Rozwiedzeni rodzice – przeżycia dzieci z tym związane. Wielu rodziców uważa, że separacja ma bezpośredni wpływ tylko na nich. Nie jest to jednak prawdą w przypadku, gdy w sytuację zaangażowane są dzieci.
Chociaż ludzie mogą nie zwracać na to uwagi, małe dzieci również cierpią z powodu rozwodu: kłótni, nieporozumień i wszystkiego, co ma związek z zerwaniem. Wiele dzieci nie wie, jak poradzić sobie z sytuacją, w której rodzice się rozstają. Ponadto, jest czymś normalnym, że mają wiele wątpliwości i potrzebują kogoś, kto może je wyjaśnić z cierpliwością i zrozumieniem. Rozwiedzeni rodzice oznaczają silne przeżycia.
To nie przypadek, że wiele dzieci z rozwiedzionymi rodzicami ma problemy w szkole. Niektórzy zaczynają eksperymentować z narkotykami i alkoholem w bardzo młodym wieku lub zrywają kontakt z rodziną. Sprawi im to takie samo cierpienie jak dorosłym, a nawet może być ono większe, ponieważ stoją i patrzą, jak jeden z ich pierwszych przykładów dotyczących związku z innym człowiekiem rozpada się.
60% dzieci rozwiedzionych rodziców musi przejść jakiś rodzaj psychologicznej terapii.
Konsekwencje związane z rozwodem zależą od wieku
Separacja nie ma takiego samego wpływu na 6-latka, jak na 2-latka. Okoliczności się zmieniają, a poziom dojrzałości jest bardzo różny. Dlatego wiek dziecka decyduje o tym, jak duży wpływ będzie na nie miała separacja rodziców. Ważne jest, aby pamiętać, że doświadczenia z dzieciństwa będą miały wpływ na późniejsze życie.
Dziecko poniżej dwóch lat nie rozumie, co to jest rozwód lub jakie są jego konsekwencje. Mimo to wie, że coś jest nie tak, a przynajmniej dostrzega pewne różnice. Widzi zmiany emocji rodziców i to czy są obecni lub nie. Ta nieobecność często przekłada się na uczucie porzucenia. Atmosfera, która je otacza, nie zapewnia mu bezpieczeństwa, którego potrzebuje, a to może mieć poważne konsekwencje psychologiczne.
Dzieci w wieku od 2 do 3 lat przechodzą przez bardzo delikatny etap. Są w połowie swojego rozwoju umysłowego. Jeśli separacja w znacznym stopniu wpływa na dziecko, konsekwencją może być pewne opóźnienie rozwojowe. Może oznaczać opóźnienie w rozwijaniu pewnych umiejętności motorycznych, trudności z mówieniem lub problem z nauką siadania na nocniku.
W tym wieku dzieci rozumieją już co oznacza rozwód i wiedzą, że chcą, aby ich rodzice byli razem. Ta myśl zamienia się w przypadku niektórych dzieci w marzenie czekające na spełnienie.
Jeśli dziecko jest w wieku od 3 do 5 lat, już wie – lub przynajmniej ma przeczucie – czym jest rozwód i co oznacza. W konsekwencji będzie zadawać wiele pytań. Rozwiedzeni rodzice wywołają w nim silne i często bardzo sprzeczne emocje.
Problem polega na tym, że ich dążenia do znalezienia odpowiedzi kończą się kłamstwem. Są to często odpowiedzi, które nie mają sensu i faktycznie zwiększają poczucie, że ich świat stał się niebezpiecznym miejscem. Wśród obaw, które mogą się nasilać, kryje się lęk przed samotnością lub obawa, że jedno z rodziców ich porzuci. Dlatego niektóre dzieci stają się zaborcze w stosunku do jednego lub obojga rodziców.
Starsze dzieci
Dzieci mogą reagować na możliwość rozwodu gniewem, smutkiem lub wściekłością. To pozwala nam zrozumieć, że rozstanie ma wpływ także i na nie.
Dzieci w wieku od 6 do 12 lat są o wiele bardziej empatyczne i potrafią nawet postawić się na miejscu rodziców. Biorąc to pod uwagę, nie jest niczym niezwykłym, że nadal mają nadzieję, że pozostaną oni razem. Dorośli robią to cały czas, dlaczego więc dziecko miałoby czuć inaczej?
Niemniej jednak mając dziecko w tym wieku musimy być ostrożni, ponieważ tego rodzaju rozczarowanie (zrozumienie, że rodzice nie będą razem) może mieć znaczący wpływ emocjonalny. Uświadomienie sobie, że ich marzenie się nie spełni, może wywrzeć na nich większe wrażenie niż sama separacja. Myślenie, że dana sytuacja jest tymczasowa, bardzo różni się od myślenia o niej jako o czymś stałym. Zmiany, które nastąpią, mogą być takie same, emocjonalny wpływ taki nie będzie.
W tym sensie musimy pamiętać, że dziecko w tym wieku, bez względu na to, jak bardzo byłoby dojrzałe, jest bardzo daleko od ukończenia swojego rozwoju emocjonalnego. Są procesy, których nie zrozumie, np. jak dwoje ludzi, którzy się kochają, decyduje się nie być razem. To uczucie życia w świecie rządzonym przez skomplikowane reguły, których nie rozumie, może je przerosnąć.
W tym wieku dzieci mogą opracowywać “strategie konfrontacji” (między innymi): dzieci mogą “oduczyć się” zdolności emocjonalnych, które już miały, lub nakładać na twarz maskę odwagi podczas gdy w głębi ukrywają lęk i ból. W drugim przypadku uczą się nie okazywać swoich uczuć, co będzie miało wpływ na ich dorosłe życie.
Rozwiedzeni rodzice i ich komunikacja z dziećmi
Jak się przekonaliśmy, separacje mają różne skutki w zależności od wieku dziecka. Dlatego, mimo że możemy w tym momencie nie mieć na to ochoty, ważne jest, aby słuchać dziecięcych wątpliwości i obaw. Musimy komunikować się z nimi i informować je, że niezależnie od rodzaju zmian kochamy je i zawsze mogą na nas liczyć. Rozwiedzeni rodzice to problem również dzieci.
Z drugiej strony, pamiętajcie, że dzieci czasem obwiniają się o separację. Możliwe, że uważają, że ich zachowanie popchnęło rodziców do rozwodu. Rodzice muszą porozmawiać ze swoimi dziećmi i sprawić, by zrozumiały, że nie są odpowiedzialne za to, co się dzieje, ani nie są winne. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci wiedziały, co się dzieje. Nie ma sensu próbować niczego ukrywać sądząc, że i tak nie zrozumieją sytuacji.
Dzieci rozumieją znacznie więcej niż nam (zwłaszcza rodzicom) się wydaje i muszą wiedzieć, co się dzieje. Dlatego musimy wyjaśnić im wszystko w przejrzysty sposób, porozmawiać bezpośrednio i szczerze, oczywiście uzależniając to od wieku, tak by czuły się kochane.
Wielu rozwiedzionych rodziców próbuje nastawiać dziecko przeciw drugiemu rodzicowi, co jest bardzo bolesne i szkodliwe.
Wiele pary skupiają się tylko na sobie i zapomina o uczuciach, których doświadczają ich dzieci. To sprawia, że ich pociechy czują się opuszczone i niedoceniane. Nie możemy unikać rozmawiania z nimi o czymś tak ważnym jak rozwód. Ponieważ, chociaż możemy tego nie dostrzegać, możemy w ten sposób spowodować rany, które z biegiem lat tylko się pogorszą, jeśli nie podejmiemy zawczasu odpowiednich kroków.