarzyszem, rozpoczęli badania na własną rękę. Odpowiedzi szukali w jedynym dostępnym im źródle – tradycjach przodków. Region ten miał długą historię upraw, więc posiadano tam wiedzę na temat łagodzenia skutków pustynnienia.

Dwaj marzyciele zastosowali dawne techniki regeneracji ziemi. Nazwa pierwszej z nich to “sznury kamieni”. Polega na układaniu kamieni rzędami tak, by podczas deszczu zatrzymywały wodę i umożliwiały jej penetrację w głąb ziemi.

Skuteczna technika

Druga technika stosowana przez Yacouba Sawadogo i jego przyjaciela to “Dołki Zaï”. Technika ta polega na umieszczaniu nasion w dołkach, które zatrzymują wilgoć. Yacouba wprowadził parę innowacji do tradycyjnej metody, między innymi powiększył dołki.

Uznał, że dobrym pomysłem byłoby też umieszczenie w nich materii organicznej, więc wsypywał do nich nieco obornika, liści, drobnych gałązek i odpadów roślinnych. Okazało się to kluczem do sukcesu.

Yacouba Sawadogo nie przewidział jednak, że materia organiczna umieszczona w dołkach przyciągnie termity. Te jednak zaczęły kopać tunele, co dodatkowo polepszyło efekt. Innymi słowy, termity wykonały brakującą inżynierską pracę. W rezultacie ziemia nabrała wilgoci, a rośliny zaczęły się przyjmować.

Triumf nad pustynią

Od zwycięstwa Yacouba Sawadogo nad Saharą minęło 40. lat. Od tamtego momentu udało się odzyskać ponad 3 miliony hektarów, które wcześniej uważano za nieżyzne.

Yacouba wiedział, że nie wystarczy cząstkowy sukces i dlatego, gdy zrozumiał, że metody jego przodków są skuteczne, zaczął przekazywać je innym. Latami jeździł na motorze po wioskach ucząc swoich technik.

Ten nagrodzony Alternatywnym Noblem człowiek udzielił nam kilku lekcji. Pokazał, że nie warto poddawać się bez walki. Co więcej, udowodnił, że nie zawsze uznane rozwiązania są najlepsze, a zdrowy rozsądek i wiara w siebie mogą zaprowadzić nas bardzo daleko.