Teorie Iwana Pawłowa i warunkowanie klasyczne - poznaj to zagadnienie!

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Alejandro Sanfeliciano.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Eksperymenty Iwana Pawłowa z psami są bardzo dobrze znane w historii psychologii. Ludzie zbudowali psychologiczną teorię uczenia się z jego małego przypadkowego odkrycia. Badania Pawłowa pomogły nam zrozumieć asocjacyjne uczenie się poprzez warunkowanie klasyczne.

Warunkowanie klasyczne polega na powiązaniu początkowo neutralnego bodźca ze znaczącym bodźcem. Tak więc, gdy bodziec neutralny jest obecny przy braku innych bodźców, otrzymamy podobną odpowiedź do tej, którą otrzymalibyśmy, gdybyśmy wprowadzili znaczący bodziec. Ta zdolność do kojarzenia bodźców, niezależnie od tego jak różne mogą być, pomaga nam w wielu codziennych sytuacjach.

Aby zrozumieć uwarunkowania klasyczne, omówimy dwa aspekty. Po pierwsze, porozmawiamy o eksperymencie Pawłowa i jego badaniach. Po drugie, porozmawiamy o składnikach, które składają się na ten rodzaj warunkowania.

Eksperyment Pawłowa, a warunkowanie klasyczne

Iwan Pawłow, rosyjski fizjolog, prowadził badania dotyczące tego jak psy śliniły się w obecności pokarmu. Pewnego dnia pracując nad tym eksperymentem zauważył, że psy zaczęły się ślinić zanim nawet wyjął jedzenie. Samo poddanie psów warunkom eksperymentu wystarczyło, by wywołać w nich tę reakcję.

Pawłow doszedł do wniosku, że jego psy w jakiś sposób powiązały eksperyment z rychłym wprowadzeniem pożywienia. Aby rozwikłać tajemnice tych nowych odkryć, Pawłow zaczął projektować serię eksperymentów. Jego celem było przetestowanie jego hipotezy, że gdy przedstawimy dwa bodźce warunkowo, może nastąpić pewne skojarzenie.

Po kilkukrotnym wprowadzeniu tych dwóch bodźców (dzwonka i jedzenia), Pawłow zdołał zmusić psy do skojarzenia ich. Dowodem na to było to, że dźwięk samego dzwonka sprawił, że psy się śliniły. Powinniśmy jednak zauważyć, że bardziej śliniły się kiedy wyjmował jedzenie.

Eksperyment ten pokazał, że początkowo neutralny bodziec może wywołać zupełnie nową reakcję poprzez powiązanie go ze znaczącym bodźcem.

Warunkowanie klasyczne: składniki

Możemy podzielić warunkowanie klasyczne na cztery główne komponenty. Składnikami tymi są nieuwarunkowane i uwarunkowane bodźce oraz nieuwarunkowana i uwarunkowana odpowiedź. Jeśli zrozumiemy relacje między tymi komponentami, będziemy w stanie lepiej zrozumieć warunkowanie klasyczne.

Zamierzamy teraz krótko wyjaśnić każdy z tych komponentów i relacje między nimi:

• Nieuwarunkowany bodziec: jest to bodziec, który jest już znaczący i wystarczająco znaczący dla podmiotu. Przez to rozumiemy, że jest to bodziec, który sam może wywołać odpowiedź. W eksperymencie Pawłowa nieuwarunkowanym bodźcem był pokarm.
• Odpowiedź nieuwarunkowana: jest to odpowiedź podmiotu w obecności bodźca nieuwarunkowanego. W przypadku wspomnianego eksperymentu nieuwarunkowaną odpowiedzią było ślinienie się gdy psy zobaczyły jedzenie.
• Uwarunkowany bodziec: jest to początkowo neutralny bodziec, który sam w sobie nie generuje żadnej znaczącej odpowiedzi. Jednak dzięki powiązaniu z nieuwarunkowanym bodźcem może wywołać nową odpowiedź. W przypadku eksperymentu Pawłowa ten bodziec był dźwiękiem dzwonka.
• Odpowiedź warunkowa: Jest to odpowiedź po wprowadzeniu warunkowego bodźca. W przypadku tego eksperymentu psy śliniły się, gdy usłyszały dźwięk dzwonka.

Uczenie się przez człowieka

Warunkowanie klasyczne polega na interakcji tych składników. Przedstawienie neutralnego bodźca wraz z nieuwarunkowanym bodźcem przy wielu okazjach przekształci neutralny bodziec w bodziec warunkowy. Z tego powodu uwarunkowany bodziec da uwarunkowaną odpowiedź podobną do odpowiedzi nieuwarunkowanej. W ten sposób powstał nowy proces uczenia się w odpowiedzi na skojarzenie dwóch różnych bodźców.

Wszystkie badania, które wyłoniły się z warunkowania klasycznego, pomogły nam zrozumieć wiele aspektów uczenia się przez człowieka. Dzięki temu możemy przewidywać fobie, a także łączyć emocje z nowymi bodźcami.

Pawłow zapalił iskrę, która pozwoliła nam zrozumieć wiele z tego co wiemy dzisiaj o nauce i warunkowaniu.